Nhận định, soi kèo Dyala vs Newroz SC, 18h30 ngày 20/2: Nằm im bét bảng

Ngày 11-2, Việt Nam tổ chức lễ đón bằng của UNESCO công nhận Đờn ca tài tử (ĐCTT) Nam Bộ là di sản văn hóa phi vật thể đại diện của nhân loại. Là một trong những người có công rất lớn trong việc đem lại kết quả này, điều giáo sư tâm đắc nhất là gì?

- GS-TS Trần Văn Khê:  Tôi bắt đầu biết ĐCTT khi còn trong bụng mẹ. Sinh ra, tôi đã nghe tiếng sáo tài tử của cậu Năm tôi mỗi ngày ru tôi ngủ. Ông nội tôi là nghệ nhân đàn tỳ bà, cả hai gia đình nội ngoại đều sống với ĐCTT. Khi lớn lên, sang học bên Tây, tôi lấy đờn cò, đờn tranh đi thi được đứng hạng nhì, ngang với “mã đầu cầm” của một nghệ sĩ đến từ Mông Cổ, đứng trước cả thí sinh Hungary, Bulgaria…

Tôi ra nước ngoài, ĐCTT đã cho tôi giải thưởng đầu tiên. Nhờ ĐCTT mà tôi kiếm cơm sống được nhiều năm ở xứ người. Khi làm luận án tiến sĩ, tôi cũng nhờ ĐCTT, được các nước trên thế giới mời đi nói chuyện cũng nói về ĐCTT, nghĩa là tôi gắn liền mấy chục năm trời với ĐCTT nhưng đã có lúc tôi vọng ngoại, làm theo nhạc Tây, tôi biết mình đi sai đường. Khi nằm trị bệnh ở Pháp trong 3 năm 2 tháng, tôi ngộ ra mình đã nhận được của ĐCTT nhiều quá mà lại quay lưng, nghĩ phải học Tây mới tiến bộ.

Rốt cuộc, mình học Tây mới thấy sai, bởi mỗi một nền âm nhạc có ngôn ngữ khác nhau. Tôi quay lại 180 độ từ năm 1952-1953, theo đuổi âm nhạc tài tử, âm nhạc truyền thống Việt Nam và nghiên cứu âm nhạc châu Á cho đến ngày nay.

Biết và yêu ĐCTT từ rất sớm nhưng vì sao giáo sư lại giới thiệu ca trù, nhã nhạc cung đình trước ĐCTT với UNESCO khi cố vấn thực hiện hồ sơ vinh danh?

- Hồi bắt đầu được Chính phủ Việt Nam mời từ Pháp về nước để đóng góp ý kiến cho việc hoàn tất các hồ sơ gửi UNESCO, tôi đã nhận thấy tiêu chuẩn của ĐCTT chưa đủ, khi muốn được vinh danh là di sản văn hóa phi vật thể đại diện cho nhân loại phải có bề dày của lịch sử và bề sâu của nghệ thuật. Mà bề dày lịch sử thì phải trên 300 năm, trong khi ĐCTT chưa tới 100 năm, nếu đưa hồ sơ vào thì sẽ thất bại.

Lúc đó, người trong nước đã nghĩ tôi bỏ ĐCTT. Tới chừng sau này, UNESCO đổi lại tiêu chí, không còn là kiệt tác di sản phi vật thể của nhân loại mà là di sản văn hóa phi vật thể đại diện của nhân loại, thành ra điều kiện xem xét dễ dàng hơn. Năm 1963, tôi đã từng làm nhiều đĩa nhạc ĐCTT mang nhãn hiệu của UNESCO với tuyển tập âm nhạc phương Đông. Lúc đó, cố nghệ nhân Bạch Huệ ca tứ đại, vọng cổ; các nghệ nhân chơi nhạc cụ dân tộc có Sáu Tửng, Tư Huyện, Chín Trích…

Đến năm 1972, tôi và giáo sư Vĩnh Bảo sang Pháp, làm tiếp đĩa ĐCTT cho Đài Phát thanh Pháp, đĩa bán chạy và được công chúng hoan nghênh nồng nhiệt. Chính UNESCO bỏ tiền ra cho một chuyên gia đến nhà tôi thu thanh trực tiếp đĩa ĐCTT do tôi và anh Vĩnh Bảo đờn các bản: Tây Thi cổ bản, Nam ai, Nam xuân, Đảo ngũ cung, Tứ đại… Có thể nói chưa có bộ môn nghệ thuật nào của Việt Nam nhận được vinh dự đó của UNESCO.

