Nhận định, soi kèo Millwall vs Leicester, 01h45 ngày 10/4: Giữ vững ngôi đầu

Trong gia đình, cụ bà Vân luôn là người lặng lẽ đứng sau, gánh vác mọi việc để chồng chuyên tâm với sự nghiệp giáo dục và nghiên cứu.

Sau khi mua và xây dựng ngôi nhà ở Hàng Bông (Hoàn Kiếm, Hà Nội), cụ bà thôi sạp hàng ở chợ Đồng Xuân, mở cửa hàng ngay tại nhà, chuyên bán vải và quần áo may sẵn, đặt tên cửa hàng là: Đông Phú. Đông là huyện Đông Yên, Phú là làng Phú Thị - quê hương của vợ chồng Giáo sư Hàm.

Chồng làm công chức, vợ buôn bán vải vóc, vì thế, cuộc sống gia đình Giáo sư Hàm tuy không giàu nhưng khá sung túc, phong lưu.

Ông Dương Tự Minh trong căn nhà cũ của gia đình.

Với ông Dương Tự Minh (SN 1935) - con trai út Giáo sư Hàm, Tết giai đoạn 1941 - 1944, khi cha mẹ còn mạnh khỏe, 8 anh chị em quây quần bên nhau đã trở thành ký ức đẹp đẽ nhất trong thời niên thiếu.

Giọng chậm rãi, ông Minh chia sẻ: ‘Mẹ tôi thuộc mẫu phụ nữ cổ điển, hết lòng vì chồng con, chu đáo trong việc cúng lễ theo tập tục cổ truyền.

Các ngày rằm, mồng 1 hàng tháng bà đều có hoa quả thắp hương trên bàn thờ. Mùng 3 tháng 3 cúng bánh trôi bánh chay, ngày 5 tháng 5 - Tết Đoan Ngọ bà cúng bánh tro, rượu nếp... Nghi lễ nào bà cũng làm một cách cẩn trọng, đầy đủ. Nhưng ấn tượng với tôi là những ngày Tết Nguyên đán bởi vì đó là ngày họp mặt gia đình đầy ấm cúng’.

Vợ chồng Giáo sư Hàm cùng 8 người con trong dịp Tết.

Theo lời ông Tự Minh, sau ngày 23 tháng Chạp cúng ông Công ông Táo, không khí chuẩn bị Tết đã bắt đầu sôi động. Mẹ ông cho đóng cửa hàng tới tận mùng 8 hoặc mùng 10 tháng Giêng mới mở cửa trở lại.

Cụ bà Trần Thị Vân đôn đốc việc quét dọn nhà cửa, lau chùi bàn thờ tổ tiên. Cụ cũng lo mua sắm chuẩn bị cho mâm cỗ ngày Tết có đầy đủ bánh chưng, giò chả, canh bóng bì, canh măng, thịt nấu đông, cá kho và các loại hoa quả, mứt kẹo. Khi được nghỉ học, các con gái lớn sẽ xắn tay vào phụ giúp mẹ.

Trong trí nhớ con trai út Giáo sư Hàm, ngày xưa mọi người đều dùng chữ ‘ăn Tết’. ‘Tôi nghĩ nó rất đúng với thời đại đó. Nghĩ đến Tết là nghĩ đến việc được ăn ngon, mặc đẹp.

Gia đình tôi thuộc loại khá giả nhưng đông con. Mỗi bữa cơm, thức ăn cũng có hạn, cha mẹ dạy chị em tôi, thấy món gì ngon, không được gắp liên hồi. Tuy nhiên, ngày Tết chị em tôi được ăn thoải mái nhiều món ngon, trong đó có giò chả.

Tết cũng là dịp chị em tôi được cha mẹ cho mua quần áo mới. Các chị lớn trong nhà được may thêm một bộ áo dài’, ông Minh nói.

Trong các khâu chuẩn bị 'ăn Tết', khâu gói bánh chưng cũng để lại cho ông Minh nhiều kỷ niệm sâu sắc. ‘Mẹ tôi chủ trì, các chị tôi cùng người giúp việc ra sức gói bánh rồi chất vào cái nồi tôn cao đến ngực tôi - lúc đó khoảng 10 tuổi.

