Vị linh mục đưa tôi vào bên trong hang động trước nhà thờ. Qua nhiều ngõ ngách, đến trước chiếc tủ nhỏ bằng kính sáng trưng đèn điện, ông rút chìa khóa mở tủ. Cuốn sách bên trong được lấy ra. Ông lật từng trang, diễn giải...

Phép giảng tám ngày

Ông là linh mục Trương Minh Thái, chánh xứ giáo xứ Mằng Lăng (xã An Thạch, huyện Tuy An, Phú Yên). Ngôi nhà thờ Mằng Lăng cổ kính trang nghiêm cũng là nơi lưu giữ cuốn sách quí giá này.

Đường vào nhà thờ Mằng Lăng. Nhà thờ cách quốc lộ 1A chỉ 2km.

Chúng tôi đến thăm nhà thờ vào một buổi chiều mưa lất phất bay. Linh mục Thái niềm nở đón tiếp chúng tôi và hướng dẫn chúng tôi tham quan.

Cánh cửa tủ được mở. Bên trong còn một chiếc hộp. Mở chiếc hộp kính này, linh mục Thái rất cẩn thận và trịnh trọng đưa sách ra ngoài. Cuốn sách được đặt trên mặt kính.

Toàn cảnh nhà thờ Mằng Lăng.

Bìa bọc vải khó thấy rõ chữ. Lật vào bên trong, ngay trang đầu tiên có dòng chữ "Cathechismvs pro ijs, qui volunt suscipere baptismvm in octo dies diuisus" bằng tiếng La tinh.

Linh mục Thái chỉ cho chúng tôi xem dòng chữ ghi tên tác giả là Alexandre de Rhodes (tức Đắc Lộ). Cuốn sách được in tại Roma năm 1651, được tòa thánh Vatican cho phép in và phát hành. Đây là cuốn sách chữ quốc ngữ đầu tiên với 319 trang, mỗi trang in thành 2 cột.

Dưới đó, dòng chữ tiếng Việt vào thời kỳ sơ khai: "Phép giảng tám ngày cho kẻ muấn chiụ phép rứa tọi, ma beào đạo thánh Đức Chúa Blời", có nghĩa là: "Phép giảng tám ngày cho kẻ muốn chịu phép rửa tội, mà theo đạo thánh Đức Chúa Trời".

Trang đầu ghi tên tác giả là Alexandre de Rhodes (tức Đắc Lộ). Cuốn sách được in tại Roma năm 1651 (trong vòng tròn).

Bên trái bằng tiếng La tinh và bên phải tiếng Việt. Sách do thánh bộ Truyền bá đức tin tài trợ và chủ trì việc in ấn. Để chứng minh đây là ấn bản chính thức còn lưu lại, linh mục Thái đưa cuốn sách lên cao, lật một trang áp sát ánh đèn, dấu vân riêng hiện ra giống như trên tờ giấy bạc.

Trang cuối.

Cùng tác giả với Phép giảng tám ngày, cuốn tự điển Việt - Bồ - La cũng được xuất bản và phát hành trong cùng thời điểm. Hiện nay, bản chính của cuốn tự điển này không tìm thấy mà chỉ có bản in lại.

Linh mục Alexandre de Rhodes (1591- 1660, người Pháp) là một nhà truyền giáo dòng Tên. Ông còn là một nhà ngôn ngữ học. Nhờ vào việc phổ biến Kitô giáo tại Việt Nam, ông đã hình thành chữ quốc ngữ Việt Nam hiện đại bằng cách hệ thống hóa cách ghi âm tiếng Việt bằng mẫu tự La tinh.

Cũng chính những dòng chữ này được phổ biến rộng rãi, được cải tiến nhiều để đến hôm nay trở thành chữ quốc ngữ chính thức của dân tộc Việt Nam.

Đối với công cuộc khai sinh và truyền bá chữ quốc ngữ của giáo sĩ Đắc Lộ, nguyệt san Missi do các linh mục dòng Tên chủ trương đã khẳng định: "Khi cho Việt Nam các mẫu tự La Tinh, Alexandre de Rhodes đã đưa Việt Nam đi trước đến 3 thế kỷ".