Do vậy, khi làm hồ sơ cho ĐCTT, chúng tôi đề nghị phải đưa các đĩa này vào bởi các bậc tiền bối của tổ chức này đã công nhận thì chắc chắn hồ sơ ĐCTT không thể nào không được xem xét. Khi được báo tin ĐCTT được vinh danh, tôi không ngạc nhiên chút nào hết nhưng nỗi vui mừng trào dâng đến không cầm được nước mắt vì tôi đã đi suốt cuộc đời với ĐCTT và nhìn thấy nó được truyền bá không chỉ ở miền Nam mà ra tới miền Trung, miền Bắc, cả kiều bào ở nước ngoài cũng mê.

Bây giờ khi ĐCTT đã được vinh danh, nỗi lo lớn nhất của giáo sư là gì?

- ĐCTT đang bị biến chất vì hồi nào giờ người ta nói chơi ĐCTT chứ không phải biểu diễn ĐCTT. Một nghệ thuật tức hứng chơi không có tính trước, không ai nói với ai, khi người cùng chơi tức hứng tại chỗ, ngẫu hứng đờn ca buông bắt sinh động mang cả cái hồn. Đó mới là ĐCTT. Rồi bây giờ làm cho ĐCTT biến thành CLB, ăn mặc chỉnh tề, đờn thật chính xác, đúng nhịp, đúng hơi vô cùng mà không còn cái hồn nữa. Nếu để ý sẽ thấy người ĐCTT bây giờ ngồi đờn mặt mày buồn hiu, đờn xong lấy phong bì đi về, còn không đồng bộ khi người đờn mặc áo dài nghiêm túc còn người ca thì mặc đồ Tây.

Chính quyền hiện nay đang quan tâm đến loại hình nghệ thuật này thì hãy tôn vinh thật sự những nghệ nhân, tìm cách cho họ có thể sống để dạy ĐCTT, tạo điều kiện để những người ĐCTT có thể sống bằng tiền lương và được người ta tôn trọng. Và hãy đem ĐCTT đúng chuẩn lần lần giới thiệu trong các trường để tuổi trẻ thấy hình ảnh đúng của ĐCTT. Còn các CLB phải cho sinh hoạt với nhau, tạo sự giao lưu đúng nghĩa. Phải trả ĐCTT về đúng với không gian của nó.

Vì sao biện pháp bảo tồn di sản của nước ta chưa theo kịp các nước?

- Nước Việt Nam ta không may bị đô hộ và chiến tranh kéo dài, khi hòa bình lập lại chỉ lo cứu đói chứ không lo văn hóa nên quên, coi văn hóa không trọng bằng các lĩnh vực khác. Bị vậy mà thiệt thòi. Ở Nhật Bản, nghệ nhân đờn hay được trọng dụng, coi là quốc gia chi bảo, dân chúng gặp đều chào. Ở Ấn Độ và Pháp, chính phủ bỏ tiền mua lại đờn cũ, mỗi năm hỗ trợ tiền để nghệ nhân sinh sống.

Theo tôi, sự kiện ĐCTT Nam Bộ được công nhận là di sản văn hóa phi vật thể đại diện của nhân loại là bước ngoặt quan trọng, sẽ mở ra nhiều tiềm năng, cơ hội cho sự phát triển đất nước nói chung, trong đó có lĩnh vực văn hóa và du lịch.

Nếu không có nhà nước bỏ vốn để lo bảo tồn tài nghệ thì sẽ mất. Văn hóa của một quốc gia phồn thịnh, thái bình thì không thể mặc cảm tự ti. Tôi cũng đã một thời đi sai đường như đã nói và bây giờ đã đến lúc phải lo cho văn hóa rồi.

Bản thân giáo sư sẽ làm gì để góp phần giữ gìn và bảo tồn không gian của ĐCTT?

- Tôi sẽ tìm những nghệ nhân có lò đào tạo đúng chuẩn mời đến TP HCM để giao lưu với các nghệ nhân ĐCTT trong chương trình sinh hoạt định kỳ tại nhà tôi. Tạo không khí chơi ĐCTT hào hứng đúng nghĩa. Một chương trình nữa nói về nguồn gốc ca Huế đi vào Nam và thích nghi theo hoàn cảnh, khi cho rằng ĐCTT Nam Bộ được hình thành và phát triển bắt nguồn từ nhạc lễ, nhã nhạc cung đình Huế và văn học dân gian. Tôi sẽ mời một dàn nhạc Huế chính cống vào để hòa với dàn nhạc miền Nam nhằm tìm ra cái riêng và cái chung.

