- Nó không phải là biển, về mặt nước nôi mà nói thì Biển Chết là một cái hồ nước lớn, nằm ở cuối Sông Jordan.

- Nồng độ muối ở Biển Chết là 342 g/kg (số đo năm 2011), mặn gấp 9,6 lần nước biển. Biển chết sâu 304 mét. Kết hợp hai yếu tố lại, ta có Biển Chết là hồ nước muối sâu nhất thế giới.

- Vì sao nước Biển Chết lại mặn? Hồ không có chỗ thoát nước, địa chất khu vực dày đặc khoáng chất và có rất nhiều muối.

- Nước ở Biển Chết cực mặn, ngoài vi sinh vật ra, không có loài vật nào khác sống được.

- Cũng vì nước quá mặn, bạn sẽ không thể chìm được. Biển Chết là bể tập bơi lý tưởng.

- Biển Chết nằm thấp hơn mực nước biển 430,5 mét, khiến nó trở thành điểm nằm trên đất liền thấp nhất trên thế giới.

Cái chết của Biển Chết thể hiện rõ qua các hố tử thần – những hố lún đột ngột hình thành trên bề mặt Trái Đất - xuất hiện ngày một nhiều. Vào những năm 1980, ghi chép cho thấy hố tử thần đầu tiên xuất hiện tại khu vực Biển Chết. Năm 1990, người ta ước tính có tổng cộng 40 hố. Đến ngày nay, chỉ tính ở phía bờ của Israel, có khoảng 3.000 hồ tử thần xuất hiện vây kín khu vực được coi là Kì quan Thế giới.

Lý do? Biển Chết đang cạn dần. Lý do cạn? Con người. Chúng ta đang giết Biển Chết.

Đã hàng thiên niên kỉ, sự cân bằng tuyệt vời giữa lượng nước từ Sông Jordan đổ vào và sức nóng sa mạc làm nước bay hơi đã giữ cho Biển Chết được vẹn toàn. Xuyên suốt lịch sử của khu vực, sự cân bằng hoàn hảo vẫn được duy trì khi từ những tín đồ tìm về đây để tu đạo. Từ trên đồi cao, có ngôi đền trên đã nhìn xuống Biển Chết từ năm 4.500 Trước Công nguyên. Trải qua bao biến cố lịch sử, chứng kiến bao sự kiện đẫm máu, người ta đã tưởng Biển Chết trường tồn.

Nhưng chỉ trong 5 thập kỉ vừa qua, số người và lượng các ngành công nghiệp đổ về Biển Chết ngày một tăng. Tổng số người sống trong khu vực đã tăng từ 5,3 triệu lên tới 20 triệu. Những đất nước sông quanh Sông Jordan đã tận dụng nguồn nước trù phú mà phát triển, quên mất ai đang phải trả giá cho sự thoải mái họ đang hưởng thụ. Biển Chết mặn chát nuốt nước mắt khi sự cân bằng tuyệt vời kéo dài nhiều ngàn năm biến mất. Giọt nước mắt đã không còn mặn như xưa.

Khu vực trồng trọt, những hộ dân sinh sống, các nhà máy khai khoáng khổng lồ lấy mất lượng nước Biển Chết đáng lẽ được hưởng. Kết quả: Biển Chết hẹp lại với tốc độ 91 centimet/năm, theo số liệu đo đạc năm 2013. "Sự can thiệp của con người đang giết Biển Chết", Alon Tal, giáo sư tại Viện Sinh thái học Sa mạc, chuyên gia về môi trường và hệ sinh thái Israel nói. "Ta sẽ cần tới những kế hoạch lớn, được suy tính kĩ càng và với sự hợp tác của mọi vùng liên quan, để cứu được Biển Chết".

Đây không phải lời lẽ lên án quá trình phát triển kì diệu của loài người, đây là lời cảnh báo ta đang thịnh vượng hơn bao giờ hết, nhưng lại dẫm đạp lên những giá trị có một không hai đáng được trân trọng và bảo tồn. Biển Chết nằm tại khu vực luôn căng thẳng về chính trị, những phương cách cứu lấy Biển Chết cần sự hợp tác của mọi quốc gia, nhưng những yếu tố quốc tế phức tạp vẫn ngăn cản kế hoạch thành hình. Các chuyên gia, các chính trị gia vẫn đang bàn luận.

Những kế hoạch trên giấy không thể lấp đầy hay ngăn cản những hố tử thần xuất hiện ngày một nhiều. Ông Eli Raz - nhà địa chất học 70 tuổi, chuyên gia về hố tử thần - đã bỏ ra 30 năm nghiên cứu những hố tử thần tại khu vực Biển Chết, liên tục đưa ra lời cảnh báo với chính quyền và cư dân địa phương. Ông đã có mặt tại đây từ những ngày đầu những cái hố xuất hiện.

