Theo lời kể của ông Nguyễn Thế Bình (năm nay 88 tuổi, hiện sống ở TP Nam Định) - con trai cụ Nguyễn Thế Môn, cha ông sinh năm 1891, quê ở Thái Nguyên.

Cụ Môn vừa sinh ra được mấy tháng thì mồ côi bố. Bố cụ họ Phạm nên ban đầu cụ được đặt tên là Phạm Quang Môn theo họ bố như thông lệ. Sau khi bố mất, chỉ còn một mình mẹ nuôi con. Mẹ cụ họ Nguyễn nên đổi tên con thành Nguyễn Thế Môn.

Lớn lên, cụ Môn lên Hà Nội học nhiều nghề trước khi trở nên giàu có. “Bố tôi từng làm thợ may, thợ đóng giày nhưng đều chỉ được một thời gian rồi bỏ. 

Hàng ngày, trên đường đi làm, bố tôi đi qua một gara sửa chữa ô tô mà chủ là người Pháp. Công nhân của xưởng sửa chữa này được mặc đồng phục và lái những chiếc xe đẹp, bố tôi thấy thích và về nói với mẹ ‘con muốn đi học nghề sửa chữa ô tô’.

Bà tôi đồng ý. Thế là bố tôi đi học sửa ô tô với lời hứa ‘con sẽ học thành tài để kiếm tiền mang về cho mẹ’” – ông Bình kể.

Sau khi học được nghề, cụ Môn quyết định về Nam Định để phát triển sự nghiệp. Trước khi mở xưởng, cụ Môn học và làm nghề như bao người thợ khác.

Sửa xe thì phải biết lái xe. Năm 1921, cụ sang Pháp thi bằng lái xe ô tô. “Toàn Đông Dương chỉ có 6 người đỗ, trong đó có bố tôi”, ông Bình nói.

Từ đó, cụ Môn dần được biết đến ở đất Nam Định. Đến năm 1922, nhà máy cơ khí kiêm xưởng sửa chữa xe ô tô được xây dựng trên mảnh đất mà trước kia vốn là một cái hồ lớn. 

“Bố tôi đã mua cái hồ đó, sau đó ông mua xỉ than của nhà máy dệt để lấp hồ. Hàng ngày, người Pháp cho chở xỉ than đến đây bằng một con đường goòng (đường sắt đơn giản, cỡ nhỏ hẹp). Cũng vì thế mà con phố ấy từng được người Nam Định đặt tên là phố Đường Goòng, nay là phố Quang Trung".

Nhà máy 5.000m2 - vừa là xưởng vừa là nhà

Theo lời kể của ông Bình, nhà máy cơ khí có diện tích 5.000m2 vuông vắn - mặt tiền 100m, chiều sâu 50m, nằm tại số nhà 235-237 đường Henri Riviere (lấy tên một đại tá người Pháp), nay là phố Hàn Thuyên (TP Nam Định).

Vừa kể, ông Bình vừa hào hứng giới thiệu bộ mô hình nhà máy do chính tay ông dựng lại bằng những vật liệu dễ kiếm. “Tôi đặt tên nó là Ký họa trong mơ, bởi vì tôi dựng lại hoàn toàn bằng trí nhớ, không có ảnh thật. Sau khi vẽ xong, tôi đưa cho các anh chị em trong gia đình xem và góp ý thì mọi người đều nói tôi nhớ tốt và vẽ chính xác tới 85%”.

Trên khoảng đất 5.000m2 ấy có nhiều dãy nhà. Không chỉ có nhà xưởng, mà cả gia đình cụ Môn cũng sinh sống trong khuôn viên. Ông Bình chỉ tay: “Chỗ này là nơi ở của ông bà chủ, chỗ này là của con cái, kia là khu sản xuất…”. 

Thời điểm ấy, nhà máy cơ khí của cụ Môn nổi tiếng và làm ăn phát đạt. Nhà máy sản xuất độc quyền các phụ tùng cho các nhà máy dệt, máy tơ, máy chai, máy sợi... mà người Pháp không phải mang phụ tùng sang.

Riêng mảng sửa chữa xe ô tô, xưởng chuyên phục vụ người Pháp, làm không hết việc. 

