Nêu tại báo cáo đánh giá thị trường bất động sản (BĐS) năm 2020, dự báo thị trường 2021, nhìn nhận về việc phát hành trái phiếu doanh nghiệp BĐS, HoREA cho rằng, thị trường phát hành trái phiếu doanh nghiệp năm 2020 tiếp tục tăng trưởng mạnh.

Theo HoREA, có thể chia làm 2 giai đoạn: 8 tháng đầu năm 2020 là giai đoạn bùng nổ phát hành trái phiếu doanh nghiệp và giai đoạn thứ 2 kể từ ngày 1/9/2020, thị trường trái phiếu doanh nghiệp đã dần hạ nhiệt và đi vào xu thế ổn định hơn các năm trước đây.

Tập đoàn APEC “vượt mặt” nhiều ông lớn BĐS khi đưa ra lãi suất trái phiếu lên tới 18%/năm

Theo thống kê, tổng giá trị trái phiếu doanh nghiệp đã phát hành thành công trong 10 tháng đầu năm 2020 đạt 350.883 tỷ đồng, tăng 68,1% so cùng kỳ năm 2019. Các doanh nghiệp bất động sản đứng thứ 2 (sau ngành tài chính - ngân hàng) có giá trị phát hành đạt 63.155 tỷ đồng, chiếm tỷ trọng 19,4% tổng giá trị phát hành.

Trong đó, có đến 12 Tập đoàn, doanh nghiệp bất động sản có tổng giá trị phát hành trái phiếu trên 3.000 tỷ đồng/đơn vị (có 04 Tập đoàn bất động sản lớn có tổng giá trị trái phiếu từ trên 8.000-12.000 tỷ đồng/đơn vị).

Đáng chú ý, lãi suất trái phiếu BĐS thường có mức cao, trên 8%/năm, cá biệt có trái phiếu có lãi suất lên đến 18%/năm.

Ghi nhận từ thực tế cho thấy, đầu tháng 9/2020, Tập đoàn Apec - đơn vị đang phát triển hàng loạt dự án BĐS (Apec Aqua Park Bắc Giang, Apec Mandala Bắc Ninh, Apec Golden Valley Mường Lò) hợp tác với Tập đoàn Windham (Hoa Kỳ) - đã gây xôn xao thị trường khi đưa ra gói trái phiếu lãi suất 18%/năm. Trước đó, TNR Holdings cũng đưa ra lãi suất 10,9%/năm, Sunshine Group huy động 11%/năm; Tập đoàn Novaland đưa ra mức 10,6%/năm...

So với lãi suất tiền gửi, lãi suất trái phiếu doanh nghiệp địa ốc hấp dẫn hơn rất nhiều nhưng thực tế có nhiều nhà đầu tư không còn mặn mà với mức lãi suất từ trái phiếu các doanh nghiệp địa ốc đưa ra.

Nhìn vào những con số thống kê cho thấy, cuộc chơi trái phiếu dần giảm nhiệt. Trong tháng 10/2020, chỉ có một thương vụ phát hành trái phiếu mới từ nhóm địa ốc thuộc về Công ty Cổ phần IDJ Việt Nam. Doanh nghiệp này phát hành vào ngày 6/10/2020 với tổng trái phiếu có trị giá vỏn vẹn 20 tỷ đồng. Đây là doanh nghiệp hợp tác với Tập đoàn Apec phát triển các dự án BĐS nghỉ dưỡng và chủ yếu về condotel. Thế nhưng, thị trường condotel đang ở giai đoạn thoái trào sau đổ vỡ về cam kết lợi nhuận vào cuối năm 2019 và tình trạng chưa rõ pháp lý vẫn kéo dài. 

Bên cạnh đó, việc doanh nghiệp giảm phát hành trái phiếu trong tháng 9/2020 là điều đã được dự báo từ trước, bởi những thay đổi trong quy định phát hành kể từ 1/9.

Cụ thể, Nghị định số 81/2020/NĐ-CP (Nghị định 81) đã nâng cao tiêu chuẩn, giới hạn về phát hành trái phiếu riêng lẻ, nhằm hạn chế hoạt động phát hành quá mức để phân phối cho nhà đầu tư cá nhân. Đồng thời tăng trách nhiệm của các tổ chức tư vấn, đại lý tham gia vào đợt phát hành. Đây là bước điều chỉnh được cho là cần thiết để đảm bảo thị trường trái phiếu doanh nghiệp hoạt động chuyên nghiệp, lành mạnh, trong đó, hướng đến mục tiêu tách bạch rõ hoạt động chào bán trái phiếu ra công chúng với hoạt động chào bán riêng lẻ.

