VietNamNet giới thiệu bài viết này và mong nhận được các ý kiến khác của độc giả theo địa chỉ bangiaoduc@vietnamnet.vn.

"Chính sách tiền lương hiện nay là rào cản thu hút nhân tài về làm việc cho hệ thống giáo dục"

Thời gian qua, đã có nhiều bàn luận về ý tưởng dùng 12.000 tỷ đồng để đào tạo, thu hút 9.000 tiến sĩ cho hệ thống giáo dục. Đa phần các ý kiến tỏ ra hoài nghi về hiệu quả nếu tiếp tục thực hiện như những dự án đã và đang thực hiện và mong muốn khi chưa có những tổng kết, rút kinh nghiệm thì chưa nên thực hiện tiếp...

Về vấn đề này, có một điều tôi muốn khẳng định rằng chính sách tiền lương hiện nay chính là rào cản.

"Một" giáo sư - "Năm" tiến sĩ 

Với mong muốn góp một giải pháp nhỏ cho ý tưởng này, tôi đề xuất mô hình “Một - Năm” cho đào tạo tiến sĩ ở Việt Nam với những mục tiêu chính sau:

- Đào tạo tiến sĩ đạt chuẩn quốc tế tại Việt Nam.

- Từng bước nâng cao năng lực nghiên cứu cho đội ngũ nghiên cứu hiện có của nước nhà.

- Nâng cao số lượng công trình công bố quốc tế của Việt Nam.

- Tạo ra những nhóm nghiên cứu mạnh trong nước về một số lĩnh vực ưu tiên.

Để đạt được những mục tiêu chính như trên, chúng ta cần thực hiện các bước chính như sau: thu hút nhân tài và thực hiện đào tạo.

Về thu hút nhân tài,với mô hình “Một - Năm” đó là “Một” giáo sư và “Năm” tiến sĩ (giáo sư và cộng sự). Chúng ta sẽ mời một giáo sư hàng đầu trên thế giới về một lĩnh vực ưu tiên. Sau khi đã mời được, đề án sẽ cho giáo sư toàn quyền trong việc tuyển dụng “Năm” tiến sĩ mà sẽ làm việc cùng mình.

Về đào tạo,mỗi người hướng dẫn 5 nghiên cứu sinh. Theo ước tính trong khoảng 3 năm, giáo sư và cộng sự sẽ hướng dẫn được khoảng 30 tiến sĩ đạt trình độ quốc tế.

Để làm được việc này, tôi đề xuất chúng ta cần hai yếu tố chính: chính sách tiền lương và điều kiện làm việc tốt.

Về chính sách tiền lương,chúng ta sẽ trả lương cho giáo sư và cộng sự mức lương tương đương với mức lương mà họ nhận được tại nơi họ đang công tác. Theo hiểu biết của tác giả (ước lượng), chúng ta sẽ cần chi trả cho giáo sư khoảng 3 tỉ đồng và cộng sự 2 tỉ đồng trong một năm.

Về điều kiện làm việc, giáo sư và cộng sự sẽ được khuyến khích và tạo điều kiện để có thể đề xuất các đề tài nghiên cứu, ứng dụng và nhận được kinh phí từ Nhà nước, các công ty, và kể cả các quỹ nghiên cứu từ nước ngoài.

Theo thống kê của Bộ GD-ĐT, năm học 2016-2017, tổng số cơ sở giáo dục đại học ở nước ta là 235, số lượng giảng viên trong các cơ sở giáo dục đại học là 72.792 người. Trong đó số lượng giảng viên có trình độ tiến sĩ là 16.514 người (chiếm 22,7%);

Toàn bộ kinh phí mà giáo sư và cộng sự có được sẽ chỉ phục vụ cho quá trình đầu tư trang thiết bị, nghiên cứu, và trả lương cho người làm, nếu cần thuê thêm nghiên cứu viên (trợ lý nghiên cứu, nghiên cứu sau tiến sỹ, nghiên cứu sinh mới ngoài 30 nghiên cứu sinh đã nhắc tới ở trên). Và quỹ nghiên cứu này được toàn quyền quyết bởi giáo sư và cộng sự. Giáo sư và cộng sự sẽ nhận được những phần thưởng khi có những nghiên cứu đạt thành tích cao.

Giáo sư và cộng sự sẽ làm việc ở trong các trường đại học có cơ sở vật chất tốt, được sử dụng toàn bộ thiết bị của trường để phục vụ nghiên cứu của nhóm. Trong trường hợp nhóm cần có trang thiết bị khác mà trường không có, đề án sẽ mua để phục vụ nhóm nghiên cứu.