Cả nhà ngồi quây quần, đun nồi bánh chưng suốt đêm nhưng tôi bị bắt đi ngủ sớm. Sáng hôm sau, khi vừa dậy, tôi chạy ra đòi chiếc bánh chưng nhỏ bằng bàn tay mà mẹ tôi ưu tiên gói cho. Những chiếc bánh chưng lớn thì đã được xếp trên nửa tấm phản. Mẹ tôi lấy nửa tấm phản còn lại ép lên để nước trong bánh chưng chảy ra hết’, người đàn ông sinh năm 1935 xúc động nhớ lại.

Hai người con gái của Giáo sư Hàm - bà Dương Thị Ngân (phải) và Dương Thị Thoa (trái).

Ngày 30 Tết, sau khi việc chuẩn bị đã hoàn tất, các đồ thờ đã được lau chùi sáng choang, vợ Giáo sư Hàm đun nước nóng cùng các loại lá thơm để mọi người tắm tất niên. 

‘Đêm 30 Tết, 8 anh chị em chúng tôi cùng nhau quây quần vui chơi đợi lúc đón giao thừa.

Mẹ tôi mua một ít pháo hoa cho các con chơi. Anh cả tôi dẫn các em lên sân thượng đốt pháo, sau đó kéo nhau xuống nhà chơi tam cúc.

Thời khắc giao thừa, không khí đón năm mới lạc quan, tràn đầy khắp nơi, các tràng pháo thi nhau nổ râm ran. Lúc này, ngoài đường bắt đầu có người đi lễ chùa’, ông Minh rưng rưng kể.

Sáng mồng 1 Tết là khoảnh khắc được các con Giáo sư Hàm chờ mong nhất năm. Ông Minh kể thêm: ‘Sau khi ra cúng tại ban thờ, chúng tôi xếp hàng, chúc sức khỏe cha mẹ và đón chờ tiền mừng tuổi.

Theo nề nếp gia đình tôi, quanh năm cha mẹ không bao giờ cho chúng tôi tiền để tiêu pha, cần gì thì nói với cha mẹ. Riêng ngày mồng 1, cha mẹ mới mừng tuổi tiền mặt cho các con, tuy ít nhưng với chúng tôi đó là niềm vui lớn. 

Sau đó, cha mẹ tôi đi chúc Tết họ hàng, người quen và đến chùa Quán Sứ cầu may mắn cho gia đình. Tôi được các chị dẫn đi chơi bằng tàu điện. Ngoài đường lúc này rất tấp nập. Chỉ số ít những người lớn tuổi mới mặc áo dài đen còn lớp trẻ như các anh tôi đều đã chuyển sang mặc âu phục, các chị tôi mặc áo dài. Mấy ngày Tết trôi qua luôn đầy ắp niềm vui…’.

Đến nay, những hình ảnh đầm ấm của cái Tết cổ truyền với cha mẹ và 8 người con của gia đình Giáo sư Dương Quảng Hàm chỉ còn là dĩ vãng nhưng luôn được ông Minh trân trọng, lưu giữ trong tâm khảm.

Cuộc hôn nhân của bà chủ buôn vải và hiệu trưởng trường Bưởi

 Đến với nhau nhờ mai mối nhưng vợ chồng giáo sư Dương Quảng Hàm đã có cuộc hôn nhân đầy hạnh phúc.

Ở trường tiểu học, anh đã học Toán cao cấp và Vật lý nâng cao. Trí tuệ đặc biệt của Hirata được thể hiện rõ ràng khi ở tuổi 13, anh trở thành người Mỹ trẻ nhất giành được huy chương vàng tại Olympic Vật lý Quốc tế năm 1996, đánh dấu sự khởi đầu của một sự nghiệp đột phá sau này, theo Chicago Tribune.

Hirata theo học cử nhân tại Học viện Công nghệ California (Caltech) danh tiếng và hoàn thành chương trình ở tuổi 18. Không bỏ lỡ những năm tháng tuổi trẻ, Hirata bắt đầu cuộc hành trình hướng tới những tầm hiểu biết sâu sắc hơn, đặt mục tiêu làm sáng tỏ sự phức tạp của vũ trụ.