Bộ Tài chính cũng đã nhiều lần khuyến cáo nhà đầu tư không nên mua trái phiếu chỉ vì lãi suất cao, bởi lãi suất cao sẽ đi kèm với rủi ro cao.Chỉ khi nắm rõ thông tin về trái phiếu, về tình hình tài chính của doanh nghiệp để đánh giá được các rủi ro gặp phải, nhà đầu tư mới nên gom trái phiếu doanh nghiệp phát hành riêng lẻ.

Lo ngại “mồi câu” trái phiếu lãi suất cao

Từ thực tế phát triển thời gian qua, ông Lê Hoàng Châu – Chủ tịch HoREA cho rằng, Nghị định 81 (có hiệu lực kể từ ngày 1/9/2020) đã quy định chặt chẽ các điều kiện phát hành, nên thị trường trái phiếu doanh nghiệp, trong đó có trái phiếu BĐS sẽ được kiểm soát rủi ro và bảo vệ nhà đầu tư hiệu quả hơn trước đây.

Tuy nhiên, vị Chủ tịch Hiệp hội BĐS TP.HCM cũng chỉ ra nhiều quan ngại đối với hoạt động phát hành trái phiếu doanh nghiệp BĐS.

Theo ông Châu, tỷ trọng nhà đầu tư trái phiếu là cá nhân tăng mạnh, chỉ riêng tháng 7/2020 đã tăng lên mức 17,4%, cao hơn mức trung bình 9,2% của 6 tháng đầu năm 2020 và có khoảng hơn 50% nhà đầu tư cá nhân chọn mua trái phiếu doanh nghiệp bất động sản. Nhưng hầu hết nhà đầu tư cá nhân chưa được trang bị đầy đủ kiến thức và kỹ năng đầu tư trái phiếu vốn là sân chơi của người chuyển nghiệp và thường đầu tư vào trái phiếu có lãi suất cao.

Trong cuộc đua cam kết lãi suất, ông Châu cho rằng, rủi ro thường rơi vào thời điểm đáo hạn trái phiếu (trong khoảng trên dưới 5 năm tới đây), nhất là đối với các trái phiếu cam kết trả lãi cao, mà doanh nghiệp hoạt động không hiệu quả, hoặc thiếu các biện pháp đảm bảo rủi ro cho nhà đầu tư.

Nhìn vào những con số khủng trong cam kết lãi suất của trái phiếu BĐS không ít chuyên gia đã đưa ra cảnh báo từ chính “vết xe đổ” của condotel.

Trước đó, thị trường BĐS nghỉ dưỡng (condotel) đã thu hút nhiều nhà đầu tư liên tục đổ tiền vào và coi như một kênh đầu tư đầy hấp dẫn khi chủ đầu tư cam kết mức lợi nhuận khủng, lên tới 12%-20%. Năm 2019, thị trường BĐS bị chấn động bởi cú sốc Cocobay với sự vỡ trận của Empire Group trong việc cam kết lợi nhuận với khách hàng dự án tại Đà Nẵng. Điều này khiến nhiều chuyên gia cảnh báo trái phiếu doanh nghiệp cũng có thể lặp lại việc nhiều chủ đầu tư không đủ khả năng chi trả mức lãi suất đã cam kết.

Trao đổi với báo chí về vấn đề này, chuyên gia tài chính Nguyễn Trí Hiếu cho rằng, thị trường trái phiếu bất động sản phát triển nhanh sẽ dẫn đến cạnh tranh lãi suất, chất lượng trái phiếu doanh nghiệp không đồng đều, đẩy rủi ro về phía người mua phải tự thẩm định, đánh giá. Nhà đầu tư phải cẩn trọng với doanh nghiệp bất động sản đưa ra mức lãi suất trái phiếu cao gấp đôi lãi suất ngân hàng. Bởi lãi suất càng cao rủi ro càng lớn. Đối với những công ty không có báo cáo tài chính hay những công ty có tuổi đời chưa lâu, để thu hút đầu tư họ sẽ càng trả lãi suất cao.

“Trong trường hợp các doanh nghiệp không thể trả lãi hoặc gốc cho nhà đầu tư thì chắc chắn thiệt hại lớn”, TS.Nguyễn Trí Hiếu nói.

