Các trường đại học ban hành quy tắc về văn hóa ứng xử của sinh viên một cách rõ ràng, cụ thể. Bộ quy tắc được xem là nền tảng để các bạn xem xét, thực hiện nghiêm túc. Việc ứng xử văn minh, lịch sự trong môi trường học đường không chỉ có giá trị tại thời gian đó, còn là hành trang hỗ trợ người trẻ phát triển ở cuộc sống sau này. Đặc biệt trong mỗi bối cảnh khác nhau phải luôn được cập nhật, điều chỉnh sao cho phù hợp.

Tại trường Đại học Kinh tế - Thành phố TP.HCM (UEF), sinh viên được yêu cầu thực hiện các quy tắc trong văn hóa ứng xử như văn hóa tôn trọng giá trị cá nhân, văn hóa trung thực trong giáo dục, văn hóa ứng xử lễ phép và nghiêm túc, văn hóa xếp hàng, văn hóa thực hiện kỷ cương học đường, văn hóa giữ gìn vệ sinh và cảnh quan trường, văn hóa sử dụng tài nguyên nhà trường... 

Đây là những tiêu chí để sinh viên trường rèn luyện toàn diện. Tâm thế chủ động thực hiện tốt các quy tắc văn hoá ứng xử, xây dựng môi trường văn minh giúp các bạn hình thành tinh thần học tập tích cực hơn, tạo văn hóa học đường lành mạnh.

Thay đổi từ nhận thức đến hành vi qua hoạt động

Ban hành quy tắc, tuyên truyền thực hiện là bước đầu mang tính bắt buộc đối với sinh viên. Song, để các bạn nhận thức và xem văn hóa ứng xử không chỉ là quy tắc, mà còn là cách sống cần được xây dựng nghiêm túc là “bài toán khó” cho các trường đại học, cơ sở đào tạo. 

Bạo lực học đường, cư xử không đúng chuẩn mực sư phạm... nhiều trường hợp tiêu cực vẫn diễn ra. Ngoài quy tắc, quy định, điều quan trọng là thay đổi chính nhận thức của sinh viên trong văn hóa ứng xử. 

Chương trình đào tạo nên tích hợp chủ đề về văn hóa ứng xử với các tình huống mô phỏng, qua đó giảng viên có thể truyền đạt và nhấn mạnh các giá trị để sinh viên nhìn nhận đúng đắn hơn. Hoạt động ngoại khóa như talkshow, workshop được tổ chức tại trường có thể truyền cảm hứng cho sinh viên từ những câu chuyện nhân văn về văn hóa ứng xử thông qua trải nghiệm cụ thể của diễn giả khách mời hay tổ chức các cuộc thi trẻ trung, thiết thực để chính các bạn tham gia bằng tư duy và hành động.

Các tổ chức sinh viên như Đoàn – Hội, câu lạc bộ hay sự kiện văn hóa – văn nghệ - thể thao, hoạt động kết nối cộng đồng,... cũng là môi trường thực tế để sinh viên thực hành văn hóa ứng xử và rèn luyện kỹ năng mềm hiệu quả. Bên cạnh đó, trường học cũng cần có tổ chức tâm lý đến tham vấn, định hướng về văn hóa ứng xử cho sinh viên trong các trường hợp cụ thể mà sinh viên không thể giải quyết hợp lý. 

Những hành vi tích cực phải được xây dựng để trở thành “hiệu ứng cánh bướm”, không chỉ giáo dục sinh viên, chính cán bộ, giảng viên, nhân viên của toàn trường phải nghiêm túc thực hiện quy tắc về văn hóa ứng xử, từ đó lan tỏa giá trị tốt đẹp đến người trẻ. 

Đơn cử như UEF, trường có chương trình phiên tòa giả định được tổ chức thường xuyên, trong đó có nhiều chủ đề về học đường, gia đình và xã hội giúp sinh viên ý thức đúng đắn về hành vi ứng xử một cách “hợp tình hợp lý”.