Nhà thờ Mằng Lăng

Nhà thờ Mằng Lăng được linh mục Joseph de La Cassagne (thường gọi là Cố Xuân) khởi công xây dựng vào năm 1892. Ông là linh mục Chánh xứ đầu tiên của giáo xứ này.

Linh mục Trương Minh Thái, chánh xứ giáo xứ Mằng Lăng bên cuốn "Phép giảng 8 ngày".

Tương truyền, nhà thờ được xây dựng trên vùng đất có nhiều cây mằng lăng. Mằng lăng là một loại danh mộc dùng trong xây dựng. Trong số những cây mằng lăng bị đốn hạ khi xây dựng nhà thờ, một cây có đường kính rất lớn được tận dụng để làm 4 chiếc bàn tròn. Một chiếc hiện còn lưu giữ tại nhà thờ.

Chiếc bàn làm từ gỗ mằng lăng.

Nằm trong khuôn viên rộng hơn 5.000 m2, nhà thờ Mằng Lăng được xây dựng theo kiến trúc Gothic vốn hưng thịnh ở châu Âu trong suốt thế kỷ 19. Bên trong thánh đường có những họa tiết hoa văn mang đậm nét phương đông.

Có thể gọi đây là sự giao thoa văn hóa đông tây rõ nét nhất. Hai bên nhà thờ có hai lầu chuông, chính giữa là thập tự giá. Bao bọc mặt tiền nhà thờ là những lối vào hình mái vòm. Trần nhà được làm bằng gỗ, không có kiểu mái vòm đặc trưng.

Không chỉ mang nét kiến trúc Gothic xuất xứ Châu Âu, nhà thờ Mằng Lăng vẫn có những nét Việt Nam. Đó chính là những họa tiết chạm trổ tinh xảo, toát lên một chất mộc mạc rất Việt Nam  trên những cánh cửa chính bằng gỗ. 

Chúng tôi bước vào bên trong. Thánh đường rất trang nghiêm. Ở giữa là lối đi. Hai bên hai hàng ghế dài chạy từ cổng đến nơi hành lễ. Tại đây chúng tôi cũng được nhìn thấy nấm mồ của Cố Xuân. Một tấm bia cẩm thạch nằm im lìm bên trên có khắc tên linh mục Joseph de La Cassagne, người có công xây dựng nhà thờ Mằng Lăng.

Toàn bộ nhà thờ toát lên một vẻ cổ xưa với sơn phủ ngả màu và rêu phong bám đầy trên vách. So với các nhà thờ nổi tiếng khác trên toàn quốc, nhà thờ Mằng Lăng khiêm tốn hơn nhiều.

Tuy nhiên, điểm ấn tượng nhất của nhà thờ là hang thánh đường trong lòng một quả đồi nhân tạo ở bên trái nếu đi từ ngoài vào cổng chính. Nơi đây chính là điểm thu hút mạnh mẽ những người du khách đến tham quan.

Đền Anre Phú Yên trong hầm.

Hang không rộng, không ngoằn ngoèo nhưng thâm u. Bước vào hang, du khách chợt cảm thấy lòng mình chùng lại. Những vướng mắc những toan tính đều để ngoài hang bởi bên trong một sự thanh tịnh gần như thoát tục.

Lần theo con đường trong hang, chúng tôi đến nơi đặt cuốn sách. Chiếc tủ gỗ kê sát tường. Trên tường, những bức ảnh của cha Đắc Lộ, của Á thánh Anre Phú Yên và nhiều bức ảnh khác ghi lại công trạng của những người đã hết lòng vì đạo...

Bên trong hầm còn có nhiều tác phẩm điêu khắc chạm trổ kể lại những câu chuyện về Á thánh Anre Phú Yên.

Tượng Anre Phú Yên trên đỉnh đồi.

Chúng tôi ra khỏi hang, ngước nhìn lên trên quả đồi. Tượng Anre Phú Yên, một vị tu sĩ của giáo xứ Mằng Lăng - người đầu tiên tử vì đạo được phong Á thánh -  sừng sững trước gió. Sau lưng, ngôi nhà thờ Mằng Lăng cổ kính đang ngày đêm hấp dẫn du khách bốn phương.