Về nhóm 30 nghiên cứu sinh, để thu hút và tạo điều kiện cho họ yên tâm công tác, tôi đề xuất đề án trả lương cho họ khoảng 15 triệu đồng/tháng/người. Với mức lương này, trong điều kiện Việt Nam là cao hơn mức trung bình trung của giảng viên, sinh viên mới ra trường làm ở các công ty ngoài quốc doanh. Như vậy, một năm hết khoảng 180 triệu đồng tiền lương cho mỗi nghiên cứu sinh.

Ngoài ra, để hỗ trợ, quỹ nghiên cứu dành cho mỗi nghiên cứu sinh khoảng 120 triệu đồng/ 3 năm. Quỹ này quản lý bởi giáo sư và cộng sự và chỉ phục vụ cho công tác nghiên cứu tiến sĩ của nghiên cứu sinh.

Tổng chi phí cho nhóm nghiên cứu trong khoảng thời gian 3 năm

Giáo sư và cộng sự làm việc tại các trường đại học, mỗi thành viên sẽ tham gia một buổi giảng dạy tại trường đại học mỗi tuần. Đồng thời, họ sẽ tổ chức các buổi thảo luận để bồi dưỡng cho giảng viên trong nước, nghiên cứu viên trong nước, và trình bày các hướng nghiên cứu mà nhóm đang thực hiện.

Chất lượng nghiên cứu sinh sẽ được nâng lên

Để đảm bảo nâng cao năng lực cho đội ngũ nghiên cứu trong nước, chúng ta khuyến khích họ nâng cao năng lực ngoại ngữ, để có thể tiếp thu hiệu quả các buổi hội thảo của giáo sư và cộng sự.

Tôi tin chắc rằng có rất nhiều nghiên cứu trong nước, cả khoa học xã hội nhân văn và khoa học kỹ thuật, về nội dung có thể công bố được trên các tạp chí quốc tế. Tuy nhiên, rào cản ngôn ngữ và phương pháp trình bày đã hạn chế những nghiên cứu này. Với sự hỗ trợ trực tiếp của giáo sư và cộng sự cũng như nỗ lực của đội ngũ nghiên cứu trong nước, tôi tin rằng năng lực nghiên cứu của đội ngũ trong nước sẽ từng bước được cải thiện, số lượng công bố quốc tế sẽ từng bước được nâng lên.

Như vậy, với kinh phí khoảng 60 tỉ đồng trong 3 năm, đề án sẽ đào tạo được khoảng 30 nghiên cứu sinh có trình độ quốc tế. Số lượng công bố quốc tế ước tính từ nhóm nghiên cứu ít nhất là 100 bài báo khoa học có giá trị, đồng thời góp phần từng bước nâng cao được năng lực của đội ngũ nghiên cứu trong nước.

Với 12.000 tỉ đồng, chúng ta sẽ có được khoảng 200 nhóm nghiên cứu. Tuy nhiên, để tạo ra những bước đột phá trong một số lĩnh vực ưu tiên, chúng ta chỉ nên lập ra khoảng 50 nhóm nghiên cứu và đặt tại khoảng 15 trường đại học hàng đầu của Việt Nam. Như vậy thời gian để thực hiện đề án khoảng 10 năm.

Theo ước tính của tôi, trong thời gian 10 năm này, sẽ có khoảng 6.000 tiến sỹ đạt chuẩn quốc tế và ít nhất có khoảng 20.000 bài báo quốc tế có chất lượng từ các nhóm nghiên cứu này.

Với đội ngũ nghiên cứu trong nước tại các cơ sở đã được kiểm định tiếp tục đào tạo tiến sĩ, đồng thời tham gia vào các hội thảo do giáo sư và cộng sự tổ chức, chất lượng của các nghiên cứu sinh này cũng sẽ được nâng lên.

Như đã đề cập ở trên, giáo sư và cộng sự sẽ có một lượng không nhỏ kinh phí nghiên cứu khác ngoài kinh phí mà chi trả từ đề án. Với lượng kinh phí này, Giáo sư và cộng sự có thể tuyển các ứng viên nghiên cứu sau tiến sĩ, nghiên cứu sinh mới, hay kết hợp với các nghiên cứu sinh từ các trường, viện nghiên cứu trong nước để thực hiện đề tài. Và tôi tin rằng những đóng góp đó thậm chí còn vượt lên trên cả những con số khái toán mà tôi tính toán hiệu quả đạt được từ 12.000 tỉ đồng.