Trung tâm Tham vấn tâm lý và Hỗ trợ pháp luật được thành lập tại trường cũng là nơi hỗ trợ các bạn kịp thời trong vấn đề ứng xử cần được định hướng hay những chương trình workshop, talkshow với nhiều diễn giả chất lượng, tạo động lực cho sinh viên thường xuyên diễn ra. 

Từ việc thực hiện văn hóa ứng xử, sinh viên và các bạn trẻ cũng cần trang bị đầy đủ các yếu tố để hướng đến sống đẹp, sống xanh. Đọc sách, rèn luyện thể chất, chăm sóc bản thân, trau dồi kỹ năng mềm, xác định giá trị bản thân, tham gia hoạt động xã hội. Những điều này giúp các bạn có thói quen sống tích cực hơn, và chỉ khi nó được thực hiện một cách có kỷ luật thì mới trở nên sống tốt. 

Văn hóa ứng xử là một trong những quy tắc tạo ra giá trị về đạo đức mà các trường học đều mong muốn học sinh, sinh viên thực hiện. Ý thức từ những việc nhỏ, người trẻ mới có thể hướng đến những mục tiêu lớn. Trước khi có lối sống đẹp, các bạn cần rèn luyện để có lối sống đúng, điều này cũng giúp người trẻ vượt qua thử thách và đạt được nhiều giá trị ý nghĩa. 

Về vấn đề này, Bộ GD-ĐT cho biết thời gian gần đây, trong quá trình địa phương thực hiện việc chi trả phụ cấp ưu đãi đối với nhà giáo đã phát sinh một số khó khăn, vướng mắc do việc sửa đổi, điều chỉnh văn bản quy phạm pháp luật có liên quan đến việc phân chia các khu vực hành chính.

Bên cạnh đó, theo thống kê, tổng thu nhập (bao gồm tiền lương và các phụ cấp) của giáo viên mầm non, tiểu học chưa tương xứng với hoạt động nghề nghiệp, chưa đủ để đảm bảo mức sống cho giáo viên và đáp ứng nhu cầu về an sinh xã hội. 

Áp lực về thu nhập là một trong những nguyên nhân dẫn tới tình trạng giáo viên bỏ nghề, chuyển việc, bỏ việc, thiếu nguồn tuyển, không thu hút được người giỏi vào ngành sư phạm. 

Trên tinh thần kế thừa những quy định đã có và đang phù hợp, Bộ GD-ĐT đang đề xuất Chính phủ điều chỉnh mức phụ cấp ưu đãi đối với giáo viên mầm non, tiểu học để phù hợp với đặc thù của ngành học, cấp học; phù hợp với quy định về trình độ chuẩn được đào tạo theo Luật Giáo dục 2019; phù hợp với chủ trương của Ban Chấp hành T.Ư tại Nghị quyết 27 ngày 21/5/2018 và bảo đảm tính toàn diện, khả thi, phù hợp với điều kiện thực tiễn. 

Theo đó, Bộ GD-ĐT đề xuất điều chỉnh mức phụ cấp ưu đãi đối với cán bộ quản lý, giáo viên mầm non, tiểu học với mức tăng từ 5-10% nhằm khuyến khích, động viên đội ngũ thực hiện nhiệm vụ chăm sóc, nuôi dưỡng, giáo dục trẻ mầm non và giảng dạy, giáo dục học sinh tiểu học. 

Đến thời điểm này, Bộ GD-ĐT đã nhận được sự đồng thuận của các bộ, ngành liên quan. Bộ GD-ĐT cho biết thời gian tới, sẽ tiến hành quy trình xây dựng dự thảo Nghị định trình Chính phủ quy định về nội dung này.

Mới đây, ngày 18/8, tại Hội nghị tổng kết năm học 2022-2023 và triển khai nhiệm vụ năm học 2023-2024 do Bộ GD-ĐT tổ chức, Thủ tướng Phạm Minh Chính đã yêu cầu các bộ, ngành, cơ quan, địa phương xây dựng, sửa đổi, bổ sung các chính sách, chế độ đãi ngộ đối với ngũ giáo viên; có giải pháp tài chính hỗ trợ giáo viên vùng sâu, vùng xa, giáo viên mầm non; nâng cấp, bổ sung điều kiện cơ sở vật chất, thiết bị dạy học. 

