- Đâu là những nội dung mang tính đột phá trong lĩnh vực quản lý đất đai của nghị quyết mới? 

Ông Nguyễn Toàn Thắng:Cuối năm 2022, Bộ Chính trị đã ban hành nghị quyết về phương hướng, nhiệm vụ phát triển TP.HCM đến năm 2030, tầm nhìn đến năm 2045. 

Trong đó, xác định việc tập trung ưu tiên hoàn thiện thể chế, chính sách, điều kiện thuận lợi tạo bước chuyển có tính đột phá trong huy động sức mạnh tổng hợp, khai thác hiệu quả các tiềm năng, lợi thế, vị trí chiến lược, thúc đẩy TP.HCM phát triển nhanh, bền vững. 

Sở TN&MT đã kiến nghị UBND Thành phố các giải pháp về đất đai trong dự thảo nghị quyết thay thế Nghị quyết 54, gồm 8 cơ chế chính sách về đất đai và 1 cơ chế chính sách về môi trường. 

Đây là những nội dung quan trọng và mang tính đột phá nhằm tạo cơ chế và nguồn thu cho ngân sách Nhà nước. Hơn nữa, những nội dung thí điểm là những điểm mới trong dự thảo Luật Đất đai (sửa đổi) đang trình Quốc hội cho ý kiến, Bộ TN&MT, cơ quan chủ trì soạn thảo, cũng ủng hộ TP.HCM trong việc thí điểm này. 

- Cụ thể, những cơ chế, chính sách đó là gì, thưa ông?

Thứ nhất, cho phép HĐND TP.HCM được thông qua ban hành hệ số điều chỉnh giá đất đối với những trường hợp Nhà nước đã cho thuê đất mà trả tiền thuê đất hằng năm. Cơ chế chính sách này sẽ rút ngắn được thời gian xác định giá đất. 

Thứ hai, cho phép một số trường hợp thu hồi đất mà hộ gia đình, cá nhân có nhu cầu thì được bồi thường bằng tiền hoặc đất khác theo quy định. Điều này sẽ tạo cơ chế hoán đổi đất trong công tác bồi thường. 

Thứ ba, cho phép tổ chức kinh tế thuê đất trả tiền thuê đất hằng năm được phép chuyển nhượng, mua bán, thế chấp theo đúng tinh thần của Nghị quyết số 18-NQ/TW ngày 20/6/2022. Thương mại hóa quyền thuê đất đóng tiền hàng năm của các tổ chức, cá nhân trong việc chuyển nhượng, thế chấp…

Thứ tư, chủ đầu tư mua tài sản phát mãi là quyền sử dụng đất nông nghiệp từ các tổ chức tài chính, tổ chức tín dụng, tòa án, thi hành án, thừa phát lại để thực hiện dự án phi nông nghiệp. 

Tuy nhiên, nếu chưa thực hiện các thủ tục giao đất, cho thuê đất mà đã hết thời hạn sử dụng đất hoặc chủ đầu tư các dự án đã nhận chuyển nhượng quyền sử dụng đất nông nghiệp để thực hiện dự án phi nông nghiệp đang thực hiện thủ tục giao đất, cho thuê đất mà đã hết thời hạn sử dụng đất thì được gia hạn sử dụng đất đến hết 30/6/2024. Chính sách này sẽ giải quyết các trường hợp không gia hạn được quyền sử dụng đất nông nghiệp. 

Thứ năm, cho phép TP.HCM đẩy nhanh tiến độ hơn nữa bằng cách cho thực hiện đo đạc, khảo sát các diện tích đất song song đồng thời trước khi có thông báo thu hồi đất. Rút ngắn thời gian chuẩn bị hồ sơ bồi thường nhằm bảo đảm tiến độ thực hiện các dự án đầu tư trên địa bàn. 

Thương mại hoá quyền sử dụng đất 

- Ông có thể phân tích rõ các tác động của những chính sách này như thế nào? 

Việc cho phép TP.HCM thực hiện thí điểm những chính sách trên sẽ giúp tăng được nguồn thu cho ngân sách Nhà nước nói chung và ngân sách TP.HCM nói riêng. 

Đây là giải pháp mang tính đột phá vì việc thí điểm sẽ giúp áp dụng các điểm mới của dự thảo Luật Đất đai (sửa đổi) vào thực tiễn cuộc sống, từ đó sẽ cụ thể hóa vào luật khi thực tiễn đã áp dụng.

Những lĩnh vực cần thí điểm để tạo xung lực mới cho quá trình xây dựng và phát triển TP.HCM. 

- Nghị quyết mới sẽ giúp tháo gỡ các vướng mắc gì trong lĩnh vực Sở TN&MT quản lý ?

Đầu tiên đó là lĩnh vực đất đai. Nghị quyết số 18-NQ/TW yêu cầu: “Đẩy mạnh thương mại hóa quyền sử dụng đất. Xây dựng hệ thống thông tin thị trường bất động sản gắn với thông tin đất đai; có chính sách khuyến khích phát triển thị trường quyền sử dụng đất, nhất là thị trường cho thuê đất nông nghiệp. 

Hoàn thiện cơ sở pháp lý và tăng cường thực hiện thanh toán không dùng tiền mặt trong giao dịch bất động sản. Có cơ chế bảo đảm thị trường bất động sản phát triển lành mạnh, an toàn, bền vững; kiểm soát chặt chẽ, khắc phục tình trạng đầu cơ đất đai”. 

Việc tháo gỡ trước mắt các khó khăn, vướng mắc mà các văn bản dưới luật không thể điều chỉnh được, nên Quốc hội thông qua nghị quyết này cũng là kỳ vọng cho TP.HCM nói riêng và cả nước nói chung trong lĩnh vực quản lý đất đai.

