Người lớn bất cẩn, bé 1 tuổi nguy kịch vì uống nhầm xăng

TS Nguyễn Tuấn Khang: Theo Báo cáo chỉ số nguy cơ an ninh mạng (X-Force Threat Intelligency Index) năm 2024 của IBM, châu Á – Thái Bình Dương, bao gồm cả Việt Nam là khu vực hứng chịu các cuộc tấn công mạng nhiều top 3 thế giới năm 2023. Trong đó, sản xuất là ngành chịu tác động nhiều nhất bởi các sự cố tấn công mạng.  

Thủ đoạn chính của kẻ xấu vẫn là tấn công phishing (lừa đảo) nhằm vào các đối tượng yếu thế và khai thác lỗ hổng để cài cắm mã độc. Bên cạnh đó, xu hướng mới nổi năm 2024 là các vụ tấn công mạng có sự tham gia của trí tuệ nhân tạo (AI). 

Báo cáo của Wired chỉ ra rằng, nhiều kẻ xấu đang sử dụng AI tạo sinh để giúp hướng dẫn thực hiện các vụ hack, tạo các con chatbot lừa đảo hoặc những hình ảnh, video giả mạo khuôn mặt, giọng nói người khác bằng Deepfake. 

Tuy nhiên, cùng với xu hướng này, các hệ thống an toàn thông tin cũng bắt đầu được tích hợp tính năng AI, ví dụ như watsonx. Trí tuệ nhân tạo có thể bị lợi dụng, nhưng cũng có thể thay thế con người trong việc phân tích, giám sát, định danh số, dự đoán các kịch bản tấn công, từ đó nâng cao năng lực phòng thủ, giảm thiểu rủi ro về an toàn thông tin. 

Ngày càng xuất hiện nhiều các vụ lừa đảo bằng Deepfake. Với sự phát triển nhanh của AI, các vụ tấn công này sẽ nguy hiểm đến mức nào trong tương lai?

TS Nguyễn Tuấn Khang: Về cơ bản, Deepfake là công nghệ giúp hacker có thể tạo nên định danh số giả, từ đó giả mạo người khác. Deepfake sẽ là một vấn nạn nguy hiểm bởi công nghệ này đang ngày càng trở nên tinh vi hơn. 

Để chống lại Deepfake, việc đầu tiên cần làm là phải xác định hình ảnh, giọng nói của một người nào đó có phải do AI tạo ra hay không. Hiện không có công cụ vạn năng giúp phát hiện Deepfake ngay lập tức bởi kẻ tấn công liên tục phát triển ra các mô hình mới. 

Ngoài việc nhận biết Deepfake, còn một kỹ thuật khác để đối phó, đó là dùng công nghệ để phân tích hành vi. Ở góc độ tổ chức, doanh nghiệp, cần phát triển hệ thống có sự kết hợp của cả hai kỹ thuật này. 

Thời gian qua, đã có những cuộc tấn công mạng mà hacker âm thầm nuôi mã độc trong hệ thống của doanh nghiệp. Mã độc nằm chờ ở đó và phân tích toàn bộ hoạt động, từ đó tạo ra một danh tính giả để thực hiện ý đồ xấu. Với sự phát triển của công nghệ Deepfake, cộng với khả năng tạo video của AI tạo sinh, những vụ tấn công kiểu này sẽ còn nguy hiểm hơn nhiều trong tương lai. 

Trước sự leo thang của tấn công mạng bằng Deepfake, làm sao để bảo vệ người già, trẻ em và các đối tượng yếu thế khác khỏi những kẻ lừa đảo?

TS Nguyễn Tuấn Khang: Người già và trẻ em thường bị những kẻ lừa đảo tấn công bằng một kỹ thuật được gọi là social engineering (tấn công phi kỹ thuật). Đây là thuật ngữ mô tả việc tấn công thông qua hình thức thao túng hành vi của con người. 

Hacker hiện có thể dùng AI kết hợp với việc thu thập, khai thác, phân tích dữ liệu, từ đó xác định những người có khả năng bị lừa cao rồi tìm cách tấn công. Ngoài việc nâng cao nhận thức cho cộng đồng, chúng ta cũng phải chấp nhận việc sẽ xảy ra tình huống người dùng bị lừa, và phải sử dụng công nghệ để phát hiện, ngăn chặn điều đó.  