Bản thân ông đã suýt bỏ mạng khi một cái hố tử thần bất thình lình nuốt chửng lấy ông. Ngồi khúm núm dưới 8 mét đất suốt 14 giờ liền và chờ đội cứu hộ tới, ông đã lo xa, viết lại những lời cuối gửi con cháu trên giấy vệ sinh. Ông mang ra khoe nhưng lại từ chối đưa cho phóng viên đọc: "Tôi không kể ra những gì mình đã viết đâu. Đó là những câu chữ dành cho gia đình tôi".

Ông giải thích rằng hố tử thần trong khu vực này xuất hiện do nước ngọt tương tác với lớp muối nằm dưới lòng đất. Khi nước làm muối tan ra, lòng đất sẽ có những khoảng trống lớn, bề mặt sớm muộn sẽ sập xuống. Không ai có thể xác định khi nào, nơi nào một cái hố tử thần sẽ xuất hiện. Tốc độ xuất hiện hố tử thần thì ngày một tăng, nếu không sớm có biện pháp can thiệp, nó sẽ nuốt chửng cả một khu vực rộng lớn.

Dẫn phóng viên băng qua khu vực Biển Chết, cắm đầy những tấm biển bằng tiếng Do thái, tiếng Ả Rập và tiếng Anh cảnh báo về những hố tử thần, ông Raz cười chua ngoa: "Làm sao mà cẩn thận được? Chẳng ai biết một cái hố sẽ xuất hiện vào lúc nào".

Vừa cười, tay ông vừa chỉ vào cái hố trước mặt: "Một tuần trước, làm gì đã có cái hố này. Việc sơ tán toàn bộ khu vực có lẽ chỉ còn là vấn đề thời gian thôi".

Cho tới thời điểm ông Raz dẫn phóng viên đi quanh, vẫn chưa thấy ghi lại trường hợp bỏ mạng trong hố tử thần nào, thế nhưng không ít người đã bị thương nghiêm trọng. Chúng là mối đe dọa trực tiếp tới ngành du lịch – nguồn thu chính của toàn bộ khu vực Biển Chết. Hàng chục ngàn du khách tới Biển Chết mỗi năm, để thỏa thích bơi mà không chìm, và để tắm mình trong làn bùn khoáng có lợi cho sức khỏe. Họ đem lại khoản tiền chiếm 40% tổng thu nhập của cộng đồng người Do Thái đang sinh sống nơi đây. Lẽ hiển nhiên là chính phủ địa phương cũng đầu tư mạnh vào du lịch. Mọi chuyện sẽ sụp đổ giống như những cái hố tử thần hiện ra ngày một nhiều, nếu không có biện pháp can thiệp.

Hố tử thần còn ảnh hưởng tới nông nghiệp trong khu vực. Hàng loạt nông trại, vườn cây lớn bị bỏ hoang do số lượng hố dày đặc. Cây cối vẫn cao vút, nhưng vì thiếu nước, ánh Mặt Trời của khí hậu khắc nghiệt đã đốt cháy chúng. Một khoảng rừng cây đen đúa gầy guộc dưới ánh nắng gay gắt.

Nước rút, những dịch vụ và những khu vực gắn liền với bờ Biển Chết gặp rắc rối to. Họ phải liên tục chạy đuổi theo bờ nước rút ngày một nhanh. Matthew Sperber, giám đốc khu nghỉ dưỡng Kibbutz Almog buồn bã thừa nhận "rồi cũng sẽ thua trong cuộc đua này".

Vấn đề đâu dừng lại ở đó. Chỗ lo nước rút quá nhanh, còn chỗ lại lo nước ngập chạy không kịp. Ở bờ phía Nam của Biển Chết, một loạt khu nghĩ dướng 5 sao và những tiệm spa tráng lệ đứng trước nguy cơ ngập úng. Nơi định cư của họ không xa những nhà máy xử lý khoáng chất Biển Chất. Phụ phẩm là muối từ cụm nhà máy đổ thẳng xuống đáy nước khiến mực nước dâng lên. Đã có những lời hứa, rằng các công ty sẽ khai thác muối để giảm mực nước Biển Chết xuống, dự kiến dự án sẽ tiêu tốn hàng tỉ USD.