- Đơn vị đã có sự chuẩn bị như thế nào để thực hiện nghị quyết mới?

Sở TN&MT đã chủ động giao cho các phòng ban đơn vị trực thuộc rà soát các trình tự thủ tục để đề xuất sửa đổi bổ sung (nếu có) khi triển khai thực hiện các nội dung nghị quyết mới được ban hành. 

Việc trình HĐND TP.HCM thông qua các nghị quyết để thực hiện nghị quyết mới đòi hỏi Ban Giám đốc Sở TN&MT và các phòng ban chuyên môn phải nỗ lực và phải chủ động phối hợp với các sở ngành liên quan để bảo đảm tính thống nhất, đồng bộ trong quá trình thực thi.

Thông tin về nghị quyết thay thế Nghị quyết 54 mới đây, Chủ tịch UBND TP.HCM Phan Văn Mãi cho biết Thành phố đã có sự chuẩn bị kỹ càng về công tác triển khai nghị quyết khi Quốc hội thông qua. 

Cụ thể, công tác triển khai nghị quyết mới sẽ được thực hiện chặt chẽ, bài bản và có kế hoạch. Ngoài ra, sẽ triển khai công tác theo dõi, giám sát xuyên suốt quá trình thực hiện, báo cáo kịp thời các vướng mắc phát sinh để tháo gỡ. 

Theo Chủ tịch UBND TP.HCM, Chính phủ có trách nhiệm ban hành các nghị định để cụ thể hoá việc thực hiện nghị quyết mới, chỉ đạo các cơ quan liên quan phối hợp với UBND TP.HCM cải cách thủ tục hành chính, rút ngắn thời gian xử lý các vấn đề chưa phân cấp, phân quyền cho Thành phố.  

Đồng thời, Chính phủ sẽ ban hành các cơ chế, chính sách nhằm điều chỉnh, bổ sung các quy định phù hợp, giải quyết những bất cập phát sinh trong thực tiễn quản lý, phát triển TP.HCM. So với các quy định hiện hành, cần mở rộng việc phân cấp, uỷ quyền cho HĐND và UBND Thành phố. 

Về trách nhiệm của địa phương, Chủ tịch UBND TP.HCM Phan Văn Mãi cho biết, HĐND và UBND Thành phố sẽ ban hành trình tự, thủ tục tổ chức thực hiện các nhiệm vụ được giao tại nghị quyết mới.

Theo phương án ý tưởng quy hoạch, quy mô dân số của khu vực này khoảng 26.000 người. Tuy nhiên, quy hoạch chung thị trấn Di Linh đã phê duyệt thì quy mô dân số dự báo đến năm 2030 là 48.000 – 50.000 người. Hiện trạng, dân số nơi đây đã đạt 32.000 người. 

Về đất đai, chỉ tiêu giảm diện tích đất trồng lúa giai đoạn 2021 – 2030 của huyện Di Linh đã duyệt là 12ha. Trong khi đó, theo phương án ý tưởng quy hoạch của Công ty Phát Đạt, diện tích đất trồng lúa dự kiến giảm 116ha. 

Công ty Phát Đạt đề nghị UBND tỉnh Lâm Đồng xem xét, tháo gỡ các vướng mắc trên. Đồng thời, chỉ đạo các sở, ngành thực hiện các thủ tục như: phê duyệt danh mục dự án đầu tư có sử dụng đất; phê duyệt bổ sung dự án vào chương trình phát triển kế hoạch phát triển nhà ở của tỉnh; chuyển mục đích sử dụng đất trồng lúa; phê duyệt quy hoạch chi tiết 1/500… để đủ điều kiện đấu thầu dự án. 

Theo Sở Xây dựng Lâm Đồng, dự báo quy mô dân số khoảng 26.000 người nhưng đơn vị lập phương án ý tưởng quy hoạch chưa thuyết minh, luận giải đủ thuyết phục về cơ sở dự báo, như quy mô dân số hiện trạng, tỷ lệ tăng dân số tự nhiên và cơ học, khả năng thu hút dân số…

Bên cạnh đó, chỉ tiêu diện tích đất trồng lúa cần chuyển đổi lên đến 116ha là chưa phù hợp với định hướng quy hoạch chung thị trấn Di Linh được duyệt, chỉ tiêu sử dụng đất được phân bổ. 

Sở Xây dựng đề xuất UBND tỉnh Lâm Đồng đề nghị Công ty Phát Đạt tiếp tục nghiên cứu định hướng quy hoạch như trên, bổ sung cơ sở luận giải số liệu dự báo để hoàn thiện ý tưởng quy hoạch. 

Với những đề xuất về thủ tục thực hiện dự án, Sở Xây dựng Lâm Đồng cho rằng, theo chủ trương của UBND tỉnh, Công ty Phát Đạt chỉ được chấp thuận việc nghiên cứu, khảo sát, tài trợ kinh phí để lập ý tưởng quy hoạch cho khu vực 228ha nói trên. 

Việc thực hiện dự án đầu tư trong phạm vi quy hoạch sẽ do UBND tỉnh Lâm Đồng xem xét, kêu gọi đầu tư theo quy định. Do đó, các kiến nghị của Công ty Phát Đạt về các thủ tục liên quan để đủ điều kiện đấu thầu dự án là chưa có cơ sở đề xuất UBND tỉnh xem xét. 

Sở Xây dựng Lâm Đồng đề nghị Công ty Phát Đạt khẩn trương hoàn thiện ý tưởng quy hoạch khu vực 228ha tại thị trấn Di Linh, huyện Di Linh trước ngày 30/6 để cơ quan này báo cáo UBND tỉnh cho ý kiến hoàn thiện.