Thời gian gần đây có vụ việc một nhân viên ngân hàng nghi ngờ cụ bà đến giao dịch chuyển tiền có dấu hiệu bị lừa đảo. Người này sau đó đã ngăn chặn kịp thời và báo với lực lượng chức năng. Hệ thống IT của các ngân hàng giờ đây phải có công nghệ để làm thay con người trong những việc như vậy. 

Vai trò của công nghệ là dù biết người chuyển tiền chính chủ, hệ thống vẫn tiến hành ngăn chặn nếu nghi ngờ hành vi này bị người khác thao túng. Những công cụ như vậy được gọi là hệ thống hạn chế gian lận, giả mạo.

Liệu đã đến lúc Việt Nam nên có chế tài để quản lý AI, đưa việc nghiên cứu, phát triển, sử dụng AI vào khuôn khổ?

TS Nguyễn Tuấn Khang: Chế tài quản lý AI là vấn đề đã được nhắc đến từ lâu, tuy nhiên, vẫn còn nhiều điều gây tranh cãi. Lấy một ví dụ, bãi xe khu tôi ở có hệ thống AI nhận diện biển số xe, thế nhưng vẫn có vụ mất cắp xảy ra. Khi ấy, mới bắt đầu nảy sinh tranh cãi về việc lỗi tại ai. Chủ chung cư, người bảo vệ hay đơn vị phát triển hệ thống AI phải chịu trách nhiệm? 

Từ đấy trở đi, tòa nhà đã thay đổi nội quy, trong đó ghi rõ cư dân có thể chọn dùng AI nhận biết biển số xe để tiện lợi hơn, nhưng họ phải chấp nhận rủi ro. Người nào đồng ý thì sẽ được dùng cửa tự động, người nào không chấp nhận thì gửi xe theo cách cũ. Chúng ta phải có chế tài kiểu như vậy. 

Tương tự, IBM từng phát triển một hệ thống AI giúp phòng chống ung thư. Khi hệ thống đưa ra đơn thuốc, người bệnh uống xong vẫn không cứu được thì lỗi tại bác sĩ hay trí tuệ nhân tạo?

Tôi nghĩ chế tài cho AI cần được quy định cụ thể, nói rõ những việc được làm và không được làm khi phát triển ứng dụng AI. Để thế giới an toàn hơn, những chế tài cơ bản nhất mà chúng ta có thể làm là buộc các giao dịch chuyển tiền lớn cần phải nhận biết bằng sinh trắc học. Trong tình huống như vậy, những người bị mất thông tin danh tính hoàn toàn có thể tránh được việc bị mất tiền. 

Cảm ơn ông.

TIN BÀI LIÊN QUAN:

Thông tin từ Cục Phát thanh, truyền hình và thông tin điện tử cho biết, định kỳ hàng tháng Bộ TT&TT gửi danh sách các game cờ bạc, game bài đổi thưởng trên kho ứng dụng App Store của Apple hay Google Play Store, yêu cầu các đơn vị này tiến hành ngăn chặn, gỡ bỏ. Ngoài ra, Bộ TT&TT cũng đã làm việc, yêu cầu Facebook có giải pháp ngăn chặn, không quảng cáo game cờ bạc, đổi thưởng trên nền tảng của mình.

Trong năm 2023, kho ứng dụng Google Play Store đáp ứng yêu cầu khá tốt, thực hiện việc ngăn chặn, gỡ bỏ đối với yêu cầu của Bộ TT&TT đạt tỷ lệ từ 70-80% (tăng 55% so với năm 2022), kho ứng dụng App Store của Apple mới đáp ứng được khoảng 50% yêu cầu và thời gian thực hiện việc ngăn chặn, gỡ bỏ còn kéo dài.

Riêng Facebook, mặc dù Bộ TT&TT đã tiến hành làm việc, nhưng nền tảng mạng xã hội này vẫn chưa triển khai hiệu quả, đặc biệt trong việc sử dụng công nghệ AI để tự động rà quét, chặn quảng cáo đối với game cờ bạc, đổi thưởng. Đơn cử quảng cáo vẫn xuất hiện ngày càng thường xuyên trên nền tảng với rất nhiều hình thức.