Thời kỳ thịnh vượng nhất (1930-1940), nhà máy có hàng trăm công nhân. Người ở làng Kênh - ngoại thành TP Nam Định - làm ở nhà máy này rất đông. Năm 1947, do biến động lịch sử, nhà máy bị phá bỏ hoàn toàn. 

Xí nghiệp sản xuất kem, nước đá công suất 5 tấn/ngày

“Năm 1949, gia đình tôi từ vùng tự do (vùng chính quyền cách mạng kiểm soát) hồi cư về căn nhà cũ ở số 44-46 phố Paul Bert (nay là đường Trần Hưng Đạo, TP Nam Định). Tại đây, bố tôi nhập khẩu 2 cỗ máy làm lạnh SaBro của Đan Mạch để sản xuất kem, nước đá.

Xí nghiệp kem, nước đá Quảng Hưng Long không phát triển bằng nhà máy cơ khí nhưng cũng là một địa chỉ cung cấp kem, nước đá có tiếng không chỉ ở TP Nam Định, mà còn lan sang các tỉnh lân cận. “Ninh Bình, Thái Bình, Hà Nam, thậm chí cả Thanh Hóa,… cũng sang Nam Định lấy kem mang về bán” – ông Bình nhớ lại.

Ngoài nhà máy cơ khí và xí nghiệp kem, nước đá, cụ Môn còn có một chiếc tàu thủy mang tên Long Vân, chuyên chở khách chạy tuyến Nam Định – Hải Phòng, đậu ở bến Đò Quan. 

Năm 1956, Nhà nước thực hiện chính sách “cải tạo tư bản tư doanh”. Xí nghiệp kem, nước đá Quảng Hưng Long vào công tư hợp doanh. Xí nghiệp thực phẩm kem, nước đá Mồng 1 tháng 6 Nam Định ra đời, trong đó cụ Môn góp toàn bộ máy móc vào xí nghiệp. Về sau, xí nghiệp Mồng 1 tháng 6 trở thành xí nghiệp bia lon Na Da.

Năm 1958, Nhà nước vận động các nhà tư sản, tiểu tư sản góp vốn tham gia hội liên hiệp công thương đặt tại nhà cụ Môn 44-46 Paul Bert, chuyên sản xuất khuy trai để xuất khẩu sang Singapore. Vì cụ Môn có nghề làm khuy trai nên được bầu là Phó giám đốc phụ trách kỹ thuật.

Năm 1960, tài sản của gia đình cụ Môn không còn nữa. Lúc này, cụ Nguyễn Thế Môn cũng đã già. Cụ sống cuộc đời giản dị, trồng rau nuôi gà trên chính mảnh đất xưa kia là nhà máy cơ khí. 

Cụ mất năm 1970. 

Ông Hoàng Dương Chương, nguyên Giám đốc Thư viện tỉnh Nam Định, hội viên Hội Khoa học Lịch sử tỉnh Nam Định cho biết, trong cuốn sách Thành Nam - Địa danh và Giai thoại mà ông là tác giả, cụ Nguyễn Thế Môn được nhắc tên là một trong những nhà tư sản có tiếng ở Nam Định thời kỳ đó với khối tài sản là nhà máy cơ khí và xí nghiệp làm kem, nước đá. Tuy nhiên, so với nhà máy cơ khí thì xí nghiệp làm kem được thành lập sau này chỉ là tài sản nhỏ, không quá nổi bật bởi khi ấy, Nam Định cũng có nhiều cơ sở làm kem khác. 

 18h, Khánh Vy đã có mặt tại quán hidden bar (loại hình quán bar có vị trí khó tìm) trên phố cổ Hà Nội. Cô gái 22 tuổi làm công việc biên kịch đang rất tập trung trước màn hình máy tính, ly đồ uống đẹp mắt ở bên cạnh.

Theo Khánh Vy, SWIP Speakeasy bar (Hoàn Kiếm) là nơi cô thường làm việc mỗi tuần ít nhất 3-4 lần, có tuần cao điểm, cô đến quán gần như mỗi tối.

"Làm việc ở nhà khiến tôi thấy bế tắc, công việc cũng trì trệ. Có thời điểm ngồi cả ngày mà không viết nổi một câu thoại hay ho. Trái lại, chỉ cần bước vào quán bar, mọi áp lực dường như tan biến", cô chia sẻ.

