FOMO - sự sợ hãi bị bỏ rơi lại trong phong trào chuyển đổi số khiến người ta lạc lối trong con đường tìm kiếm các giải pháp quản trị thích hợp với năng lực và quy mô của chính doanh nghiệp mình. Một thực tế là, khi nói đến chuyển đổi số, các doanh nghiệp lập tức bị bủa vây với các đề nghị áp dụng ngày một nhiều các công cụ, giải pháp, nền tảng công nghệ mà chính họ cũng không hình dung được vì sao họ cần.

Ở một cuộc hội thảo như thế trong ngành quảng cáo, các diễn giả say sưa mô tả cuộc chuyển đổi số là các giải pháp ứng dụng nền tảng số để quảng cáo, trên Facebook, trên TikTok, với các công nghệ thực tại ảo, thực tại tăng cường và trí tuệ nhân tạo. Các diễn giả khác thì trình bày các giải pháp công nghệ đo đếm lượng traffic (số người tiếp cận) các bảng quảng cáo tấm lớn hoặc công cụ đăng ký, chạy chiến dịch quảng cáo ngoài trời. Đó là những sáng kiến tuyệt vời, nhưng đó là các giải pháp ứng dụng công nghệ số, chỉ là một phần trong tiến trình chuyển đổi số.

Chuyển đổi số khác, và rộng hơn. Đó là quá trình chuyển dịch hoạt động vận hành, quản trị, sản xuất, tiếp thị, bán hàng… lên môi trường số. Nó cũng là tiến trình thay đổi tư duy, thay đổi các phương pháp quản trị và quản lý vận hành truyền thống sang phương pháp tư duy số, thay đổi quy trình đưa ra quyết định và phê duyệt máy móc sang quy trình số.

Hãy tưởng tượng chúng ta đến một nhà hàng. Thay vì nhìn thấy một nhân viên chạy bàn đưa cho ta một cuốn menu dày cộm, rồi chờ ta đặt món, ghi “order” (phiếu đặt món), chuyển order cho nhà bếp, rồi nhập số liệu vào máy tính tiền… thì ta nhìn thấy một mã QR Code được dán trên mặt bàn, hoặc in đẹp đẽ trên một tấm biển nhỏ trên bàn. 

Dùng điện thoại, quét QR Code đó, một menu điện tử hiện ra, chúng ta có thể chọn món, bấm xác nhận trên đó, đơn hàng sẽ tự động chuyển vào bếp, nhập vào hệ thống tính tiền. Hệ thống còn dựa trên các đơn hàng điện tử đó để tính toán loại nguyên liệu, sản phẩm nào được tiêu thụ nhiều, nên đặt hàng thêm, loại nào nên giảm mua, và mua như thế nào. 

Đơn hàng được lập sẵn, chờ một cái nhấn “approve” (chấp thuận) của quản lý, để được chuyển đến người mua hàng, thậm chí chuyển thẳng đến nhà cung cấp, nếu họ cũng được kết nối. Đương nhiên, hệ thống khép kín ấy sẽ làm luôn cái việc thống kê hàng tồn, xác định nguồn tiền mặt, lên bảng báo cáo thu chi, kế toán, giúp cho người chủ biết được chính xác kết quả kinh doanh của nhà hàng. Không những thế, toàn bộ dữ liệu trong một giai đoạn vận hành nhất định còn cho người chủ biết khu vực nào trong nhà hàng được ưa thích, bàn nào ít có khách ngồi, ai trong số thực khách quen hay gọi món salad trộn thịt heo muối Iberico… để người chủ có thể tính toán, đưa ra các quyết định tối ưu nguồn lực.

Mô hình vận hành số này đã trở thành phổ biến ở nhiều nhà hàng Trung Quốc, và đã du nhập lẻ tẻ sang Việt Nam. Không có gì là bí mật cả. Câu chuyện chuyển đổi số ở các doanh nghiệp nhỏ đã diễn ra như thế.

Tất nhiên, các công ty lớn, số lượng nhân sự lên tới cả ngàn người thì hệ thống phức tạp hơn, và tuỳ theo lĩnh vực sản xuất và kinh doanh mà quy trình chuyển đổi số và các giải pháp chuyển đổi số được đầu tư và ứng dụng khác nhau. Nhưng bản chất của quá trình chuyển đổi số vẫn là kiến tạo ra hành trình trải nghiệm số cho các bên liên quan, dần thay thế các trải nghiệm thực bằng trải nghiệm trên môi trường số. Trải nghiệm số chính là kết quả hiện hữu và đo đếm được của từng giai đoạn chuyển đổi số.