Biển Chết mà không còn, môi trường sống độc đáo nơi đây cũng sẽ biến mất. Bản thân Biển Chết không phải là nhà cho sự sống, nhưng khu vực xung quanh lại là nơi động thực vật quây quần. Những dòng nước ngầm tạo thành hồ nước ngọt cho cá tung tăng bơi lội, bên bờ là những tán cây bản xứ rủ bóng. 

Mỗi mùa di cư, hàng tỉ con chim bay qua khu vực thanh bình mà không chỉ có những loài có cánh: dê núi, linh cẩu, chó hoang, các loài bọ, lợn lòi, mèo sa mạc và sói đồng cỏ quy tụ nơi hồ nước ngọt để giải khát. Mọi thứ sẽ thay đổi theo chiều hướng xấu, nếu như môi trường có biến đổi lớn.

Làm sao để khắc phục? Không thể nhờ vào tự nhiên tự cân bằng nữa, mà chính con người gây họa sẽ phải đề ra kế hoạch cứu lấy Biển Chết. Một trong những dự án táo bạo và được nói tới nhiều nhất là lấy nước từ Biển Đỏ để đổ vào Biển Chết.

Ý tưởng về một con kênh nối hai biển đã được kĩ sư người Thụy Điển, Abraham Bourcart đề ra hồi năn 1899: kênh nối Biển Đỏ và Biển Chết sẽ là Red-Dead, hoặc kênh nối Địa Trung Hải và Biển Chết sẽ là Med-Dead. Năm 2002, tại Hội nghị Trái Đất diễn ra ở Johannesburg, Nam Phi và trước sự bất ngờ của những người tới dự, Israel và Jordan lên tiếng rằng họ đang soạn bản báo cáo kèm nghiên cứu khoa học để xin cấp phép phát triển dự án Red-Dead.

Mất nhiều năm để gọi vốn và nhiều nghiên cứu để xem việc bơm gần 2 tỷ lít nước qua một hệ thống kênh dài 178 km có khả thi không. Họ muốn nâng mực nước của Biển Chết nhưng đổi lại, họ sẽ phải đối mặt với những thay đổi môi trường nghiêm trọng.

- Tảo từ nước Biển Đỏ sẽ khiến nước Biển Chết nhiễm màu đỏ. Ảnh hưởng đến cả môi trường và cả danh tiếng Biển Chết.

- Động đất trong khu vực này sẽ khiến nước muối lẫn vào với mạch nước ngọt ngầm.

- Việc bơm nước sẽ khiến rặng san hô tại Vịnh Aqaba hư hại.

- Hệ sinh thái ảnh hưởng do cả kênh nước và nước từ Biển Đỏ.

- Xây dựng kênh sẽ khiến di tích được bảo tồn cả ngàn năm đứng trước nhiều nguy cơ chưa rõ.

Tháng Mười Hai năm 2013, chính quyền Israel, Jordan và Palestine kí hiệp ước chung tay lắp đường nước nối liền Biển Đỏ và Biển Chết. Dự kiến kế hoạch sẽ hoàn thiện trong 5 năm.

Tháng Mười Một năm 2016, Jordan tuyên bố thành lập 5 công xã để hoàn thành dự án. Họ nói rằng đã đầu tư 100 triệu USD đầu tiên đưa vào giai đoạn đầu của dự án. Dự kiến sẽ hoàn thành trong năm 2021.

Tháng Tám vừa rồi, Israel tuyên bố sẽ đấu thầu quyền điều hành Dead Sea Works – công ty khai khoáng Biển Chết lớn nhất khu vực. Họ nói rằng sẽ triển khai kế hoạch sớm nhất là vào năm 2022, sớm 8 năm so với dự kiến. Đây là những bước đầu tiên để cứu lấy kì quan của nhân loại.

Điều quan trọng là ta phải làm gì đó, dù ít dù nhiều. Khi dạo bước qua những bờ đất khô cằn, ông Eli Raz thở dài ngao ngán: "Không nên cho rằng nước là lý do gây xung đột, vì chẳng đủ nước để mà xung đột đâu, nhất là tại khu vực Biển Chết. Đáng lẽ nước phải là lý do để các khu vực ngồi lại bàn bạc một cách kĩ lưỡng.

"Những người lính thường nói với nhau rằng ‘Nếu ta không giúp đỡ lẫn nhau, ta sẽ cùng nhau bỏ mạng’. Ai cũng nên hiểu rõ ngụ ý câu nói đơn giản ấy".

Theo GenK

Speedtes công bố VNPT là nhà mạng có tốc độ Internet số 1 Việt Nam.