Theo NLĐ

Ủy ban giải Nobel cho biết, họ quyếtđịnh vinh danh cây bút 74 tuổi này "vì sự nghiên cứu của ông đối vớinhững cấu trúc quyền lực cũng như các hình tượng văn học được xây dựngsắc sảo về sự kháng cự, nổi dậy và thất bại của cá nhân". Theo Thư kýthường trực Viện Hàn lâm Thụy Điển Peter Englund thì: Vargas Llosa là"một người kể chuyện tài năng tuyệt vời".

Như vậy, nhà văn Vargas Llosa sẽ làchủ nhân giải Nobel Văn học 2010 kèm theo số tiền thưởng trị giá 10triệu kronor (1,5 triệu USD). Ông là nhà văn Nam Mỹ giành giải thưởngNobel văn học danh giá sau cây bút Colombia Gabriel Garcia Marquez đượctrao giải này năm 1982.

Vargas Llosa sinh ngày 28/3/1936. Ônglà một nhà văn, nhà báo kiêm chính trị gia ở Peru. Ông từng chạy đua vàoghế tổng thống Peru năm 1990 với tư cách là ứng cử viên của liên minhtrung hữu.

Vargas Llosa đã viết hơn 30 cuốn tiểuthuyết, kịch và tiểu luận, bao gồm cả các tác phẩm nổi tiếng "Cuộc đốithoại trong Thánh đường" (1969/1975) và "Ngôi nhà xanh" (1965/1968). Ôngđã có bước đột phá, tạo nên danh tiếng trên trường quốc tế nhờ cuốntiểu thuyết "Thời của người anh hùng" xuất bản trong những năm 1960.

Cuốn "Thời của người anh hùng" đượcxây dựng dựa trên những trải nghiệm của Vargas Llosa từ thời còn ở Họcviện quân sự Leoncio Prado của Peru. Cuốn tiểu thuyết này đã gây tranhcãi tại đất nước ông và các sĩ quan thuộc Học viện quân sự Leoncio Pradotừng công khai đốt hàng ngàn bản copy tác phẩm này.

Năm 1995, Vargas Llosa đã được traogiải Cervantes - giải thưởng văn học danh giá nhất trong thế giới nóitiếng Tây Ban Nha. Một số nhà phê bình đánh giá ông có tầm ảnh hưởngquốc tế và lượng độc giả trên khắp thế giới nhiều hơn bất kỳ cây bút nàokhác thuộc thời kỳ "bùng nổ Mỹ Latinh" trong những năm 1960 - 1970.

Trước đó, theo giới cá cược, giảiNobel Văn học năm nay sẽ thuộc về một nhà thơ sau 13 năm giải thưởng vănhọc hàng đầu thế giới luôn được trao cho các nhà văn và nhà soạn kịch.Chiến thắng của nhà văn Peru đã đi ngược lại dự đoán này.

Các chuyên gia cũng từng nhận định,với sự thống trị của các tiểu thuyết gia châu Âu đối với giải Nobel Vănhọc trong thời gian gần đây, Viện Hàn lâm Thụy Điển sẽ tìm kiếm nhữnggương mặt mới từ các khu vực xa xôi hơn. Mặc dù vậy, Vargas Llosa khôngphải là một trong các tên tuổi được kỳ vọng đoạt giải Nobel Văn học2010.

• Thanh Bình(Tổng hợp)

Ngày 6/9, Ủy ban Nhà nước về người Việt Nam ở nước ngoài (UBNNVNVONN) đã tổ chức họp báo về sự kiện Lễ Tổng kết Kế hoạch Ngày Tôn vinh tiếng Việt 2024 và Gala Tiếng Việt thân thương.

Đây là chuỗi sự kiện nhằm tôn vinh Tiếng Việt với nhiều hình thức đa dạng, nội dung phong phú, nhằm gìn giữ tiếng mẹ đẻ trong cộng đồng kiều bào.