Sẽ đến một ngày nào đó rất gần trong tương lai, các trải nghiệm số (digital experience) sẽ chiếm ưu thế và thay thế dần phần lớn các trải nghiệm thực (real experience). Bạn đọc có thể thấy rằng, cái quy trình bắt đầu từ một mẩu QR Code nhỏ xíu trên kia, nếu chạy suôn sẻ, không vấp váp, lại còn tạo cảm giác thú vị cho thực khách, thì sự tương tác giữa con người với con người hoàn toàn chỉ còn nằm ở công đoạn chào hỏi, mỉm cười đón khách của người nhân viên, bưng đồ phục vụ khách và niềm nở cảm ơn khi khách ra về. Mà, ở một số nơi, những công đoạn ấy đang được thay thế bằng robot rồi.

Trên đây chỉ là một trong số rất nhiều trải nghiệm số của con người ngày nay. Cuộc sống số đang phát triển tới mức chúng ta có thể chuyển dịch phần lớn hoạt động của mình lên đó, bao gồm cả công việc, sinh sống, vui chơi, giải trí. Công cuộc chuyển đổi số chính là thiết kế, xây dựng, và vận hành theo nhu cầu tiến hoá đó.

Tập trung vào các tổ chức, các doanh nghiệp, chúng ta sẽ thấy cuộc sống số đòi hỏi một trải nghiệm liền mạch trong mọi công đoạn, trong đó, không chỉ các tác vụ cụ thể được thực hiện bằng các công cụ số, mà toàn bộ quy trình hoạt động phải được liên kết với nhau trong một môi trường số. 

Ví dụ như trong một tổ chức quản lý nhà nước, từng công đoạn đang được số hoá, bao gồm hệ thống đăng ký dành cho công dân, hệ thống lưu trữ, hệ thống phản hồi yêu cầu, hệ thống phân tích dữ liệu… Nhưng các công đoạn kết nối giữa các mảng đó thì vẫn theo thủ tục, cách làm cũ, như quy trình báo cáo, thẩm định, phê duyệt, đóng dấu và ra quyết định. Như vậy quy trình số bị đã bị đứt gãy.

Văn hoá số là một thứ khác cần phải bàn. Trong một tổ chức đã ứng dụng công nghệ số, nhưng nếu con người không chịu thích nghi, không chủ động ứng dụng và thay đổi thói quen cũ thì cũng không thể chuyển đổi số được. Nhân viên không chủ động nhập liệu, ứng dụng tác nghiệp và quản trị dự án trên phần mềm, người quản lý không quen thảo luận trên hệ thống, không ký duyệt bằng số hoặc ra quyết định kịp thời, từ xa… thì quy trình trải nghiệm số vẫn tắc nghẽn.

Quy trình chuyển đổi số không giống nhau ở mọi tổ chức, doanh nghiệp. Do đặc thù và tính chất hoạt động khác nhau, trình độ và nhận thức về ứng dụng công nghệ số cũng khác nhau, nên sẽ không có một khuôn mẫu cố định. Cho nên, hãy bắt đầu bằng việc đánh giá hiện trạng và xác định mong muốn, quy mô và độ sâu số hoá, cũng như năng lực và văn hoá hiện hữu, để biết rõ chúng ta cần đi tới đâu và mức độ sẵn sàng cho cuộc chuyển đổi. Trên cơ sở đó, chúng ta có thể biết được cần đầu tư công nghệ như thế nào và với một lộ trình ra sao; cần đào tạo lại và xây dựng một nền văn hoá số cho tổ chức của mình như thế nào để thích ứng với các thay đổi đó.

Lê Quốc Vinh, Chủ tịch Le Bros.

Báo VietNamNet trân trọng cảm ơn và mời độc giả tiếp tục tham gia viết bài chia sẻ kinh nghiệm, kể những câu chuyện, sáng kiến cho chuyển đổi số quốc gia. Các bài viết vui lòng gửi về địa chỉ: banictnews@vietnamnet.vn.

Năm 2021, Mỹ có 45 công ty kỳ lân công nghệ, Trung Quốc có 25 công ty startup unicorn. Cùng trong khoảng thời gian đó, Israel – một quốc gia nhỏ hơn Mỹ và Trung Quốc nhiều lần nhưng đã đóng góp tới 17 kỳ lân công nghệ.

Theo cựu Thủ tướng Ehud Barak, để có được thành công này, chính phủ Israel đã tạo điều kiện cho đổi mới sáng tạo, đồng thời đổ rất nhiều tiền một cách có trọng điểm nhằm hỗ trợ hệ sinh thái khởi nghiệp, mở đường cho các công ty công nghệ phát triển.