Ngoài ra, ông Lê Hoàng Châu cũng nêu lên quan ngại được xem như một trong những bất cập lớn nhất hiện nay là chưa có các tổ chức tư vấn uy tín (tương tự như Fitch Ratings) đánh giá, xếp hạng tín nhiệm doanh nghiệp, trong đó có doanh nghiệp phát hành trái phiếu, để đảm bảo minh bạch thông tin và góp phần bảo vệ nhà đầu tư trái phiếu.

Hồng Khanh

Lo ngại lợi dụng chính sách chuyển nhượng condotel để thu lợi

Theo Bộ Xây dựng, căn hộ du lịch là một loại công trình xây dựng nên việc kinh doanh, mua bán cũng phải tuân thủ các quy định của pháp luật về kinh doanh bất động sản.

Trong đó, Bộ TN-MT yêu cầu Thanh tra Bộ xây dựng kế hoạch thanh tra diện rộng, thanh tra chuyên đề kết hợp nhiều lĩnh vực đối với các dự án có nhiều khiếu kiện, chậm tiến độ, có người nước ngoài sử dụng đất, có lượng xả thải, lượng khí thải lớn, khai thác, sử dụng tài nguyên nước cho mục đích sinh hoạt, việc chấp hành pháp luật về tài nguyên môi trường.

Tổng cục Quản lý đất đai xây dựng kế hoạch thanh tra, kiểm tra việc quản lý, sử dụng đất của các nông, lâm trường và đất có nguồn gốc từ các nông, lâm trường; việc quản lý, sử dụng đất theo Nghị định số 167/2017/NĐ-CP ngày 31/12/2017 của Chính phủ về quy định sắp xếp lại, xử lý tài sản công.

Đồng thời, thanh tra việc chấp hành pháp luật đất đai trong công tác thu hồi, bồi thường, hỗ trợ, tái định cư; giao đất, cho thuê đất, chuyển mục đích sử dụng đất; đăng ký, cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất; việc sử dụng đất khi thực hiện các dự án khu đô thị, phát triển nhà ở, dự án kinh doanh dịch vụ du lịch có bán biệt thự, căn hộ khách sạn (Condotel); việc quản lý, sử dụng đất tại các khu công nghiệp.

Bộ TN&MT lên kế hoạch thanh tra việc sử dụng đất khi thực hiện các dự án khu đô thị, phát triển nhà ở, dự án kinh doanh dịch vụ du lịch có bán condotel…

Trước đó, vào tháng 8 vừa qua, Bộ trưởng Bộ Tài nguyên và Môi trường Trần Hồng Hà ký Quyết định về việc điều chỉnh, bổ sung kế hoạch thanh tra năm 2020 trong đó yêu cầu Tổng cục Quản lý đất đai không thực hiện thanh tra việc chấp hành pháp luật đất đai đối với các dự án đầu tư không đưa đất vào sử dụng, chậm đưa đất vào sử dụng, có sai phạm trong quản lý, sử dụng đất tại 3 địa phương: Hà Nội, Bình Thuận và TP Hồ Chí Minh.

Lý do hủy thanh tra được đưa ra là do các địa phương này đang chịu ảnh hưởng trực tiếp của dịch Covid-19.

Theo quyết định của Bộ TN-MT, tại TP.HCM không thanh tra các dự án khu nhà ở xã hội, khu nhà ở thương mại Vạn Gia Phúc tại khu đất Chợ Bình Phú cũ, số 116 Lý Chiêu Hoàng, Quận 6 của Công ty TNHH quản lý bất động sản Hoàng Phúc; dự án khu nhà ở 1 Bis-1 đường Nguyễn Đình Chiểu, Quận 1 của Công ty TNHH Bến Thành - Sao Thủy; và dự án khu dân cư và du lịch, văn hóa, giải trí tại phường An Phú, quận 2 của Công ty TNHH Quốc tế Thế kỷ số 21.

Tại Hà Nội, không thanh tra các dự án khu đô thị Bắc An Khánh, huyện Hoài Đức do Công ty Liên doanh TNHH Phát triển đô thị mới An Khánh (Vinaconex - Posco) làm chủ đầu tư; khu đô thị thành phố giao lưu, quận Bắc Từ Liêm của Công ty CP Đầu tư Xây dựng Quốc tế VIGEBA; khu đô thị mới Tây Mỗ - Đại Mỗ - Vinhomes Park, quận Nam Từ Liêm của Công ty CP Xuất nhập khẩu và xây dựng Việt Nam (Vinaconex), Công ty CP Phát triển đô thị Vinaconex - Viettel (nay đổi tên thành Công ty CP ĐTKD PT đô thị Tây Hà Nội); và khu đô thị đại học Vân Canh, huyện Hoài Đức của Công ty CP Đầu tư An Lạc.