Theo các chuyên gia, để xử lý được game cờ bạc, cá cược trên mạng cần có sự vào cuộc của Bộ Công an và các bên liên quan. Đáng chú ý, thời gian qua, lực lượng công an đã triệt phá liên tục các đường dây đánh bạc trực tuyến. Cụ thể, theo Cục Cảnh sát hình sự, Bộ Công an, 3 năm qua, lực lượng công an đã triệt phá hơn 2.000 vụ tổ chức đánh bạc và đánh bạc trên không gian mạng. Công an các địa phương gần đây liên tiếp phát hiện và triệt phá các đường dây đánh bạc trực tuyến với quy mô hàng nghìn tỷ đồng. Thế nhưng, nhiều trang game cờ bạc và cá cược vẫn ngang nhiên tồn tại đầy thách thức.  

Theo ông Vũ Ngọc Sơn, Giám đốc công nghệ, công ty Công nghệ An ninh mạng Quốc gia Việt Nam – NCS, để chặn được các trang game cờ bạc, cá cược là rất khó. Về mặt kỹ thuật, chỉ có biện pháp chặn bằng tên miền, nhưng hiệu quả sẽ không cao nếu các đối tượng liên tục thay đổi tên miền. Về bản chất một phần nào đó là do người xem tìm đến các website này, vì vậy, bên cạnh hình thức chặn tên miền thì cần tăng cường tuyên truyền, giáo dục pháp luật để người dân chủ động không tiếp xúc các trang web tương tự. Nói cách khác là do cầu đang lớn nên cung vẫn còn, chỉ khi nào giảm cầu thì cung tự giảm hoặc tự mất đi. 

Các chuyên gia trong lĩnh vực thanh toán cho biết, để chặn các game cờ bạc, cá cược ở Việt Nam có hai giải pháp. Đầu tiên là yêu cầu Apple và Google gỡ các ứng dụng game thuộc thể loại này trên kho ứng dụng của họ, đặc biệt là kho ứng dụng AppStore. Bởi đa số các khách hàng VIP, nạp tiền chơi cờ bạc hay cá cược là các khách hàng dùng điện thoại của Apple. Trong khi trên kho Google Play Store, các game chủ yếu để lấy lượt người dùng là chính. Còn website là để đối phó khi ứng dụng bị chặn, do chơi game trên trang web không mượt như chơi qua ứng dụng.

Cách thứ hai là chặn thanh toán, được cho là hiệu quả hơn, nhưng đây không phải là việc dễ và có thể làm được ngay ngày một ngày hai, bởi bằng cách nào đó người ta vẫn “lách luật” được. 

Chẳng hạn như hiện các ngân hàng và ví điện tử đang đưa ra rất nhiều biện pháp như làm chặt khâu đăng ký ban đầu, xác thực bằng KYC, kết nối cơ sở dữ liệu khách hàng với cơ sở dữ liệu quốc gia về dân cư… Nhưng những người hoạt động trong lĩnh vực phi pháp vẫn có thể "lách" bằng cách đi mua hoặc thuê lại tài khoản của người khác. 

Các đối tượng được nhắm đến ở đây là những đồng bào dân tộc thiểu số, hay những người đi xuất khẩu lao động lâu năm, thậm chí là các sinh viên. Hiện số tiền mua hay thuê một tài khoản dao động từ 80.000 đồng đến 200.000 đồng. Các tài khoản này đều là tài khoản thật nên có thể tiến hành giao dịch bình thường.

Tuy nhiên, một vấn đề nữa cũng được các chuyên gia đặt ra là trong vài năm gần đây, các trang web cung cấp game cờ bạc, cá cược đã đưa vào hình thức nạp tiền và giao dịch bằng tiền mã hoá (đồng USDT). Đây là loại tiền chưa được pháp luật Việt Nam công nhận, nhưng ở một số nước đã bắt đầu phổ biến. Và khi có cung sẽ có cầu. Hiện có rất nhiều cách để người ta có thể chuyển tiền mã hoá USDT này thành tiền USD hoặc thậm chí là tiền Việt. Dòng tiền đi lòng vòng và cơ quan chức năng sẽ rất khó quản lý. Đây là vấn đề đặt ra trong thời gian tới nếu muốn xử lý các trang game cờ bạc, cá cược hiện nay.

Bài 6: Đại diện MoMo: Chúng tôi bị lợi dụng hình ảnh, không hợp tác với game cờ bạc

Telegram phủ nhận trách nhiệm khi nền tảng bị lạm dụng

Khoảnh khắc Hoa hậu Qúy bà Thế giới giật lại vương miện của Hoa hậu Quý bà Sri Lanka.