Hiện Israel tập trung phát triển 4 lĩnh vực chính gồm năng lượng tái tạo và xử lý nước. Tiếp đến là khoa học đời sống, trong đó có y tế, công nghệ sinh học và nông nghiệp, công nghệ thủy canh. Thứ 3 lĩnh vực là trí tuệ nhân tạo, học máy và các công nghệ liên quan. Cuối cùng là công nghệ không gian. Ngành công nghệ cao hiện đóng góp 50% tổng giá trị xuất khẩu của Israel

Đế chế công nghệ tỷ USD xây dựng bằng văn hóa dám thất bại

Lý giải cho sự thành công của Israel, cựu Thủ tướng Ehud Barak cho rằng, một trong những nguyên nhân quan trọng nhất là nước này có nền văn hoá khuyến khích sự sáng tạo từ rất sớm. Đó là một nền văn hoá không coi thất bại là vết nhơ.

“Nếu không thử làm sao biết đúng hay sai? Làm sao biết con đường đó có đi tới thành công hay không? Thất bại sẽ mang tới kinh nghiệm để từ đó có được thành công trong tương lai”, cựu Thủ tướng Ehud Barak nói.

Chia sẻ thêm về văn hóa này, cựu Thủ tướng Ehud Barak cho biết, ở Israel, cấp dưới luôn được khuyến khích đưa ra câu hỏi trong quá trình lên kế hoạch bởi họ là người trực tiếp làm và có nhiều vấn đề còn rõ hơn lãnh đạo. 

Theo cựu Thủ tướng Ehud Barak, sau khi thăm nhà Đại tướng Võ Nguyên Giáp - người cả cuộc đời đã đấu tranh cho công cuộc chống ngoại xâm của Việt Nam dù chưa từng học qua một trường lớp quân sự nào, ông tin rằng người Việt Nam cũng có thể có được những thành công tương tự.

Nói về cuộc Cách mạng Công nghiệp lần thứ 4, theo cựu Thủ tướng Israel, đây là cuộc cách mạng của trí tuệ nhân tạo, công nghệ nano và công nghệ số.

Cách mạng Công nghiệp lần thứ 4 sẽ thay đổi thế giới. Ngày xưa, đất nước nào có diện tích lớn, nhiều tài nguyên thiên nhiên sẽ trở thành nước phát triển. Còn với ngày nay, điều quan trọng nhất là nguồn lực chất xám.

Trong cuộc cách mạng này, thế hệ trẻ sẽ là những người mở màn cho một thời đại phát triển mới. Đây không phải là quá trình mà riêng một ai đó có thể làm được. Thay vào đó, cần có sự lãnh đạo từ cấp cao nhất để đưa ra tầm nhìn và biến tầm nhìn đó trở thành sự thực.

Theo cựu Thủ tướng Ehud Barak, sau khoảng 2 tuần ở Việt Nam và ngắm nhìn đường phố, ông cảm nhận được sự hiện diện của một nguồn năng lượng rất lớn.

"Nếu có sự lãnh đạo đúng đắn, sau từ một đến hai thập kỷ nữa, Việt Nam hoàn toàn có thể đứng trong hàng ngũ các quốc gia phát triển trên thế giới. Việt Nam có thể học hỏi từ Nhật Bản, Singapore, Hàn Quốc, Trung Quốc, Israel để biến mục tiêu đó thành hiện thực", ông Ehud Barak nói. 

Trọng Đạt

1. Xôi gà xá xíu chợ Bà Chiểu

Xôi Bà Chiểu thực chất chỉ là một gánh xôi nằm trong khoảng sân nhỏ của chợ Bà Chiểu rộng chừng 10m, gần đường Vũ Tùng - Bùi Hữu Nghĩa. Mới mở bán được khoảng 5 năm nay nhưng gánh xôi này đã kịp trở thành điểm đến quen thuộc dành cho người nghiền xôi mặn Sài Gòn, đặc biệt là người thích ăn đêm bởi giờ bán từ 4 giờ chiều đến 11h khuya.

Gánh xôi nằm ngay bên hông chợ Bà Chiểu, khi nào cũng nhộn nhịp khách.

Gánh xôi chỉ bán ba loại là xôi xá xíu, xôi gà và xôi thập cẩm, trong đó xôi thập cẩm là đắt hàng nhất vừa có gà vừa có thịt xá xíu. Thực khách ăn xôi ở đây khen thịt xá xíu được ướp vừa ăn, thái vừa ăn, còn gà thì khỏi phải nói, cứ những những chậu góc tư đùi gà hay cánh gà chiên vàng rộm đã đủ khiến người ta ứa nước miếng.