Tại sự kiện, Phó Chủ nhiệm Ủy ban Nhà nước về người Việt Nam ở nước ngoài Nguyễn Mạnh Đông nhận định, công tác triển khai Kế hoạch Ngày Tôn vinh tiếng Việt trong cộng đồng người Việt Nam ở nước ngoài năm 2024 ghi nhận nhiều kết quả tích cực nhờ sự quan tâm, hưởng ứng tích cực từ các Bộ, Ban, ngành, địa phương, các tổ chức chính trị-xã hội, các cơ quan thông tấn báo chí, đặc biệt là các hội đoàn, cá nhân NVNONN.

Lễ Phát động Ngày tôn vinh tiếng Việt trong cộng đồng người Việt Nam ở nước ngoài được tổ chức ở nhiều quốc gia vào năm 2024 đã góp phần tuyên truyền rộng rãi về Đề án cũng như thu hút sự hưởng ứng, tham gia của nhân dân trong và ngoài nước về Ngày Tôn vinh tiếng Việt trong cộng đồng người Việt Nam ở nước ngoài.

Cuộc thi tìm kiếm sứ giả tiếng Việt năm 2024 đã thu hút được nhiều thí sinh là NVNONN từ 14 địa bàn tham gia, thậm chí thu hút cả thí sinh là người nước ngoài yêu tiếng Việt.  

Cuộc thi được triển khai tổ chức từ tháng 04-08/2024 nhằm tìm kiếm những nhân tố mang sứ mệnh quan trọng là quảng bá văn hóa, truyền cảm hứng, tạo động lực học tập và sử dụng tiếng Việt trong cộng đồng người Việt Nam ở nước ngoài. Đây là yếu tố quan trọng để khích lệ thế hệ trẻ học tập và gìn giữ tiếng Việt để sau này trở thành điểm tựa vững chắc trong cầu nối văn hóa Việt Nam tới thế giới.

Công tác khen thưởng được chú trọng qua hoạt động Tri ân do Bộ Ngoại giao phối hợp với Nhà xuất bản Giáo dục Việt Nam, Đại sứ quán, các hội đoàn người Việt Nam ở nước ngoài tổ chức hiệu quả. Điều này nhằm khuyến khích, vinh danh các cá nhân, gia đình, tổ chức thanh niên, sinh viên, hội đoàn người Việt Nam ở sở tại đóng góp tích cực cho hoạt động góp phần gìn giữ, lan tỏa tiếng Việt trong cộng đồng.

Một điểm đáng lưu ý trong hoạt động chính là chương trình xây dựng Tủ sách tiếng Việt, tạo nguồn tài nguyên thuận tiện cho việc khuyến khích dạy và học tiếng Việt ở nước ngoài, đặc biệt tại các địa bàn chưa có chương trình giảng dạy tiếng Việt chính thức.

Đến nay, Bộ Ngoại giao phối hợp với Nhà xuất bản Giáo dục Việt Nam đã cung cấp 5 tủ sách cho các địa bàn và cung cấp sách phục vụ cộng đồng tại Áo, Lào, Hungary, Slovakia, Bỉ, Qatar.

Ngoài ra, các bộ, ngành, cơ quan đại diện, các Trung tâm Văn hóa Việt Nam và cộng đồng người Việt Nam ở nước ngoài đã tổ chức hàng loạt hoạt động như diễn đàn, hội thảo, tọa đàm chia sẻ kinh nghiệm về phương pháp dạy và học tiếng Việt; lồng ghép các hoạt động tôn vinh tiếng Việt với các hoạt động đối ngoại và hoạt động của cộng đồng tại địa bàn.

Các hội đoàn người Việt ở một số quốc gia đã thành lập Ban tiếng Việt chuyên trách, thành lập các trường, lớp dạy và học tiếng Việt như Trường Lạc Long Quân (Ba Lan), Trung tâm tiếng Việt (Budapest, Hungary), các lớp tiếng Việt vui, chương trình trại hè…) tạo môi trường giao lưu văn hóa, ngôn ngữ.

Chương trình Gala Tiếng Việt thân thương với chủ đề "Lời Quê hương, Lời sắc Son" sẽ được tổ chức vào tối ngày 8/9 tại Hà Nội. 

Chương trình được phát trực tiếp trên sóng VTV1, VTV4 và trên các nền tảng số của các Đài truyền hình và của Ủy ban Nhà nước về NVNONN.

