Hạ kali máu là rối loạn điện giải thường gặp, được chẩn đoán khi tình trạng kali máu dưới 3,5mmol/l.

BSCKI Lê Duy Hùng, Khoa Nội tổng hợp – Bệnh viện tỉnh Hòa Bình cho hay ở cơ thể khỏe mạnh, tình trạng này còn bù trừ được, nhưng hạ kali máu nặng có thể đe dọa đến tính mạng. Đối với bệnh nhân tim mạch, hạ kali máu làm tăng tỉ lệ tử vong.

Vì sao lại bị hạ kali máu?

Theo BS Hùng, có 3 nhóm nguyên nhân dẫn đến hạ Kali máu: Do sự dịch chuyển kali qua màng tế bào, do thiếu cung cấp kali và do mất kali. Rõ ràng nhất là hạ kali do chế độ ăn ít kali.

Tuy nhiên, thường gặp nhất là hạ kali do mất quá nhiều, thường đi kèm với mất nước nặng làm mất kali ra khỏi cơ thể. Điển hình là hậu quả của nôn và tiêu chảy.

Tình trạng này cũng có thể xảy ra ở vận động viên, người lao động quá sức bị đổ mồ hôi quá mức.

Một số thuốc cũng có thể thúc đẩy thải trừ kali ra khỏi cơ thể, bao gồm thuốc lợi tiểu, thuốc nhuận tràng. Hạ kali rất hay gặp trên thực tế với các triệu chứng dễ hay nhầm lẫn với các bệnh thần kinh, cơ xương khớp...

Theo BSCKI Lưu Thuý Quỳnh, Khoa Nội tiết - Bệnh viện 108, hạ kali máu đôi khi được phát hiện tình cờ sau một xét nghiệm máu. Khi hạ kali máu mức độ vừa hoặc nặng (kali máu 3 - 2,5mmol/l), bệnh nhân có thể gặp một số triệu chứng như cảm giác mệt mỏi, đau cơ, yếu cơ.

Khi kali máu dưới 2 mmol/l, các tình trạng nặng có thể xuất hiện như tiêu cơ vân, liệt tứ chi hoặc các triệu chứng rối loạn cơ vòng như bí tiểu, liệt ruột và cuối cùng là ngừng thở.

BS Quỳnh lưu ý các triệu chứng về tim mạch là quan trọng nhất do có thể ảnh hưởng đến tính mạng. Ở những trường hợp có bệnh lý tim mạch, hạ kali máu mức độ vừa ( 3-3,5mmol/l) cũng có thể gây các rối loạn nhịp rất nhanh chóng.

Điều trị hạ kali máu bao gồm điều trị nguyên nhân và bổ sung kali. Ngoại trừ tình trạng hạ kali máu thoáng qua, các trường hợp còn lại bao gồm việc điều chỉnh lượng kali mất qua đường tiêu hóa và qua thận.

Ở những bệnh nhân với mức hạ kali máu vừa và không có tiền sử bệnh lý tim mạch, chế độ ăn giàu kali thường đáp ứng tốt. Nếu tình trạng hạ kali máu kéo dài thì việc bổ sung thuốc là cần thiết.

Việc xét nghiệm kali thường xuyên ở những bệnh nhân dùng thuốc bù kali rất quan trọng. Điều này giúp tránh hiện tượng kali máu tăng quá cao dẫn đến biến chứng rối loạn nhịp tim gây tử vong.

Để phòng ngừa thiếu kali, bác sĩ khuyên nên tránh các hoạt động thể chất nặng và kéo dài. Lao động trong thời tiết nắng nóng cần bù đủ nước điện giải, nghỉ ngơi hợp lý; Bù đủ lượng kali mất đi hàng ngày ở những bệnh nhân tiêu chảy hoặc tiểu nhiều do dùng thuốc lợi tiểu.