Người đứng đầu Chính phủ cũng đề nghị 2 Bộ trưởng của Bộ GD-ĐT và Bộ Tài chính gặp nhau khẩn trương để xem xét về phụ cấp cho giáo viên. 

Thủ tướng đề nghị 2 Bộ trưởng gặp khẩn để xem xét phụ cấp cho giáo viên

Theo ông Nam, việc hỗ trợ tâm lý cho các nạn nhân sau tai nạn, thảm họa cần phải làm thận trọng.

Cụ thể, cần tiếp cận nạn nhân một cách đầy tôn trọng. Nếu có thể, hãy tìm chỗ an toàn và yên tĩnh để nói chuyện; giúp nạn nhân cảm thấy dễ chịu bằng những hành động nhỏ, ví dụ đưa nước cho họ uống. Nếu nạn nhân đang bị sang chấn nặng, hãy cố gắng đừng để họ một mình và giúp họ trấn tĩnh.

Sau đó, người tiếp cận (có thể là giáo viên chủ nhiệm, giáo viên tâm lý…) hỏi về những nhu cầu và mối lo lắng của nạn nhân. Mặc dù một số nhu cầu có thể hiển nhiên như chăn đắp hoặc quần áo, nhưng hãy luôn hỏi nạn nhân xem họ cần gì và đang lo lắng điều gì. Tìm hiểu được điều gì là quan trọng nhất đối với họ lúc này, từ đó mới sắp xếp được các mối ưu tiên.

Ông Nam cũng cho rằng, người hỗ trợ không nên ép buộc nạn nhân phải nói. Thay vào đó, lắng nghe và giúp nạn nhân trấn tĩnh bằng việc ở bên đồng hành.

“Một số người trải qua thảm họa trở lên rất lo lắng và bối rối. Họ có thể bị lẫn lộn hoặc bị cảm xúc chi phối và có một số phản ứng về mặt cơ thể như run hoặc toát mồ hôi, khó thở hay tim đập nhanh.

Việc sơ cứu cần giúp nạn nhân trấn tĩnh trở lại cả về trí óc lẫn cơ thể bằng cách giữ giọng nói nhẹ nhàng và bình thản; cố gắng duy trì tiếp xúc mắt với nạn nhân; nhắc với nạn nhân rằng rất nhiều người đang ở đó để giúp họ và họ đang được an toàn”.

Nhiều nghiên cứu cho thấy những nạn nhân nhận được sự hỗ trợ xã hội tốt sau thảm họa sẽ dễ vượt qua thảm họa hơn những nạn nhân không được hỗ trợ. Vì vậy, việc kết nối nạn nhân với người thân và trợ giúp xã hội là một phần quan trọng của việc trợ giúp tâm lý ban đầu.

Theo chuyên gia, trong giai đoạn này cần giữ trẻ em ở bên cạnh bố mẹ và người thân hoặc giúp nạn nhân liên hệ với bạn bè và người thân để được hỗ trợ, chia sẻ.

Ngoài ra, có thể đưa các nạn nhân lại cùng giúp đỡ lẫn nhau, chẳng hạn yêu cầu nạn nhân chăm sóc người già hoặc kết nối các nạn nhân không còn gia đình với các thành viên khác trong cộng đồng.

Theo thống kê, 1 giáo viên và 29 học sinh là nạn nhân của vụ cháy đêm 12/9 tại phố Khương Hạ, phường Khương Đình, quận Thanh Xuân. Trong đó, 10 học sinh không may thiệt mạng. Lãnh đạo Sở GD-ĐT Hà Nội cho biết đây là sự mất mát lớn đối với ngành Giáo dục Thủ đô.

Giám đốc Sở GD-ĐT Trần Thế Cương cho hay nhiều học sinh bị sang chấn tâm lý nên cần được quan tâm, thăm hỏi, hỗ trợ tâm lý giúp các em sớm ổn định tinh thần.