Những miếng đùi gà góc tư được tẩm ướp vừa miệng, chiên vàng rộm, thơm phức, khi ăn cảm nhận được lớp thịt dai, da giòn.

Thịt xá xíu do quán tự làm, thái mỏng vừa phải để dễ ăn.

Tuy nhiên vị ngon của xôi Bà Chiểu không chỉ nằm ở xá xíu hay gà mà còn nằm ở mỡ hành, tép khô mặn ngọt và đặc biệt là loại nước sốt nóng có màu nâu cánh gián, thơm đậm vừa miệng có vị cay nhẹ của ớt hiểm. Được biết để có vị ngon đồng đều, tất cả nguyên liệu đều do chủ quán tự chế biến theo công thức riêng thay vì mua đồ công nghiệp nên luôn hấp dẫn người ăn.

Thứ nước dưới của quán cũng rất đặc trưng.

Một phần xôi ở đây gồm những hạt nếp dẻo thơm, được rưới lên nước sốt đặc biệt, hòa vị cùng mỡ hành và tép khô, xá xíu rồi đùi hoặc cánh gà chiên giòn mới gọi là "trọn bộ". Tất cả gói vào lá chuối xanh biếc, tạo nên một sự tổng hòa quyến rũ, đặc trưng của kiểu ăn xôi mặn miền Nam. Một phần xôi có giá từ 20 - 23 ngàn "bao" no cho thực khách.

Một phần xôi thâp cẩm, đầy đủ gà, xá xíu chỉ có 23 ngàn/phần.

Phần xôi được bọc gọn gàng trong lá chuối.

2. Xôi "nhà xác"

Gọi là xôi "nhà xác" là do xe xôi này nằm gần nhà tang lễ của bệnh viện An Bình. Mà kể ra cũng lạ, xung quanh là những trại hòm, cửa hàng dịch vụ mai táng lại lọt thỏm một quán xôi không trang trí, ít lựa chọn nhưng khách luôn nườm nượp.

Xe xôi "nhà xác" ở số nhà 409 nhìn rất đơn giản.

Trên thực tế gánh xôi này đã tồn tại được 40 năm nay, nhưng ban đầu xôi bán ở góc đường Nguyễn Tri Phương - Trần Phú (quận 5) trong khoảng hơn mười mấy năm rồi mới dời về địa điểm hiện tại. Chủ quán thì cho rằng do cái tên xôi "nhà xác" nên mới hút khách, nhưng theo cảm nhận từ những thực khách thân thiết của quán thì họ ghé mua mỗi ngày không phải vì cái tên mà còn vì xôi ở đây thực sự ngon.

Quán nhỏ nhưng luôn nườm nượp khách.

Chủ quán phải làm trước do có người có khi mua hàng chục gói.

Xôi mặn ở đây không có nhiều loại thịt, chả như các tiệm khác mà chỉ có lạp xưởng, ruốc, nhưng không vì thế mà xôi kém ngon. Hạt xôi mềm, lạp xưởng thơm, có vị riêng mà theo chủ quán tiết lộ thì lạp xưởng được lấy từ Sóc Trăng, hành phi giòn và nước tương đậm đà... tất cả hòa quyện, mang đến cho gói xôi hương vị khó chối từ.

Một phần xôi 10 ngàn, khá nhỏ nhưng hương vị đậm đà, gói gọn trong lá chuối.

Vì đồ ăn kèm ít nên giá xôi ở đây cũng bình dân hơn, chỉ 10 ngàn/phần xôi, lượng xôi không quá nhiều đi kèm với đồ ăn kèm, tất cả cuốn trong lá chuối. Cũng bởi được cuốn như thế nên điểm đặc biệt nữa của xôi "nhà xác" là không có muỗng khi dùng, chỉ cần lột dần lớp lá chuối là thưởng thức được ngay. Xôi ở đây chỉ bán từ 4h chiều đến khi hết hàng.

Xôi mặn không thể thiếu hành phi.

Lạp xưởng của tiệm lấy từ Sóc Trăng nên có hương vị rất riêng.

3. Xôi Tám Cẩu

Xe xôi Tám Cẩu nằm ngay vỉa hè của giao lộ hai con đường nhộn nhịp, nên nếu bạn vội phóng xe sẽ rất khó nhận ra. Dù vậy, xe xôi này cũng đã tồn tại 60 năm, gắn bó với nhiều người dân Sài Gòn thế hệ xưa và cả bây giờ. Quán hiện nay do con gái ông "Tám Cẩu" nối nghề của cha, bán đều đặn mỗi ngày vào sáng và chiều tối.