Tránh dùng các thảo dược hoặc thuốc lợi tiểu, thuốc nhuận tràng... có thể gây ra hạ kali máu. Luôn dùng thuốc theo chỉ định và hướng dẫn của bác sĩ, đặc biệt là các thuốc lợi tiểu, thuốc nhuận tràng; đồng thời cần có chế độ dự phòng và theo dõi kali khi dùng những thuốc này.

Bệnh nhân là anh B.V.Q, 33 tuổi, tiền sử khỏe mạnh, công tác trong quân đội. Cách đây ít ngày, sau buổi rèn luyện thể lực, anh đột nhiên mệt mỏi, tức ngực kèm tê bì, co rút cơ 2 chân, yếu liệt không thể đi lại...

Bệnh nhân được chuyển tới khoa Nội tổng hợp – Bệnh viện đa khoa tỉnh Hòa Bình cấp cứu. Qua thăm khám, làm các xét nghiệm chuyên sâu, bệnh nhân được chẩn đoán hạ kali máu.

Hạ kali máu là rối loạn điện giải thường gặp, được chẩn đoán khi tình trạng kali máu dưới 3,5mmol/l.

BSCKI Lê Duy Hùng, Khoa Nội tổng hợp – Bệnh viện tỉnh Hòa Bình cho hay ở cơ thể khỏe mạnh, tình trạng này còn bù trừ được, nhưng hạ kali máu nặng có thể đe dọa đến tính mạng. Đối với bệnh nhân tim mạch, hạ kali máu làm tăng tỉ lệ tử vong.

Vì sao lại bị hạ kali máu?

Theo BS Hùng, có 3 nhóm nguyên nhân dẫn đến hạ Kali máu: Do sự dịch chuyển kali qua màng tế bào, do thiếu cung cấp kali và do mất kali. Rõ ràng nhất là hạ kali do chế độ ăn ít kali.

Tuy nhiên, thường gặp nhất là hạ kali do mất quá nhiều, thường đi kèm với mất nước nặng làm mất kali ra khỏi cơ thể. Điển hình là hậu quả của nôn và tiêu chảy.

Tình trạng này cũng có thể xảy ra ở vận động viên, người lao động quá sức bị đổ mồ hôi quá mức.

Một số thuốc cũng có thể thúc đẩy thải trừ kali ra khỏi cơ thể, bao gồm thuốc lợi tiểu, thuốc nhuận tràng. Hạ kali rất hay gặp trên thực tế với các triệu chứng dễ hay nhầm lẫn với các bệnh thần kinh, cơ xương khớp...

Theo BSCKI Lưu Thuý Quỳnh, Khoa Nội tiết - Bệnh viện 108, hạ kali máu đôi khi được phát hiện tình cờ sau một xét nghiệm máu. Khi hạ kali máu mức độ vừa hoặc nặng (kali máu 3 - 2,5mmol/l), bệnh nhân có thể gặp một số triệu chứng như cảm giác mệt mỏi, đau cơ, yếu cơ.

Khi kali máu dưới 2 mmol/l, các tình trạng nặng có thể xuất hiện như tiêu cơ vân, liệt tứ chi hoặc các triệu chứng rối loạn cơ vòng như bí tiểu, liệt ruột và cuối cùng là ngừng thở.

BS Quỳnh lưu ý các triệu chứng về tim mạch là quan trọng nhất do có thể ảnh hưởng đến tính mạng. Ở những trường hợp có bệnh lý tim mạch, hạ kali máu mức độ vừa ( 3-3,5mmol/l) cũng có thể gây các rối loạn nhịp rất nhanh chóng.

Điều trị hạ kali máu bao gồm điều trị nguyên nhân và bổ sung kali. Ngoại trừ tình trạng hạ kali máu thoáng qua, các trường hợp còn lại bao gồm việc điều chỉnh lượng kali mất qua đường tiêu hóa và qua thận.

Ở những bệnh nhân với mức hạ kali máu vừa và không có tiền sử bệnh lý tim mạch, chế độ ăn giàu kali thường đáp ứng tốt. Nếu tình trạng hạ kali máu kéo dài thì việc bổ sung thuốc là cần thiết.

