Đo chỉ số cơ thể với người thừa cân, béo phì ở một cơ sở y tế. Ảnh: VĐTrong danh sách trên có 2 loại trong nhóm ung thư thường gặp nhất (ung thư vú, ung thư đại trực tràng) và 3 loại trong nhóm ung thư khó điều trị nhất(ung thư thực quản, tụy, đường mật).
Cơ chế gây ung thư của thừa cân, béo phì
Chất béo trong cơ thể có hai chức năng chính: Dự trữ năng lượng và liên tục lan truyền thông tin, chỉ dẫn đến phần còn lại của cơ thể. Những thông tin này có thể ảnh hưởng đến quá trình tăng trưởng tế bào, phản ứng hóa học trong tế bào và chu kỳ sinh sản của cơ thể.
Khi có quá nhiều chất béo trong cơ thể, những tín hiệu được truyền đi xung quanh cơ thể có thể gây ra các rối loạn, là nguồn gốc gây ung thư. Các nghiên cứu cho đến nay đã xác định được khá nhiều cơ chế gây ra ung thư do béo phì, trong đó có 3 cơ chế chính bao gồm:
- Quá trình viêm:khi có nhiều tế bào mỡ trong cơ thể, các tế bào miễn dịch chuyên biệt tăng tiết cytokine, từ đó thúc đẩy quá trình viêm mạn tính, làm cho các tế bào phân chia nhanh hơn, khi xảy ra trong một thời gian dài có thể gây ra tổn thương DNA dẫn đến ung thư.
Ví dụ: Viêm cục bộ mạn tính gây ra bởi bệnh trào ngược dạ dày thực quản có khả năng gây ung thư biểu mô tuyến thực quản. Béo phì là một yếu tố nguy cơ sỏi mật, đặc trưng bởi tình trạng viêm túi mật mãn tính, có nguy cơ gây ung thư túi mật.
- Hormone tăng trưởng: Quá nhiều chất béo trong cơ thể có thể làm tăng lượng insulin và các yếu tố tăng trưởng khác giống như insulin-1, IGF-1. Mức độ cao insulin và IGF-1 làm cho các tế bào phân chia thường xuyên hơn. Điều này có thể thúc đẩy sự phát triển của ung thư đại tràng, thận, tuyến tiền liệt và nội mạc tử cung.
- Hormone giới tính - sau thời kỳ mãn kinh: Mô mỡ trong cơ thể tạo ra lượng estrogen dư thừa. Estrogen do tế bào mỡ tạo ra có thể làm cho tế bào phân chia nhanh hơn ở vú và nội mạc tử cung (hai loại ung thư liên quan chặt chẽ nhất với béo phì), làm tăng nguy cơ gây đột biến các tế bào và ung thư...
Các biện pháp phòng ngừa
Để kiểm soát cân nặng, trước hết cần có lối sống lành mạnh, tích cực, chế độ ăn cân bằng giữa năng lượng ăn vào và năng lượng tiêu hao trong ngày. Ngoài ra cần thực hiện tốt các khuyến nghị sau:
- Ăn nhiều rau, trái cây, thịt nạc và ngũ cốc nguyên hạt, hạn chế thực phẩm và đồ uống có nhiều đường.
- Bỏ thuốc lá, uống ít rượu bia.
- Tăng cường vận động: đi bộ, chơi thể thao, lao động chân tay...
- Tập thể dục ít nhất 3 lần mỗi tuần, mỗi lần ít nhất 30 phút.
BSCKI Nguyễn Anh Tuấn (Khoa Xạ trị - Xạ phẫu, Bệnh viện Trung ương Quân đội 108)
Căn bệnh ung thư có tỷ lệ mắc hàng đầu ở nữ giới
Ung thư vú là căn bệnh ung thư có tỷ lệ mắc hàng đầu ở nữ giới tại Việt Nam và trên thế giới." alt=""/>5 loại ung thư thường gặp liên quan đến thừa cân, béo phì