Nhớ lại lần đầu đến bar, cô kể bản thân khá e ngại khi nghĩ đến việc đi bar một mình để làm việc. Tuy nhiên, ngay từ lần đầu thử, cô lập tức bị không gian ở đây chinh phục.

Khánh Vy nói: "Ánh sáng hơi tối, nhạc nhẹ nhàng và không khí vừa đủ riêng tư khiến tôi như được đặt vào một thế giới khác, thỏa sức để sáng tạo".

Cô bạn trẻ thường ngồi từ 18h đến nửa đêm, thỉnh thoảng kéo dài đến khi quán đóng cửa nếu cảm hứng dồi dào. "Có lần, tôi hoàn thành gần nửa kịch bản trong một buổi tối, điều mà ở nhà không bao giờ làm được", cô hào hứng kể.

Không chỉ Khánh Vy, không gian trong quán còn khá đông các bạn trẻ đang miệt mài làm việc. Gần bàn của cô là 2 vị khách trẻ. Bạn nam là Trần Trung Hiếu (23 tuổi, Hà Nội), hiện là giáo viên dạy tiếng Anh. Hiếu chia sẻ, làm việc trên bar giúp anh kết nối với cảm xúc và khám phá bản thân.

Mỗi tuần, anh dành từ 2 đến 3 buổi tối tại một quán bar hoặc pub yên tĩnh để chạy deadline (thời hạn hoàn thành công việc). Với Trung Hiếu, bar không chỉ là nơi làm việc mà còn là nơi chữa lành tâm hồn sau những ngày dài mệt mỏi.

"Tôi đến quán từ sớm, từ 18h và thông thường sẽ ra về trước 21h để nghỉ ngơi, tránh ảnh hưởng đến ngày làm việc tiếp theo", anh cho biết.

Ngồi bên cạnh Trung Hiếu, Đỗ Tuệ Minh (19 tuổi, sinh viên ngành Thiết kế đồ họa) đang chăm chú vào cuốn sổ tay nhỏ. Đôi tay của cô không ngừng di chuyển, từng nét phác họa hiện lên rõ ràng dưới ánh đèn vàng dịu nhẹ của quán bar.

"Có khi ngồi cạnh nhau, im lặng hàng giờ nhưng tôi không hề thấy nhàm chán. Chỉ cần cảm nhận không khí thôi cũng đủ để mình vẽ ra những điều mới mẻ", cô nói.

Dù vậy, cặp đôi cũng thừa nhận chi phí cho những buổi làm việc tại quán bar sẽ đắt gấp đôi, gấp ba so với làm việc tại quán cà phê, nhưng họ coi đó là khoản đầu tư xứng đáng. "Sở dĩ, tôi lựa chọn làm việc tại quán bar thay vì quán cà phê bởi không gian, âm nhạc và đồ uống đều rất khác, mang lại cảm hứng sáng tạo", Trung Hiếu chia sẻ thêm.

Làm việc tại bar và bất ngờ được đề cử thành... trưởng phòng

Anh Phạm Thành Đạt, quản lý của SWIP Speakeasy bar, cho biết để đáp ứng nhu cầu của lượng khách tìm đến làm việc tại các quán bar, pub ngày càng lớn, quán đã điều chỉnh không gian, giảm âm lượng nhạc vào các khung đầu giờ tối và triển khai chương trình khuyến mãi "Mua 1 tặng 1 vào giờ sớm".

"Xu hướng đến bar, pub để làm việc, chạy deadline đã phổ biến trong vài năm gần đây. Hiện nay, môi trường bar không chỉ là nơi thư giãn, mà còn là môi trường giúp khách hàng sáng tạo, làm việc hiệu quả hơn, thậm chí kết bạn và đem lại cơ hội công việc", Đạt chia sẻ.

Trường hợp của Trần Minh Quân (27 tuổi, Hà Nội) là một lập trình viên tự do, thường xuyên làm việc tại các quán bar và cũng tìm được cơ hội việc làm thông qua thói quen này. Điều đặc biệt xảy ra vào buổi tối cách đây gần một năm, khi cuộc sống của Quân bất ngờ rẽ sang hướng mới.