Việc xét nghiệm kali thường xuyên ở những bệnh nhân dùng thuốc bù kali rất quan trọng. Điều này giúp tránh hiện tượng kali máu tăng quá cao dẫn đến biến chứng rối loạn nhịp tim gây tử vong.

Để phòng ngừa thiếu kali, bác sĩ khuyên nên tránh các hoạt động thể chất nặng và kéo dài. Lao động trong thời tiết nắng nóng cần bù đủ nước điện giải, nghỉ ngơi hợp lý; Bù đủ lượng kali mất đi hàng ngày ở những bệnh nhân tiêu chảy hoặc tiểu nhiều do dùng thuốc lợi tiểu.

Tránh dùng các thảo dược hoặc thuốc lợi tiểu, thuốc nhuận tràng... có thể gây ra hạ kali máu. Luôn dùng thuốc theo chỉ định và hướng dẫn của bác sĩ, đặc biệt là các thuốc lợi tiểu, thuốc nhuận tràng; đồng thời cần có chế độ dự phòng và theo dõi kali khi dùng những thuốc này.

Được truyền máu, bệnh nhân qua cơn nguy kịch, cầm cự duy trì chức năng sống trong vài ngày, nhưng để ổn định, cần rất nhiều lượng máu hiến từ nhiều người…

Theo vị bác sĩ, không ít người vẫn cho rằng hiến máu sẽ đen đủi, chưa nói chuyện hiến máu dịp Tết. Anh nhớ lần lên Lai Châu công tác cách đây 16 năm, có trường hợp 3 bố con ăn phải lá rừng, bị tan máu, trên đường đi cấp cứu một bé mất đột ngột, người bố và bé còn lại được đưa đến viện. 

Thầy thuốc huy động gia đình hiến máu để truyền cho bệnh nhân, người nhà còn yêu cầu bác sĩ phải cam đoan: "Nếu người nhận máu qua đời thì cũng không ảnh hưởng sức khỏe người hiến. Người dân khi đó vẫn quan niệm: Máu của mình cho người khác mà họ bị làm sao thì sẽ bị… ma dính theo". 

25 năm làm bác sĩ, hiến máu đã thành thói quen, gần như Tết năm nào bác sĩ Dũng cũng tham gia. Có nhiều năm, bác sĩ Dũng là người “xông đất” phòng hiến máu Viện Huyết học.  

10 năm về trước, cứ dịp cận Tết thường bị khan hiếm máu, thầy thuốc có đủ điều kiện sẽ hiến máu ngay trước Tết phục vụ điều trị, cấp cứu cho bệnh nhân, vì thế trong Tết họ không thể tiếp tục hiến. Về sau, khi kho máu dự trữ đủ, bác sĩ Dũng và nhiều đồng nghiệp thường xuyên hiến máu vào dịp Tết, ngay khi kết thúc ca trực của mình. “Cứ khi giao ca xong (7h30), tôi lại xuống tầng 2 hiến máu, như một thói quen”, anh chia sẻ.

“Hơn 10 năm nay, cứ trực Tết từ mùng 1 đến mùng 4 tôi đều tham gia hiến máu”, anh kể. Đặc biệt, trong 10 năm liền, đây cũng là vị bác sĩ có bề dày 5 năm liền trực đêm 30 tới sáng mùng 1, chỉ nghỉ 1 năm không trực đêm Giao thừa, rồi tiếp tục chuỗi nhiều năm trực mùng 1 và hiến máu. 

Bác sĩ Dũng, 50 tuổi, hiện là Trưởng khoa Tế bào - Tổ chức học của Viện Huyết học - Truyền máu Trung ương. Viện có nhiều y bác sĩ tham gia hiến máu trong dịp Tết, nhưng bác sĩ Dũng được xem là một trong những người có “duyên hiến máu” vào mùng 1 Tết nhất.