Phép giảng tám ngày, từ điển Việt - Anh - Bồ và nhà thờ Mằng Lăng là những chứng tích để đến hôm nay nhìn lại, chúng ta mới thấy được sự tiến hóa của ngôn ngữ Việt Nam. Từ đó, các thế hệ bây giờ và mai sau luôn trân trọng và giữ gìn những chứng tích quí báu đó...

Lăng mộ trăm tuổi bí ẩn ở Sài Gòn

Ngôi nhà mồ cao sừng sững trong con hẻm rộng, cách ngôi mộ học giả Trương Vĩnh Ký chừng 100m nhưng ít được ai biết đến....

Cô ấy mong có con, mong được làm mẹ đến khủng khiếp. Rồi tuần trước, cô ấy cầm chiếc que thử thai hai vạch cười rạng rỡ khoe với tôi: “Ơn trời, chúng mình sắp có con rồi”. Lúc đó, chân tôi như muốn khuỵu xuống.

Năm hai lăm tuổi tôi từng yêu một người, mối tình kéo dài suốt ba năm và chúng tôi đã dự tính đến chuyện làm đám cưới.

Chỉ có điều trong suốt ba năm yêu nhau, chúng tôi đã vượt quá giới hạn nhiều lần mà không dính bầu. Thời gian đầu chúng tôi dùng biện pháp tránh thai. Sau này khi dự tính kết hôn, cô ấy bảo không cần tránh thai nữa, đằng nào cũng sắp cưới, có thai càng tốt.

Dẫu vậy, điều đó đã không xảy ra. Vì lo lắng, bạn gái đã đề nghị cả hai cùng đi kiểm tra sức khỏe sinh sản để nếu có vấn đề gì có thể chữa trị trước khi đi đến hôn nhân. Thực ra lúc đó cả hai chúng tôi chỉ là lo xa, không có lý gì chúng tôi khỏe mạnh, sung sức, trẻ trung như vậy mà lại mắc bệnh lý gì.

Kết quả khiến cả tôi và cô ấy đều sốc, tôi bị vô sinh vì sau khi xét nghiệm không tìm thấy tinh trùng trong tinh dịch. Tôi chưa kịp chấp nhận sự thật ấy thì bạn gái đã quyết định chia tay.

Cô nói cô là phụ nữ, mong muốn lớn nhất của phụ nữ chính là làm mẹ. Cô ấy yêu tôi nhưng không thể tưởng tượng được hôn nhân sẽ thế nào nếu chúng tôi không có con.

Hai nỗi đau liên tiếp nhau ập đến khiến tôi chán ghét mọi thứ. Tôi đã nghĩ rằng tôi sẽ không bao giờ lấy vợ, cho đến khi gặp vợ tôi bây giờ.

Cô ấy xuất hiện như một làn gió mới bay qua, khơi gợi lại những xúc cảm trong lòng tôi. Tôi cố gắng mở lòng, vừa yêu vừa thấp thỏm lo sợ.

Đã rất nhiều lần tôi đấu tranh tư tưởng, rằng có nên nói rõ chuyện mình vô sinh với cô ấy không. Nếu cô ấy yêu tôi, chắc chắn sẽ không bỏ rơi tôi. Nhưng tôi đã yêu cô ấy quá nhiều, sợ cô ấy không chấp nhận được sự thật này, sợ cô ấy lại bỏ tôi như người cũ.

Tôi quyết định giấu bí mật này để cưới nhau trước đã. Sau một thời gian chung sống, biết không thể có con, chúng tôi sẽ xin con nuôi hoặc thụ tinh ống nghiệm bằng việc xin tinh trùng từ người khác. Bao nhiêu gia đình như vậy, họ vẫn hạnh phúc đấy thôi.

Tôi đã cưới vợ, bằng sự toan tính ích kỉ của mình như thế. Tôi đã cố gắng để vợ tôi luôn hạnh phúc. Tôi chăm chỉ kiếm tiền, chăm sóc vợ chu đáo. Hai tháng, năm tháng, rồi một năm đi qua, vợ tôi bắt đầu lo lắng bồn chồn vì mãi không có thai.

Vì lo lắng quá, cô ấy đã tự đến bệnh viện kiểm tra mà không cho tôi biết. Sau này tôi phát hiện được kết quả khám của cô ấy trong ngăn tủ, kết luận hoàn toàn bình thường.