Hiện nay, với những thay đổi trong chính sách về tự chủ đại học, tôi mong rằng chính sách tiền lương từng bước được cải thiện, với hy vọng trong tương lai đó sẽ là động lực để thu hút nhân tài.

Trên đây là giải pháp mang tính cá nhân, với mong muốn tranh luận đa chiều, và làm sao cho năng lực nghiên cứu của Việt Nam từng bước tiệm cận với thế giới. Tôi mong nhận được những góp ý khác để cho ý tưởng hoàn thiện hơn nữa.

NTS (Nghiên cứu sinh từ Australia)

Đề án 9.000 tiến sĩ: 8 yếu tố quan trọng bị "bỏ qua"

Hầu hết những ý kiến liên quan đến ý tưởng dùng 12.000 tỷ đồng để đào tạo, thu hút 9.000 tiến sĩ cho hệ thống giáo dục đều bỏ qua một số điểm quan trọng.

Sự cố nói trên cũng đã được ghi nhận ở quy mô toàn cầu khi số liệu từ trang DownDetector cho thấy, kể từ cuối giờ khuya ngày 4/10 (giờ Việt Nam) việc truy cập vào các nền tảng mạng xã hội phổ biến như Facebook, Instagram, WhatsApp hay Messenger đều không thể thực hiện theo cách thông thường.

Vấn đề phổ biến nhất mà người dùng gặp phải là không thể truy cập vào website, app hay kết nối với server của những nền tảng cung cấp dịch vụ nhắn tin OTT và mạng xã hội. Thống kê của DownDetector cũng chỉ ra rằng, không chỉ ở Việt Nam, sự cố trên cũng đang xảy ra với quy mô toàn cầu và phạm vi ảnh hưởng bao trùm trên hầu khắp các quốc gia tại châu Á, châu Âu và châu Mỹ. 

Bên cạnh việc không thể truy cập vào các trang mạng xã hội như thông thường, đến lúc này, nhiều người sử dụng mới cảm thấy sự phụ thuộc của mình vào những ứng dụng phổ biến như Facebook, Instagram, Messenger hay WhatsApp. 

Trong bối cảnh các ứng dụng của Facebook bị tê liệt, sử dụng Zalo là sự lựa chọn để giữ liên lạc của nhiều người.

Trao đổi với Pv. VietNamNet, chị Hà Ngân (Vương quốc Bỉ) cho biết, việc liên lạc của chị với các bạn bè tại đây gần như đã tê liệt hoàn toàn. “Công cụ nhắn tin duy nhất mà tôi có thể sử dụng lúc này là Zalo. Tuy nhiên, tôi chỉ có thể dùng Zalo để liên lạc với bạn bè ở Việt Nam chứ không thể kết nối với bạn bè quốc tế.”, chị Hà Ngân chia sẻ.

Với một người dùng khác là anh Đức Mạnh (Osaka, Nhật Bản), anh cho biết, sự cố nói trên thực sự ảnh hưởng đến bản thân và những người xung quanh. Sau những phút đầu khá bế tắc khi không thể kết nối với bạn bè, rất may là anh vẫn có thể giữ liên lạc thông qua những nền tảng mạng xã hội phổ biến tại Nhật khác như Line hay Twitter.

Là một người thường xuyên sử dụng công cụ chat nhóm trên Messenger để phục vụ cho công việc, anh Minh Huy (Cầu Giấy, Hà Nội) cho biết, đến lúc này, bản thân anh và các đồng nghiệp mới ý thức được rằng mình đã quá phụ thuộc vào Facebook và Messenger. 

Làm việc trong mảng truyền thông, công việc của anh Huy đòi hỏi thường xuyên phải giữ liên lạc để nhận ý kiến chỉ đạo từ cơ quan. Tuy nhiên, “khi Facebook gặp sự cố, nhiều người trong cơ quan tôi gần như không biết phải sử dụng nền tảng nào ngoài cách gọi thoại thông thường để giữ liên lạc.”, anh chia sẻ. 

Sự cố với các nền tảng của Facebook đã tác động không nhỏ khi nhiều người quá lệ thuộc vào các dịch vụ này.

Tuy chỉ là một sự cố của Facebook, có một thực tế là đã có quá nhiều người bị tác động tiêu cực bởi sự cố này. Đây là điều đáng phải suy nghĩ trong bối cảnh Facebook hay Messenger hoàn toàn có thể gặp phải vấn đề nghiêm trọng. 