Lần hiến máu đầu tiên của bác sĩ Dũng diễn ra năm 1994, khi còn sinh viên trường Đại học Y Hà Nội. Chàng sinh viên 20 tuổi khi đó là một trong những người đầu tiên thành lập nên Hội Thanh niên hiến máu tình nguyện Hà Nội.

“Hồi đó không ai muốn cho máu, vừa mệt, vừa không có tiền, thậm chí có nhiều người nghĩ cho đi 'cái đỏ' thì sẽ rước đen đủi vào người”, bác sĩ Dũng nhớ lại ngày cách đây 30 năm. Để vận động người khác hiến máu, những người như anh phải “hiến mồi”, để chứng minh rằng: hiến máu không ảnh hưởng sức khỏe. 

Năm 1999, chàng sinh viên y khoa đã trở thành bác sĩ Dũng của Viện Huyết học và Truyền máu thuộc Bệnh viện Bạch Mai. Một buổi trực khoa tối mùng 1, bác sĩ 25 tuổi nhận được điện thoại từ nhà C7 gọi đến, báo tin cần máu hiến gấp để cứu bệnh nhân suy tủy xương đang rất cần máu.

25 năm trước, bệnh suy tủy xương chưa có thuốc đặc hiệu, chưa có ghép tế bào gốc. Sự sống bệnh nhân phụ thuộc vào việc truyền máu, hồng cầu, tiểu cầu. 

Bệnh nhân mới được ra viện 10 ngày trước. Thời điểm đó, nếu bệnh nhân được ra viện ngày 20 Tết, lượng máu, hồng cầu, tiểu cầu truyền vào chỉ đủ dùng cho khoảng 10-14 ngày, nghĩa là bệnh nhân phải trở lại viện vào ngày mùng 1, hoặc mùng 2, mùng 3. 

Bệnh nhân nằm trên giường, mệt mỏi suy kiệt, lượng huyết sắc tố giảm chỉ còn bằng một nửa người bình thường. Thiếu hồng cầu, tiểu cầu, nếu không được truyền máu kịp, bệnh nhân có nguy cơ bị ngất, thậm chí xuất huyết não dẫn đến tử vong.

Nhưng ngày Tết, kho máu trong viện luôn cạn kiệt. Bệnh viện huy động người nhà hiến máu cứu bệnh nhân, nhưng với người suy tủy xương, các thành viên trong gia đình đều đã hiến máu nhiều lần. Vậy nên thời điểm đó, họ không thể hiến thêm vì không đủ điều kiện, hoặc ở quá xa. 

“Các thầy thuốc được huy động hiến máu để cứu bệnh nhân. Tôi vén tay áo, hiến ngay 300ml máu trong ca trực”, bác sĩ Dũng nhớ lại. Đó là cái Tết đầu tiên anh hiến máu, cũng là bệnh nhân duy nhất bác sĩ Dũng biết được máu của mình đã cứu ai.

Được truyền máu, bệnh nhân qua cơn nguy kịch, cầm cự duy trì chức năng sống trong vài ngày, nhưng để ổn định, cần rất nhiều lượng máu hiến từ nhiều người…

Theo vị bác sĩ, không ít người vẫn cho rằng hiến máu sẽ đen đủi, chưa nói chuyện hiến máu dịp Tết. Anh nhớ lần lên Lai Châu công tác cách đây 16 năm, có trường hợp 3 bố con ăn phải lá rừng, bị tan máu, trên đường đi cấp cứu một bé mất đột ngột, người bố và bé còn lại được đưa đến viện. 

Thầy thuốc huy động gia đình hiến máu để truyền cho bệnh nhân, người nhà còn yêu cầu bác sĩ phải cam đoan: "Nếu người nhận máu qua đời thì cũng không ảnh hưởng sức khỏe người hiến. Người dân khi đó vẫn quan niệm: Máu của mình cho người khác mà họ bị làm sao thì sẽ bị… ma dính theo". 

25 năm làm bác sĩ, hiến máu đã thành thói quen, gần như Tết năm nào bác sĩ Dũng cũng tham gia. Có nhiều năm, bác sĩ Dũng là người “xông đất” phòng hiến máu Viện Huyết học.  