Tôi rất thương vợ, rất áy náy, nhất là mỗi lần về nhà, nghe mẹ tôi giục giã nhà nọ nhà kia cưới sau mà đã có con bế bồng rồi, vợ tôi càng căng thẳng. Cô ấy suốt ngày lùng sục trên mạng, xem ăn gì để dễ thụ thai.

Nghe ai mách có thầy hay ở đâu, cô ấy đều tìm đến bốc thuốc. Hình như cô ấy chưa từng nghĩ nguyên nhân là do tôi.

Nhiều lần tôi bảo vợ “con cái là lộc trời cho, không phải cứ vội là được. Đầy cặp cưới nhau đến mười năm mới có con đấy thôi”.

Cô ấy nhìn tôi buồn bã: “Em chỉ sợ nếu em không thể sinh con, anh sẽ bỏ em để tìm người khác”. Tôi ôm vợ an ủi, lòng ngập tràn day dứt.

Hình như nhờ tôi làm công tác tư tưởng, lại thấy tôi không có vẻ gì là quá sốt ruột hay lo lắng chuyện muộn con, vợ tôi dần cũng không sốt sắng nữa.

Tôi dự định, vào thời điểm thích hợp sẽ nói với vợ rằng tôi vừa đi khám và bác sĩ nói tôi vô sinh, tôi sẽ động viên vợ đến bệnh viện làm thụ tinh ống nghiệm. Gia đình tôi sẽ hạnh phúc đủ đầy như bao gia đình khác.

Nhưng tôi chưa kịp thực hiện kế hoạch của mình thì một chiều vợ tôi chìa chiếc que thử thai hai vạch hân hoan thông báo “ơn trời, chúng mình sắp có con rồi anh ạ”.

Chân tôi như muốn khuỵu xuống. Vợ tôi, cô ấy đã phản bội tôi, hay đó là con tôi, hay đã có phép màu xuất hiện?

Tôi tìm đến bệnh viện lần nữa. Cậu bác sĩ trẻ nhìn tôi ái ngại “nếu anh đã lập gia đình rồi, có lẽ nên nghĩ đến phương pháp thụ tinh ống nghiệm. Thực ra không phải hoàn toàn tuyệt vọng nhưng chữa trị sẽ rất lâu dài và khó khăn”. Vợ tôi đã phản bội tôi, đó là sự thật.

Mấy hôm nay nhìn vợ hân hoan cười nói mà lòng tôi điên đảo. Cô ấy tíu tít suốt ngày hỏi tôi đoán con là trai hay gái, rồi sẽ đặt tên con là gì, đăng kí khám thai định kì ở đâu.

Tôi muốn hét lên “cô thôi đi, cô đã cắm sừng lên đầu tôi, cô đã ăn nằm với thằng nào?” nhưng rồi tôi đã không làm điều đó. Tôi đã chuẩn bị tâm lý cho việc đứa con tương lai sẽ không mang dòng máu của mình.

Nhưng không phải bằng cách này, không phải bằng cách vợ tôi cùng với một ai đó.

Tôi không thể chấp nhận sự thật, trái tim tôi đau đớn. Tôi không biết vợ tôi đã ngoại tình hay chỉ đơn thuần là xin ai đó một đứa con?

Nhưng dù là lý do gì thì cũng là phản bội. Tôi không muốn mất vợ, tôi đã giấu giếm mọi thứ để có được cô ấy. Nhưng tôi có thể yêu thương đứa trẻ do vợ mình phản bội mình mà có không?

Trái tim tôi đang tan nát nhưng không biết nên làm thế nào. Nói thẳng ra là tôi vô sinh để nghe vợ tôi ăn năn sám hối? Hay im lặng ngậm đắng nuốt cay đón nhận một đứa con không phải của mình?

Vị khách bỏ quên tiền tỷ trên xe buýt, tài xế hành xử bất ngờ

Một tài xế lái xe bus ở thành phố Đài Đông, Đài Loan, Trung Quốc đột nhiên nhặt được bọc tiền ngay trên xe. Hành động sau đó của ông khiến mọi người cảm động.