Kết quả được thống kê từ gần 5 triệu lượt đo kiểm tốc độ truy cập Internet của khách hàng sử dụng dịch vụ băng rộng và cố định tại Việt Nam trong quý I và quý II năm 2019. Quá trình đánh giá và tổng hợp kết quả được Speedtest thực hiện hoàn toàn độc lập, khách quan và không có bất cứ thông báo trước nào cho các nhà cung cấp.

Với tốc độ download đạt 64Mbps và tốc độ upload đạt 65,07Mbps ghi nhận trong kỳ đo kiểm, VNPT được công nhận là nhà mạng có tốc độ truy cập Internet số 1 Việt Nam. Đây là tốc độ lý tưởng để người dùng thỏa sức xem phim online, chơi game hay livestream trên mạng xã hội mà không lo tình trạng chậm, đứng hình. Đây cũng là điều mà tất cả những nhà cung cấp dịch vụ Internet băng rộng cố định hướng tới cho khách hàng của mình.

Kết quả này minh chứng cho việc VNPT đang sở hữu cơ sở hạ tầng mạng lưới viễn thông hiện đại, rộng khắp, kết nối trực tiếp với hơn 240 quốc gia và trung tâm kinh tế, tài chính khu vực trên toàn thế giới. VNPT cũng là đơn vị duy nhất sở hữu mạng thông tin vệ tinh tại Việt Nam. Tổng dung lượng Internet quốc tế của VNPT đạt trên 4.000 Gbps và sẽ tiếp tục được nâng lên trong thời gian tới. Mạng truyền dẫn liên tỉnh của VNPT thuộc loại lớn và mạnh nhất Việt Nam với tổng dung lượng trên 24.000 Gbps. Hệ thống cáp quang được đưa tới tận nhà thuê bao (băng thông 10-1000 Mbps) đã triển khai tại 63 tỉnh thành, phủ sóng tới 96% số xã trên cả nước. Hệ thống cáp quang biển với 3 tuyến cáp quang biển lớn có trạm cập bờ là SMW-3, AAG, APG cùng hai tuyến cáp quang đang được xây dựng là AAE-1, ASE; 3 tuyến cáp quang trên đất liền kết nối trực tiếp tới các nước Lào, Campuchia và Trung Quốc.

Ông Doug Suttles, CEO của Ookla chia sẻ: “Dữ liệu Speedtest tổng hợp từ hàng triệu thử nghiệm được thực hiện bởi người dùng Internet trên nền tảng mobile và web tại Việt Nam. Các nhà cung cấp dịch vụ viễn thông ở Việt Nam đều có mặt trong hệ thống đo lường dữ liệu Speedtest với các mẫu thử được tiến hành trên toàn quốc. Chúng tôi có thể khẳng định rằng dữ liệu Speedtest hoàn toàn đủ khách quan và đáng tin cậy cho chứng nhận nhà cung cấp dịch vụ Internet nhanh nhất Việt Nam”.

Những mẫu xe Super Cub đầu tiên được nhập về Việt Nam dưới dạng xe cũ là đời78, 79 với tay lái vểnh lên, hay cao cấp hơn là Super Cub đời 81 “kim vàng giọtlệ”, với các loại động cơ khác nhau về hình thức được gọi là “máy cối” (đầu máytròn), “máy cánh” (đầu máy có phần nhọn ra kiểu cánh chim của Honda). Đẳng cấphơn nữa là Honda DD, Cub 82…

Được sản xuất từ năm 1958, với số lượng sản xuất vượt 60 triệu xe vào năm2008, Super Cub là xe máy hút khách nhất trong lịch sử thế giới. Super Cub cónhiều phiên bản khác nhau với các động cơ từ 50 đến 125 cc. Tại Việt Nam, SuperCub được ưa chuộng là các loại động cơ 50 cc, sau đó là 70, 90 cc...

Dream

Sau Super Cub, đầu những năm 90 của thế kỷ trước, người tiêu dùng Việt Nambắt đầu biết tới một huyền thoại khác là Dream nhập từ Thái Lan. Không chỉ làphương tiện, Dream còn là khối tài sản rất lớn khi đó nên việc sở hữu xe giúpcho chủ xe có một đẳng cấp mới. 

Dream II nhập từ Thái Lan

Dream được ưa chuộng bởi độ bền của máy móc (động cơ 4 thì làm mát bằng gióvới dung tích xi-lanh 97 phân khối cùng hộp số 4 cấp), kiểu dáng sang trọng vàđặc biệt đắt – hiếm. Xe có 2 phiên bản là Dream II (thường gọi Dream cao, góccạnh, kiểu dáng như Super Dream hiện nay) và Dream lùn (có tên khác Exces, thiếtkế vuốt tròn, ít góc cạnh).