“Trở thành đứa trẻ nhỏ nhất ở trường đại học là điều ‘thú vị’ nhưng không khó. Cha mẹ đã chuyển đến gần khuôn viên Caltech để tôi có thể sống ở nhà”, Hirata chia sẻ. 

Năm 16 tuổi, anh đã phải vẽ các biểu đồ, sơ đồ quỹ đạo của Trái đất và mặt trời để thuyết phục mẹ anh rằng bà không cần đón con trai ở trường vào buổi tối vì sẽ có đủ ánh sáng ban ngày để anh đi bộ về nhà. “Đắm đuối” với khoa học nhưng Hirata vẫn duy trì cuộc sống xã hội cân bằng thông qua sở thích bơi lội và các hoạt động khác.

Sau đó, Hirata theo đuổi nghiên cứu tiến sĩ tại Đại học danh tiếng Princeton. Dưới sự hướng dẫn của các nhà vật lý hàng đầu, anh đã nghiên cứu sâu hơn về sự phức tạp của bức xạ nền vi sóng vũ trụ- được coi là "tiếng vang nguyên thủy về nguồn gốc của vũ trụ". Nghiên cứu tiến sĩ của anh góp phần đặt nền móng cho những khám phá trong tương lai về cấu trúc cơ bản của vũ trụ.

Sau khi lấy được bằng tiến sĩ ở tuổi 22, Hirata trở thành học giả tại Viện Nghiên cứu Cao cấp ở Đại học Princeton, bang New Jersey. Năng lực học thuật của Hirata đã giúp anh nhận được sự tán dương và ngưỡng mộ từ các đồng nghiệp cũng như người cố vấn.

Sau đó, Hirata bắt tay vào nghiên cứu sau tiến sĩ tại Đại học California, Berkeley. Tại đây, anh tiếp tục hành trình giải mã bản chất bí ẩn của năng lượng tối- một lực có sức lan tỏa định hình sự tiến hóa của vũ trụ. Những đóng góp quan trọng của anh đã làm sáng tỏ những động lực mới của vũ trụ, làm sáng tỏ kết cấu phức tạp của nó một cách rõ ràng chưa từng thấy.

Anh được bổ nhiệm làm Trợ lý Giáo sư Vật lý và Thiên văn học tại Đại học Bang Ohio (Mỹ). Hiện tại, Christopher Hirata, giáo sư vật lý 41 tuổi tại Đại học bang Ohio, đang tiếp tục nỗ lực tìm hiểu lịch sử, cấu trúc và số phận cuối cùng của vũ trụ và liệu thuyết tương đối của nhà bác học Albert Einstein có giữ vững được sự tồn tại 13,8 tỷ năm của vũ trụ hay không. 

GS Hirata cũng đang đảm nhận vai trò then chốt trong việc nuôi dưỡng thế hệ các nhà vật lý thiên văn tiếp theo, truyền đạt kiến thức và nguồn cảm hứng cho các nhà khoa học trẻ tiềm năng. Vị giáo sư Ohio được coi là chuyên gia đầu ngành về vũ trụ học hiện nay.

Được biết đến với công trình làm sáng tỏ cách các thiên hà ban đầu hình thành và những phần “tối” bí ẩn của vũ trụ, Hirata đã giành được Giải thưởng Vật lý Chân trời Mới năm 2018, được coi là một trong những “Giải Oscar của khoa học”.

Ngoài ra, Hirata đã nhận được nhiều giải thưởng lớn khác. Năm 2009, anh được trao tặng Giải thưởng Sự nghiệp sớm của Tổng thống Mỹ dành cho các nhà khoa học và kỹ sư (PECASE)- vinh dự cao nhất do chính phủ Mỹ trao quà cho các nhà khoa học trẻ xuất sắc.

Năm 2010, Hirata nhận được Học bổng Nghiên cứu Sloan và Học bổng Packard về Khoa học và Kỹ thuật. 

Tử Huy