Trả lời được hết tất cả các câu hỏi của bọn trẻ về 1.001 vấn đề của cuộc sống là điều đau đầu nhất của các bậc phụ huynh, mới đây, ca sĩ Hoàng Bách cũng gặp phải vấn đề tương tự. Vào một ngày, bất ngờ cậu con trai lớn quay sang hỏi bố một vấn đề hơi “vĩ mô” về giá trị đồng tiền “thời của bố”, thế là chàng ca sĩ điển trai này lại có dịp hoài niệm về những câu chuyện cũ ơi là cũ để kể “cho ông con trai nghe”.

Hoàng Bách thẳng thắn: “Mười mấy năm trước, nghĩa là thời của Ronaldo "béo" ấy, bố mới 18 tuổi thôi, mà đã "xịn" lắm rồi nhá, đã biết tự mang cây organ Yamaha, cưỡi em Charly đi đánh kiếm tiền khắp Sài Gòn rồi nhá, từ đám cưới, hội nghị, họp cựu chiến binh, mà nhiều nhất là quán nhậu ấy, bố đã chinh chiến hết rồi nhá. Cát-sê hồi đó cho 1 đêm oánh là 80 ngàn, hôm nào khách vắng thì giảm còn có 50 thôi. Đội nắng đội mưa gì cũng vác đàn đi chơi tất. Mà nắng thì còn đỡ, chứ mưa thì cứ để mình ướt, đàn phải được mặc áo mưa trước”

Ngày ấy cực khổ nắng mưa, mỗi buổi chỉ kiếm được 50.000 - 80.000 đồng là đã lớn lắm rồi, bởi vì theo chàng ca sĩ này chia sẻ “có 8 ngàn là đủ bữa sáng ngon lành cành đào; 5 ngàn 1 tô bún măng vịt, 3 ngàn còn lại vừa trà đá vừa cafe trước cửa Nhạc Viện là quá hoành tráng rồi”.

Chàng ca sĩ Hoàng Bách từng dang nắng dầm mưa đi hát kiếm 80.000 đồng/ngày

Theo năm tháng, đồng tiền mất dần giá trị, khi con trai Tê Giác của Hoàng Bách được 1 tuổi, 8.000 đồng lúc ấy không mua được cả một bữa sáng ngon lành như trước nữa, chỉ “đủ mua được ly cafe vỉa hè thôi, chứ muốn có bún măng vịt thì phải thêm 15 ngàn nữa”. Và tới bây giờ, khi cậu chàng đã được 11 tuổi, 8.000 đồng chẳng còn có thể mua được gì ở cái thành phố này nữa.

Dù mới 11 tuổi nhưng cậu con trai lớn nhà Hoàng Bách đã ra vẻ chín chắn và chững chạc, cậu chàng thở dài khi cũng tự mình nhận ra được với 8.000 đồng trong tay, đi qua mấy "Trạm Thu Giá" cũng đã mất 15.000 - 20.000 đồng rồi, khó có thể chi tiêu cho việc gì.

Đang lúc bối rối vì không biết trả lời ông con trai thế nào về việc lạm phát và mất giá, vợ Hoàng Bách xuất hiện như vị cứu tinh cho cả hai. Tuy có thể chi tiêu cho nhiều thứ hơn, nhưng Thanh Thảo - vợ Hoàng Bách, vẫn không ngần ngại chia sẻ thói quen săn sale như bao người phụ nữ khác của mình. Cô khích lệ cậu con trai “giữ lại hết tiền lẻ cho mẹ, 8 ngàn mà lên Lazada là mua được nhiều thứ lắm”

Quả thật như vậy, Lazada đang tung ra chương trình khuyến mãi đồng giá sốc 88.000 đồng - 188.000 đồng - 888.000 đồng, còn có giờ “Sale chớp nhoáng” chỉ 8.000 đồng thu hút sự chú ý của các tín đồ mua sắm những ngày qua. Mẹ Thanh Thảo cũng không ngoại lệ, dù chương trình diễn ra vào ngày 8/8/2018 nhưng mẹ Thanh Thảo đã chuẩn bị gom góp tiền lẻ, sẵn sàng chi tiêu cho đợt “bão sale” này.