Sức sống mãnh liệt của Dream thể hiện ở việc kể từ khi được lắp ráp tại ViệtNam cuối những năm 90 đến nay, chiếc xe tái hiện huyền thoại này - Super Dream –luôn có doanh số cao, đặc biệt luôn được bán cao hơn giá đề xuất hàng triệuđồng. 

Minsk

Khác với các dòng xe Honda về Việt Nam dưới dạng xe cũ, Minsk là một trongnhững mẫu xe côn tay được nhập mới nguyên chiếc từ Liên Xô cũ. Đây là mẫu xe màdường như bất kỳ người lao động Việt Nam nào trước những năm 1990 đều tìm cáchtích cóp và mua bằng được để gửi về Việt Nam. 

Minsk từ Liên Xô cũ

Tiếng nổ của xe Minsk tuy to nhưng âm thanh “phành phành” đó cũng gắn bó vớicuộc đời của nhiều người dân Việt Nam, thậm chí cho tới ngày nay. Bù lại nhượcđiểm tiếng nổ lớn, uống xăng như nước lã, xe Minsk có khả năng “trèo đèo lộisuối” tuyệt vời và trở thành phương tiện không thể thiếu cho những người dân ởnhững vùng địa hình khó khăn, hay những tay lái buôn luôn cần chuyên chở hàngnặng…

Simson

Cùng thời với Minsk, mẫu xe côn tay khác cũng được người dân rất ưa chuộng,chủ yếu có được do những người lao động Việt Nam từ Đức gửi về - Simson (còn gọilà mô kích). Đây được xem là sự bù đắp những phần còn lại của Minsk: Xe nhỏ gọn,bền bỉ, thích hợp lưu thông trên phố. Tiếng nổ “èn èn” của Simson cũng là “đặcsản” của mẫu xe này.

Simson từ Đức

Simson đời đầu dùng động cơ 50 cc, hai thì, chạy xăng pha nhớt, hộp số 3 cấp,với bốn màu phổ biến là đỏ, xanh đu đủ, xanh nõn chuối, và trắng. Nhược điểm củaxe thường được nhớ tới là chìa khóa điện có thể dùng chung, một chìa có thể mởđược vài xe nên người chủ phải mua thêm khóa dây.

Honda 67

Honda 67 là một trong những mẫu xe côn tay đầu tiên hội tụ đủ các ưu điểm nhưthiết kế nhỏ gọn, bền bỉ và tiết kiệm nhiên liệu, phù hợp với nhiều địa hình. 

Xesinh ra cùng thời với Super Cub 50, khi Super Cub dành cho nữ, còn Honda 67 dànhcho nam. Mẫu xe này được du nhập vào Việt Nam từ những năm 60 của thế kỷ trước,là niềm mơ ước của nhiều thế hệ thanh niên và là mẫu xe máy ấn tượng nhất quanhững bộ phim chiến tranh nổi tiếng của Việt Nam.

Win 100

Khi nhắc tới xe côn tay cũ, sẽ là thiếu sót nếu không kể tới Win 100 củaHonda. Mẫu xe này được đánh giá cao nhờ sự dung hòa giữa sự mạnh mẽ của Minsk,sự mềm yếu của Simson, và độ bền đã được khẳng định của thương hiệu Honda. 

Babetta

Ở những năm 80-90 của thế kỷ trước, những gia đình có điều kiện sẽ mua sắm xemáy Nhật, hay của Đức, Liên Xô, còn một số khác sẽ chọn Babetta tới từ TiệpKhắc.

Đây là một trong những mẫu xe rất được ưa chuộng ở Việt Nam và cũng thểhiện đẳng cấp ở những năm 80 khi phương tiện chủ yếu lúc đó là xe đạp. Xe dễ sửdụng, nhỏ gọn và thậm chí có thể đạp được nếu chẳng may hết xăng dọc đường.

Tuy nhiên cùng với sự phát triển mạnh của công nghệ, xe Babetta đã trở nênlỗi thời và mất an toàn nên không còn được sử dụng.

Vespa PX

Sở hữu xe Vespa đã thể hiện đẳng cấp khác của người dùng, và sở hữu Vespa PXvào những năm 70 của thế kỷ trước tại Việt Nam lại càng đặc biệt.

Vespa là mộtthương hiệu thành công trong lịch sử thương mại với hơn 15 triệu xe đã được bántrong 50 năm. Đây là một trong những niềm tự hào, là biểu tượng của Italy, biểutượng của giới trẻ và biểu tượng của sự lãng mạn Âu châu. 

(Theo VnMedia)