Xe xôi Tám Cẩu 60 năm ở góc đường Điên Biên Phủ - Cao Thắng.

Xe xôi nhìn bên ngoài chẳng có điểm gì dễ nhớ nhưng khách hàng vẫn nhớ xôi Tám Cẩu vì cái ngon rất riêng, đó là vị thơm thơm dẻo dẻo của hạt nếp, là miếng thịt heo có hương vị vô cùng riêng biệt, mà không xe xôi nào khác ở Sài Gòn có được. Suốt 60 năm qua, thời gian bằng cả đời người nhưng xôi Tám Cẩu vẫn giữ đúng hương vị đặc trưng.

60 năm, món xôi vẫn giữ đúng kiểu như thế này.

Quán bán cả sáng, chiều với giá 15 - 20 ngàn/phần.

Thịt heo để ăn kèm với xôi ở đây được chế biến vô cùng cầu kỳ gồm thịt ba chỉ cuốn với thịt nách, lựa loại ít mỡ ngâm muối, bó thật chặt rồi luộc đúng một tiếng rưỡi, luộc ít hơn thì thịt cứng, luộc quá giờ thì thịt bị bở, khi cắt sẽ rất dễ nát. Vì lẽ đó nên miếng thịt có có màu đỏ hồng rất đặc trưng, khi ăn thơm, ngọt và rất đậm đà.

Các thành phần chính của xôi Tám Cẩu là thịt, trứng cút, giò chả, pate...

Trong đó, thịt được người bán nấu theo công thức gia truyền.

Ngoài ra, loại nước chan ninh từ xương hầm là bí quyết gia truyền cho món xôi thêm đậm đà. Quán cũng chỉ một loại xôi, chủ quán gọi là xôi mặn vì có ruốc, chả trúng cút, hành phi, pate... Nhưng đặc biệt, phải thêm thịt heo đúng kiểu "Tám Cẩu" và giá bán chỉ 15 ngàn/phần.

Và nước sốt cũng chế biến theo cách riêng, tạo nên vị ngon hấp dẫn của xôi.

Địa chỉ: Điện Biên Phủ (quận 3)

4. Xôi Bình Tiên

Trong những gánh xôi bình dân trên, có lẽ xôi Bình Tiên là quán có cửa hàng đoàng hoàng nhất dù rằng quán khá nhỏ. hẳn một cửa hàng đàng hoàng dù khá nhỏ và Gọi là xôi Bình Tiên vì quán này nằm ngày ngã tư và mái đình cùng tên ở quận 6, nơi tập trung nhiều người Hoa sinh sống.

Bắt đầu bán từ những năm 80, đến nay cũng ngót nghét 30 năm, cái tên xôi Bình Tiên trở nên quen thuộc với nhiều người. Quán bán rất nhiều loại xôi, trong đó xôi mặn và xôi cadé là hai món đặc trưng nhất ở đây.

Quán xôi nằm trên đường Minh Phụng.

Cái hay của xôi mặn ở đây là gì cũng có, nào trúng cút, hành phi, pate, lạp xưởng cho đếnxá xíu, thịt gà và không thể thiếu thứ nước sốt được hầm từ gà thơm ngon, béo ngậy. Các gói xôi được quấn khá kỹ lưỡng bên trong là một lớp là chuối được bọc bên ngoài thêm một lớp giấy nữa nên giữa ấm khá tốt. Ngoài ra, món xôi nếp than cũng rất hấp dẫn với hạt nếp màu than, rất đặc biệt. Khách có thể chọn mặn ngọt với nếp than tùy ý.

Quán có 4 loại xôi là xôi mặn, xôi gà, xôi ca dé, xôi nếp than.

Các món xôi mặn đều được thêm thứ nước sốt riêng do quán tự làm.

Quán bán các loại xôi cadé ngọt, xôi nếp than và các loại xôi mặn với giá rất mềm chỉ 10 ngàn đồng nhưng phần xôi lúc nào cũng đầy áp, lại phục vụ nhanh do có nhiều người làm và gói sẵn. Theo chủ quán, vì nhà có sẵn mặt bằng, không phải thuê mướn nên bán gái"mềm" được. Vì giá rẻ và chất lượng nên xe xôi lúc nào cũng rất đông người mua từ lúc 2h chiều, khi quán mới mở cho đến đêm.

Món xôi mặn quen thuộc.

Xôi nếp thanh béo ngậy khi có thêm nước cốt dừa.

(Theo Trí thức trẻ)