Để thực hiện đam mê, đồng thời mang lại nguồn thực phẩm tươi ngon, đảm bảo an toàn, anh Dương quyết định trồng rau, củ quả trên sân thượng nhà mình.

Ban đầu, anh thử trồng rau theo phương pháp truyền thống và thủy canh nhưng anh nhận thấy phương pháp này có những nhược điểm nhất định như: tốn công chăm sóc, sản lượng rau củ quả không cao… nên đã tìm hiểu và làm theo mô hình Aquaponics (kết hợp giữa nuôi trồng thủy sản và thủy canh) hoàn toàn hữu cơ, thân thiện môi trường.

Để tiết kiệm chi phí, anh tự học tất cả các khâu, từ hàn xì, cơ khí, cho đến lắp đặt hệ thống điện, cấp thoát nước. Sau đó, anh mày mò, thiết kế và tự xây dựng hệ thống nuôi trồng trên sân thượng nhà mình.

Chia sẻ với PV VietNamNet, anh Dương cho biết, công việc kinh doanh ban ngày khá bận nên việc thiết kế và thi công khu vườn được anh tranh thủ làm buổi tối và thứ 7, Chủ nhật. Có hôm đam mê quá, 11h đêm anh vẫn cắt sắt hàn. Sau 1 tháng như vậy, hệ thống nuôi trồng đã được hoàn tất.

Khu vườn của gia đình anh Dương rộng khoảng 100m2, chia ra 2 khu vực khác nhau: Khu thứ nhất ở trên mái nhà kho. Khu này anh nuôi cá, trồng rau và vài loại quả.

Hiện khu vườn nhà anh Dương có khá nhiều loại rau như: diếp cá, rau ngót, ngót Nhật, các loại cải, xà lách, rau muống, rau cần, các loại rau gia vị, su hào….

Khu vực nuôi cá, anh Dương sử dụng 3 bồn nhựa (tổng dung tích 3500 lít nước) và nuôi đủ loại như rô đồng, rô phi, chép, tai tượng, cá lăng, ba sa... Anh nói, sau khoảng 8 tháng thả, những con cá sẽ có trọng lượng từ 9 lạng trở lên. Trong ảnh, anh Dương và 2 con trai vừa thu hoạch cá từ bồn nuôi nhà mình.

Khu thứ 2 trên sân thượng tầng 2. Ở đây anh làm nhà màng để trồng các loại cây ăn trái như nho, sung Mỹ, táo Thái, mận và chủ yếu là dưa lưới.

Anh Dương cho biết, dưa lưới là cây kháng bệnh khá kém nên muốn tỷ lệ thành công cao, không dùng đến thuốc bảo vệ thực vật thì phải trồng trong nhà kính. Vì thế, anh cũng đã xây dựng 1 khu trên sân thượng để trồng loại dưa này.

Anh cho biết, trung bình khoảng 3 tháng, dưa lưới cho thu hoạch một lần.

Tuy nhiên, phương pháp nuôi trồng này cho sản lượng rau củ, quả và cá cao nên đã hơn 3 năm nay, gia đình anh không phải đi chợ mua rau, cá.

Quan trọng hơn, anh chia sẻ, khu vườn là nơi anh được thỏa mãn niềm đam mê trồng trọt, giảm căng thẳng mỏi mệt sau những giờ làm việc.

Đây cũng là nơi vợ chồng anh dạy các con hòa mình với thiên nhiên, yêu lao động. Trong ảnh, vợ và con gái anh Dương vừa thu hoạch dưa trong vườn. 'Đặc biệt, trong những ngày tháng 4 vừa qua, mình càng cảm nhận được sự cần thiết của vườn rau hồ cá. Khu vườn hoàn toàn cung cấp đủ rau xanh, trái cây cho gia đình hàng ngày, còn cá thì 1 tuần ăn 1 đến 2 bữa. Những ngày qua, do có nhiều thời gian ở nhà nên mình cũng hoàn thiện khu vườn hơn, mở rộng nhà kính để trồng thêm nhiều nhiều cây ăn trái cung cấp cho gia đình', anh Dương nói.

Vườn rau 1000 m2 trên đất Mỹ của dược sĩ gốc Việt

Vườn rau ngàn m2 của vợ chồng chị Sally Nguyễn trước đây chỉ trồng hoa hồng, từ khi có mẹ chị đến ở, khu vườn lúc nào cũng xanh tươi, lủng lỉu cây trái Việt.