Bồi hồi nhớ lại, Quân cho biết mình gặp sếp hiện tại vào thời điểm bản thân đang mông lung trong công việc. Khi đang chỉnh sửa một dự án cá nhân tại quán, một người đàn ông trung niên ngồi cạnh bắt chuyện với Quân, hỏi anh về công nghệ và một số lỗi liên quan đến lập trình.

Từ đó, cả hai phát hiện ra điểm chung về công nghệ và tài chính. Cuộc trò chuyện kéo dài hơn dự kiến, và cuối cùng người đàn ông ngỏ ý hợp tác và đưa Quân số điện thoại của nhân viên phụ trách nhân sự.

Minh Quân kể bản thân khá bất ngờ, nhưng vì chưa tìm được công ty phù hợp nên muốn thử sức. Sau khi phỏng vấn, anh được đề xuất làm việc ở vị trí trưởng phòng công nghệ thông tin với mức đãi ngộ tốt.

"Thực sự, tôi lên bar làm việc vì thích không gian, âm nhạc và đồ uống, nhưng cũng thấy bản thân khá… "dị", bởi thời điểm đó ít người đến làm việc ở môi trường bar, pub. Không nghĩ cơ hội sẽ đến vào lúc mình không ngờ tới nhất, đến giờ thì thấy chi phí bỏ ra vô cùng xứng đáng", Quân hài hước bộc bạch.

Ngồi làm việc tại một quán pub nhỏ có tên Twins (Hoàn Kiếm, Hà Nội), Ngọc Mai, 27 tuổi, một chuyên viên marketing trong ngành quảng cáo, lại có góc nhìn thực tế hơn về vấn đề làm việc tại bar. Với cô, chi phí 120.000-200.000 đồng cho một ly đồ uống chỉ để làm việc là khá cao so với các bạn sinh viên.

"Tôi nghĩ việc chi tiêu cao khiến bản thân nghiêm túc hơn với thời gian. Nếu đã bỏ tiền, tôi không muốn lãng phí nên sẽ cố gắng làm việc hết sức", Ngọc Mai chia sẻ.

Tuy nhiên, Ngọc Mai cho biết cô chỉ đến quán bar làm việc khi quá áp lực, bởi làm trong không gian quá tối trong thời gian dài sẽ không tốt cho thị lực.

Cô thẳng thắn nói: "Không gian trong quán bar, pub kết hợp cùng đồ uống rất tạo cảm hứng, nhưng không nên về khuya hay quá lạm dụng nếu thấy sức khỏe bị ảnh hưởng".

Ảnh: Nguyễn Hà Nam

Ở St Petersburg, Nga, Thụy Điển dẫn trước 2-0 với cú đúp của Emil Forsberg. Trong đó, pha mở tỷ số diễn ra sau 81 giây, là bàn thắng nhanh thứ 2 lịch sử EURO.

Một mình Lewandowski không thể cứu Ba Lan

Lewandowski bừng sáng với 2 bàn thắng liên tiếp giúp Ba Lan gỡ hòa 2-2. Trước đó, Lewy có 2 cú đánh đầu đi trúng xà ngang.

Dồn lên tấn công những phút cuối, Ba Lan không thể ghi thêm bàn mà thủng lưới trong những giây bù giờ, sớm trở thành khán giả EURO 2020.

Ghi bàn: Forsberg 2', 59', Claesson 90'+4 - Lewandowski 61', 84'.

Đội hình xuất phát:

Thụy Điển (4-4-2): Olsen - Lustig, Lindelof, Danielson, Augustinsson - Larsson, Olsson, Ekdal, Forsberg - Quaison, Isak.

Ba Lan (3-4-2-1): Szczesny - Bereszynski, Glik, Bednarek - Jozwiak, Krychowiak, Klich, Puchacz - Swiderski, Zielinski - Lewandowski.

EURO 2020Bảng E
#	Tên Đội	ST	T	H	B	TG	TH	HS	Đ
1	Thụy Điển	3	2	1	0	4	2	2	7
2	Tây Ban Nha	3	1	2	0	6	1	5	5
3	Slovakia	3	1	0	2	2	7	-5	3
4	Ba Lan	3	0	1	2	4	6	-2	1