Thực tế cho thấy, đến đầu giờ sáng 5/10 (giờ Việt Nam), việc truy cập và sử dụng Facebook, Messenger, Instagram hay WhatsApp vẫn hoàn toàn bị tê liệt. 

Theo thống kê của Wearesocial, các ứng dụng như Facebook, Instagram, WhatsApp và Messgenger đang là những ứng dụng phổ biến nhất trên mạng Internet năm 2021. Tuy nhiên, điều đặc biệt là những nền tảng này đều thuộc sở hữu của Facebook.

Các nền tảng truyền thông phổ biến nhất với người dùng Internet Việt Nam theo số liệu tính đến tháng 1/2021 của Wearesocial.

Tính riêng tại Việt Nam, có tới 91,7% số người dùng Internet sử dụng Facebook. Con số này là 75,8% với người sử dụng Messenger và 53,5% người sử dụng Instagram. Trong top 15 ứng dụng phổ biến nhất Việt Nam năm 2021, Zalo là ứng dụng Việt Nam duy nhất được nhắc đến. 

Với 76,5% lượng người dùng Internet Việt sử dụng Zalo, ứng dụng này cũng là kênh liên lạc chính với nhiều người khi Facebook gặp sự cố. Sự cố sập Facebook lần này cũng cho thấy, người dùng nên sử dụng đa nền tảng thay vì chỉ phụ thuộc vào một nhà cung cấp dịch vụ duy nhất. Đến lúc này, nhiều người cũng đã hiểu vì sao nên cài cả các mạng xã hội Make in Vietnamtrên điện thoại của mình. 

Trọng Đạt

Facebook bị sập hệ thống trên toàn cầu

Khoảng 22h34’ ngày 4/10 theo giờ Việt Nam, mọi dịch vụ của Facebook trên toàn cầu bao gồm trang chủ Facebook, Messenger, Instagram và WhatsApp đều đã không thể truy cập được.

Một nghiên cứu mới cho rằng câu trả lời – ít nhất là dành cho các bà mẹ - là càng nhiều càng tốt. Nghiên cứu được thực hiện bởi các học giả tới từ ĐH Essex và ĐH College London mới công bố trong tuần này trên tờ Economic Journal cho thấy, các kỹ năng xã hội và nhận thức của một đứa trẻ được cải thiện đáng kể nếu người mẹ dành nhiều thời gian hơn cho con cái ở độ tuổi từ 3 – 7.

Nghiên cứu này cũng phát hiện ra rằng những đứa trẻ là con cả có xu hướng được hưởng lợi nhiều hơn từ khoản đầu tư đầu tiên của cha mẹ hơn là những đứa con sau.

Đây là nghiên cứu đầu tiên về loại hình này ở Vương quốc Anh – và là một trong những nghiên cứu đầu tiên trên thế giới – để kiểm tra trực tiếp mối quan hệ giữa thời gian mà các bà mẹ dành cho con cái với kỹ năng mà những đứa trẻ này sẽ phát triển. Nghiên cứu sử dụng dữ liệu từ UK Millennium Cohort Study – một nghiên cứu về trẻ sinh từ tháng 9/2000 đến tháng 1/2002 ở Vương quốc Anh.

Nghiên cứu phân tích các dữ liệu dựa trên hơn 8.000 đứa trẻ và mẹ của chúng, từ đó phát hiện ra rằng việc các bà mẹ dành thời gian cho con có ảnh hưởng khá lớn.

“Kết quả của chúng tôi nhấn mạnh rằng thời gian mà các bà mẹ dành cho con cái có ảnh hưởng đáng kể đối với sự phát triển của trẻ những năm đầu” – một trong số tác giả nghiên cứu, giáo sư Marco Francesconi cho hay. Các nhà nghiên cứu cũng khẳng định trình độ học vấn của người mẹ có ảnh hưởng tới sự phát triển những năm đầu của trẻ.

Ví dụ, khi so sánh giữa 2 bà mẹ có trình độ học vấn khác nhau cùng đọc sách cho con khi con lên 3-5 tuổi, thì đứa trẻ có mẹ có trình độ học vấn cao hơn sẽ nhận được kết quả tốt hơn về kỹ năng đọc khi chúng lên 7 tuổi.

Các tác giả thừa nhận rằng nghiên cứu này không xem xét vai trò của người bố. Bởi vì tỷ lệ không trả lời của những ông bố trong nghiên cứu Millennium Cohort Study là “cực kỳ cao”, dẫn đến số lượng ít ỏi của số liệu liên quan đến người cha,

• Nguyễn Thảo(Theo Guardian)