10 năm về trước, cứ dịp cận Tết thường bị khan hiếm máu, thầy thuốc có đủ điều kiện sẽ hiến máu ngay trước Tết phục vụ điều trị, cấp cứu cho bệnh nhân, vì thế trong Tết họ không thể tiếp tục hiến. Về sau, khi kho máu dự trữ đủ, bác sĩ Dũng và nhiều đồng nghiệp thường xuyên hiến máu vào dịp Tết, ngay khi kết thúc ca trực của mình. “Cứ khi giao ca xong (7h30), tôi lại xuống tầng 2 hiến máu, như một thói quen”, anh chia sẻ.

“Hơn 10 năm nay, cứ trực Tết từ mùng 1 đến mùng 4 tôi đều tham gia hiến máu”, anh kể. Đặc biệt, trong 10 năm liền, đây cũng là vị bác sĩ có bề dày 5 năm liền trực đêm 30 tới sáng mùng 1, chỉ nghỉ 1 năm không trực đêm Giao thừa, rồi tiếp tục chuỗi nhiều năm trực mùng 1 và hiến máu. 

Trước đó, anh T.N.B (ngụ Bình Dương) có triệu chứng nhức mắt nên đến Bệnh viện Đa khoa tỉnh Bình Dương để khám. Sau khi tiến hành chụp MRI, các bác sĩ phát hiện bên trong hốc mắt của anh B. có dị vật dài khoảng 6cm giống như chiếc đũa. 

Anh B kể không biết dị vật nằm trong hốc mắt của mình từ lúc nào, gần đây khi thấy đau mắt nên anh mới đi khám.

Bệnh nhân cho biết, trước đây anh bị người khác lấy đũa đánh xước qua vùng mắt nhưng sau đó không thấy bị thương, có thể đoạn đũa đã đâm sâu vào hốc mắt vào thời điểm này.

Sau hội chẩn, các bác sĩ phẫu thuật lấy ra dị vật là một đoạn đũa gỗ dài 6cm. Hiện tại, bệnh nhân đã ổn định và đang được theo dõi sức khỏe tại bệnh viện.

Theo ê-kíp mổ, đây là ca bệnh phức tạp, khó xử lý do vùng bị mắc dị vật nằm sâu trong hốc mắt.

Hai thiếu niên cấp cứu với vết thương thấu bụng, mảnh thủy tinh găm kín người

Chiều nay (10/1), Bệnh viện Đa khoa tỉnh Bình Dương cho biết, các bác sĩ vừa tiến hành lấy dị vật là chiếc đũa gãy nằm trong hốc mắt của bệnh nhân ra ngoài an toàn.

Trước đó, anh T.N.B (ngụ Bình Dương) có triệu chứng nhức mắt nên đến Bệnh viện Đa khoa tỉnh Bình Dương để khám. Sau khi tiến hành chụp MRI, các bác sĩ phát hiện bên trong hốc mắt của anh B. có dị vật dài khoảng 6cm giống như chiếc đũa. 

Anh B kể không biết dị vật nằm trong hốc mắt của mình từ lúc nào, gần đây khi thấy đau mắt nên anh mới đi khám.

Bệnh nhân cho biết, trước đây anh bị người khác lấy đũa đánh xước qua vùng mắt nhưng sau đó không thấy bị thương, có thể đoạn đũa đã đâm sâu vào hốc mắt vào thời điểm này.

Sau hội chẩn, các bác sĩ phẫu thuật lấy ra dị vật là một đoạn đũa gỗ dài 6cm. Hiện tại, bệnh nhân đã ổn định và đang được theo dõi sức khỏe tại bệnh viện.

Theo ê-kíp mổ, đây là ca bệnh phức tạp, khó xử lý do vùng bị mắc dị vật nằm sâu trong hốc mắt.

Hai thiếu niên cấp cứu với vết thương thấu bụng, mảnh thủy tinh găm kín người