Lý giải cho hành động trên, Caroline Jurie chia sẻ cô cảm thấy Pushpika De Silva không xứng đáng với vương miện và đi lên giật vương miện ra khỏi đầu của cô và đội vương miện lên đầu của Á hậu 1.

Theo Caroline Jurie, cô cho rằng một người đã ly hôn với chồng như Pushpika De Silva thì không xứng đáng đăng quang ngôi vị cao nhất vì không công bằng với những thí sinh khác. Phản biện lại ý kiến của Caroline Jurie, cô Pushpika De Silva cho rằng cô chỉ đang sống ly thân với chồng chứ chưa hề ly hôn.

Hoa hậu Qúy bà Sri Lanka – Pushpika De Silva

Pushpika De Silva sau đó bị chấn thương khá nặng ở đầu do Caroline Jurie giật vương miện rất mạnh. BTC của cuộc thi đã quyết định tổ chức một buổi đăng quang khác dành cho Pushpika De Silva sau khi cô hoàn toàn bình phục.

Về phần Caroline Jurie, sau scandal giật vương miện bị mọi người lên án và chỉ trích, cô đã tình nguyện trả lại vương miện. BTC Hoa hậu Quý bà Thế giớisau đó đưa ra thông báo chỉ định Á hậu 1, cô Kate Schneider từ Ai-len, trở thành tân Hoa hậu Quý bà Thế giới 2020.

Caroline Lucy Anne Jurie.

Caroline Lucy Anne Jurie sinh năm 1992 tại Kandana, Sri Lanka. Cô là một giám đốc bán hàng làm việc tại Dubai. Cô từng đăng quang Hoa hậu Quý bà Sri Lanka 2019và sau đó trở thành Hoa hậu Quý bà Thế giới 2020trước khi tình nguyện trả lại vương miện.

Minh Trần

Hoa hậu Quý bà Thế giới bị bắt vì... giật vương miện

Sau vụ việc giật vương miện gây xôn xao mới đây, Hoa hậu Quý bà Thế giới - Caroline Jurie đã vừa bị tạm giữ và phải nộp tiền bảo lãnh để được tại ngoại, chờ tới phiên tòa xét xử vụ việc.

MV Bát mì lớn của Ngô Diệc Phàm:

Tâm Dương

Tại điểm trường THCS Hà Huy Tập, quận Bình Thạnh, các thí sinh tập trung ôn bài trước khi thi môn Ngữ văn

Đề thi ngữ văn năm nay được nhiều thí sinh và thầy cô khen hay, gần gũi với đời sống được các bạn hào hứng đón nhận

Các thí sinh trao đổi khi trước giờ đi thi

Thí sinh tại điểm trường Hà Huy Tập xếp hàng làm thủ tục dự thi môn thi đầu tiên Ngữ văn

Các thí sinh tập trung tại phòng thi

Không khí điểm thi căng thẳng không khác kỳ thi Đại học

Dù sắp bước vào phòng thi nhưng nhiều thí sinh vẫn mang sấp tài liệu để ôn bài

Căng thẳng ở phòng thi

Giám thị phát giấy thi, đề thi và phổ biến quy chế thi cho các thí sinh.

Một thí sinh gục xuống bàn trước giờ phát đề

Một kỳ thi quyết định trường THPT làm bệ phóng cho các thí sinh vào trường cấp ba.

Phụ huynh bên ngoài cổng dõi theo con em mình.

Các thí sinh tại trường THPT Trưng Vương, quận 1 vui vẻ khi kết thúc môn thi Ngữ Văn

Tự tin sau khi hoàn thành môn thi đầu tiên

Cùng nhau ôn bài tại điểm trường THCS Trương Công Định, quận Bình Thạnh trước giờ thi môn Ngoại ngữ

Xem lại số báo danh, phòng thi của mình trước giờ thi

Nụ cười của các thí sinh khi bước vào thi môn Anh văn

Đề tiếng Anh dù có sai sót  thí sinh TP.HCM vẫn là hưởng lợi

Thanh Tùng

Đề thi văn lớp 10 của TP.HCM "cầm đề mà muốn viết ngay"

- Đề thi môn Ngữ văn lớp 10 của TP.HCM được nhiều thí sinh nói gần gũi với đời sống, còn các thầy cô giáo rất hào hứng đón nhận.