Gia đình nhỏ hạnh phúc của Hoàng Bách

Chỉ thông qua những câu hỏi của cậu con trai, Hoàng Bách mới có dịp giúp cho cậu chàng hiểu rõ về giá trị của đồng tiền và cũng thông qua đó mới vỡ lẽ về cách chi tiêu biết vun vén của vợ mình. Chỉ với một hành động nhỏ, Thanh Thảo giúp cả chồng và con nhận ra, dù là 8.000 đồng nhưng biết cách chi tiêu hợp lý vẫn nhận được giá trị nhân hai, nhân ba.

Doãn Phong

Sandra Made và Zou Qianshun giống như bao cặp vợ chồng mới cưới khác trên thế giới. Made, 27 tuổi, là một bà nội trợ chăm sóc đứa con 10 tháng tuổi. Zou, 43 tuổi, là một tàu trưởng đánh cá và trụ cột gia đình.

Nhưng ở Trung Quốc, họ đã trở thành một hiện tượng mạng, theo CNN.

Cặp đôi bắt đầu livestream (phát trực tiếp) các khía cạnh hài hước trong cuộc sống gia đình của mình trên mạng xã hội Kuaishou của Trung Quốc từ tháng 2. Hiện, cặp vợ chồng có tới 120.000 người theo dõi.

Made nói rằng video của họ trở nên nổi tiếng vì mọi người không quen với việc phụ nữ châu Phi lấy đàn ông Trung Quốc.

Zou thì nói: "Mọi người đều thích Sandra và nghĩ rằng cô ấy cởi mở".

Hai người gặp nhau ba năm trước khi Zou đang làm việc ở Cameroon

Cặp vợ chồng kiếm được khoảng 5.000 nhân dân tệ/tháng (gần 17 triệu đồng) nhờ các quà tặng ảo từ người hâm mộ trên mạng xã hội, Zou nói thêm.

Họ gặp nhau ba năm trước khi Zou đang làm việc ở Cameroon. Khi đó, Made sở hữu một tiệm làm tóc. Một năm sau, Zou cầu hôn và cặp đôi kết hôn vào tháng 3 năm 2017. Ngay sau đó, họ chuyển về quê của Zou ở gần thành phố Đan Đông, tỉnh Liêu Ninh, đông bắc Trung Quốc.

Năm 2016, có 1.700 cuộc hôn nhân đa quốc tịch ở Liêu Ninh, nơi có dân số 43,7 triệu người, theo Cục Thống kê Quốc gia Trung Quốc.

Zou cho biết trong thị trấn của mình, có 5 người đàn ông khác lấy vợ châu Phi. "Họ đều gặp nhau ở châu Phi", anh nói thêm.

Cặp đôi có một bé trai 10 tháng tuổi tên là Daniel

Video được xem nhiều nhất trên trang cá nhân của Made là video cô cho em bé Daniel ăn. Trong video hài hước, Made đút tất cả thức ăn vào miệng mình thay vì miệng con.

Cư dân mạng bình luận rất nhiều dưới video của hai cặp vợ chồng. Họ nói video thật tuyệt, “Sandra! Bạn thật đẹp", "Đôi mắt đẹp" và "Bạn nói tiếng địa phương tốt!".

Made nói rằng cô cải thiện tiếng Trung bằng cách nói chuyện với người hâm mộ trực tuyến.

Tuy nhiên, không phải ai cũng có phản ứng tích cực. Ban đầu, mẹ của Zou, Zhao Fu Qing, đã phản đối mối tình này.

"Làm sao một người Trung Quốc có thể kết hôn với một phụ nữ da đen? Cô ấy có thể bỏ đi bất cứ lúc nào. Đó là lý do tại sao cả chồng tôi và tôi đều nói không với cuộc hôn nhân này", bà Zhao nói với tờ Al Jazeera.

Nhưng sau đó, bà dần dần yêu quý con dâu hơn, cặp vợ chồng nói với CNN.

'Bà mối' Cát Tường: Con gái không cho tôi lấy chồng, sinh thêm con

'Tôi nghĩ sau vài năm nữa, khi biết yêu rồi có bạn trai thì có thể con gái tôi sẽ suy nghĩ khác. Con sẽ hiểu rằng tôi cũng cần có người yêu thương, chăm sóc', MC - diễn viên Cát Tường chia sẻ.