4 dự án bất động sản khác tại Bình Thuận cũng được hủy thanh tra gồm khu du lịch sinh thái Kê Gà, huyện Hàm Thuận Nam của Công ty Liên doanh Du lịch Kê Gà; khu du lịch sinh thái Delverton, huyện Bắc Bình của Công ty TNHH Delverton Việt Nam; khu du lịch Bàu Trắng - Hòn Hồng, huyện Bắc Bình của Công ty TNHH Delverton Việt Nam; Dự án khu sân Golf và Biệt thự Hàm Thuận Nam tại xã Tân Thành và xã Thuận Quý, huyện Hàm Thuận Nam của Công ty TNHH Đầu tư và Phát triển Thế giới Xanh.

Trong quyết định, Bộ trưởng Trần Hồng Hà cũng yêu cầu dừng thanh tra việc chấp hành pháp luật về đất đai, môi trường và tài nguyên nước đối với các dự án phát triển nhà ở, khu đô thị, khu dân cư tại 2 tỉnh Quảng Ninh, Quảng Nam.

Bên cạnh đó, Thứ trưởng Bộ TN-MT Nguyễn Thị Phương Hoa cũng ký quyết định yêu cầu Tổng cục Quản lý đất đai dừng các cuộc kiểm tra chuyên ngành việc quản lý, sử dụng đất các dự án sân golf tại Hà Nội, Hải Phòng, Hòa Bình trong năm 2020.

Đồng thời hủy kế hoạch kiểm tra việc quản lý, sử dụng đất các dự án, công trình không triển khai hoặc chậm đưa đất vào sử dụng tại các tỉnh Quảng Bình, Thái Nguyên, Cà Mau do các địa phương đang chịu ảnh hưởng bởi dịch Covid-19.

Thuận Phong

Thanh kiểm tra loạt dự án về duyệt, điều chỉnh quy hoạch ở khu đô thị mẫu

Thanh tra Bộ Xây dựng thực hiện thanh kiểm tra về quy hoạch xây dựng, điều chỉnh quy hoạch hàng loạt dự án tại Khu đô thị Trung Hòa - Nhân Chính và khu vực hai bên tuyến đường Lê Văn Lương, Tố Hữu (Lê Văn Lương kéo dài).

Một gara xe cũ trên đường Phạm Hùng (Hà Nội) bày bán chiếc ô tô điện mini với giá chưa đến 100 triệu đồng. Xe dài khoảng 2,6 mét, rộng khoảng 1,2 mét và cao khoảng 1,6 mét -  kích thước nhỏ hơn hẳn so với các mẫu ô tô hạng A phổ biến trên thị trường như Kia Morning hay Hyundai Grand i10.

Theo người bán hàng, chiếc ô tô điện mini này có nguồn gốc từ Trung Quốc, không rõ thương hiệu sản xuất. Khi tra cứu tên in trên logo cũng chỉ có những thông tin chung chung. Một tập tài liệu đi kèm sản phẩm này cũng toàn tiếng Trung Quốc, ghi một vài thông số kỹ thuật và hướng dẫn sử dụng.

Chiếc xe trong bài tổng thể có màu hồng, kết hợp với các phần cột cửa kính màu đen. Chi tiết hoàn thiện khá kém, nhất là tại các khu vực tiếp nối. Mặc dù là xe mini nhưng vẫn được thiết kế với 4 cửa, hai hàng ghế. Trong khi đó, Wuling HongGuang MiniEV hay sắp tới là VinFast VF 3 lại được thiết kế 2 hàng ghế và 2 cửa hông.

Người bán quảng cáo rằng "xe này đi quanh quanh ở quê, hoặc đi trong khu đô thị" nhưng thực tế xe không làm thủ tục đăng kiểm tại Việt Nam nên theo quy định là sẽ không được phép tham gia giao thông trên đường. Còn xe của Wuling hay tương lai là VinFast sẽ đều làm thủ tục theo quy định để có thể lăn bánh như các mẫu ô tô thông thường.