Phần mềm theo dõi của Hacking Team có rất nhiều tính năng

Các chuyên gia của Citizen Lab thuộc Đại học Toronto (Canada) cùng với hãng bảo mật Kaspersky Lab vừa phát hiện một mạng lưới phần mềm gián điệp có quy mô cực rộng, được thiết kế đặc biệt để cho phép các cơ quan hành pháp tiếp cận điện thoại của những người bị tình nghi nhằm mục đích "giám sát".

Hiện diện trên mọi nền tảng

Với tên gọi Hệ thống Điều khiển Từ xa (RCS), hay còn được biết đến với bí danh Da Vinci và Galileo, mã độc này được một công ty Ý có tên Hacking Team phát triển nên. Nó có thể chạy được trên cả máy tính để bàn, laptop lẫn các thiết bị di động, trong đó phiên bản mới nhất có hiệu quả với cả Android, iOS, Windows Phone, Symbian lẫn BlackBerry OS. Tuy vậy, theo Citizen Lab thì có vẻ như RCS khai thác các thiết bị Android hiệu quả nhất. Các thiết bị iOS bị bẻ khóa (jailbreak) sẽ dễ dàng dính đòn RCS, nhưng kể cả trong trường hợp đó là iPhone "nguyên đai nguyên kiện" thì mã độc này vẫn sử dụng công cụ bẻ khóa Evasi0n để cài đặt một cách đơn giản.

Theo báo cáo được Kaspersky được công bố tại một sự kiện bảo mật mới đây ở London (Anh), mạng lưới của hạ tầng điều khiển hỗ trợ Hacking Team thuộc loại cực nhanh, với 326 máy chủ ra- lệnh-và-điều-khiển (C&C) phân bố tại hơn 40 quốc gia khác nhau.

Có trụ sở tại Milan, Hacking Team chỉ bao gồm khoảng 50 nhân viên. Ít ai ngờ được công ty nhỏ bé này lại đang ăn nên làm ra nhờ ngành nghề "kinh doanh" là bán phần mềm đột nhập và giám sát cho Chính phủ cùng lực lượng hành pháp của "vài chục quốc gia" thuộc cả 6 châu lục.

Các chuyên gia của Kaspersky Lab đã sử dụng một phương pháp in dấu tay để quét toàn bộ các địa chỉ IPv4 nhằm nhận dạng những địa chỉ IP mà máy chủ C&C RCS trên khắp thế giới sử dụng. Họ phát hiện ra Mỹ chính là ổ RCS lớn nhất với 64 máy chủ C&C. Kế đến trong danh sách là Kazakhstan với 49 máy chủ, Ecuador với 35 máy, Anh với 32 máy.

Bản đồ phân bố máy chủ C&C của HackingTeam (màu đỏ)

Tất nhiên, sự hiện diện của máy chủ C&C tại một quốc gia không có nghĩa là quốc gia đó sử dụng máy chủ này để theo dõi người dân", nhà nghiên cứu Sergey Golovanov của Kaspersky nhấn mạnh. Tuy nhiên, "thường thì khách hàng của RCS sẽ triển khai máy chủ C&C ở gần khu vực mà họ điều khiển để giảm thiểu nguy cơ pháp lý xuyên biên giới hoặc rủi ro máy chủ bị cảnh sát nước khác thu giữ".

Khả năng cực rộng

Về cơ chế hoạt động, RCS có thể cài trực tiếp vào thiết bị của nạn nhân thông qua ổ USB hoặc thẻ nhớ SD, nhưng cũng có thể được cài đặt từ xa thông qua các công cụ spear phishing, các bộ công cụ khai thác lỗ hổng hoặc các cơ chế xâm nhập tương tự.

Một khi đã được cài đặt lên thiết bị iOS và Android, phần mềm này sẽ cho phép Chính phủ và lực lượng cảnh sát điều khiển mạng di động mà thiết bị kết nối, đánh cắp dữ liệu, ghi âm lại các thư thoại, can thiệp vào tin nhắn SMS, MMS, lấy được lịch sử cuộc gọi, định vị người dùng, sử dụng mic của điện thoại theo thời gian thực, tiếp cận tin nhắn (cả dạng text lẫn thoại) được gửi đi thông qua những ứng dụng OTT như Skype, WhatsApp, Viber...

"Việc bí mật kích hoạt microphone và chụp ảnh bằng chính camera của thiết bị sẽ giúp họ theo dõi liên tục mục tiêu. Đây rõ ràng là công cụ theo dõi mạnh hơn rất nhiều so với phương pháp rình mò cổ điển", Golovanov so sánh.

Chưa hết, phần mềm dành cho Android còn được bảo vệ bởi một hàng rào tối ưu hóa có tên DexGuard, giúp cho RCS cực kỳ khó bị phát hiện cũng như phân tích ra. Với mỗi mục tiêu khác nhau, Hacking Time sẽ tùy biến module di động của RCS cho phù hợp nhất, chẳng hạn như nghe lén các chính trị gia sẽ khác với nghe lén nhà báo....

Nguy cơ rất phổ biến

Còn theo hãng bảo mật BitDefender, việc theo dõi ai đó qua điện thoại di động ngày này thực sự quá dễ dàng và nhanh chóng. Nguy hiểm hơn, việc cài spyware không đòi hỏi người cài phải biết nhiều về công nghệ mới làm được. Chỉ cần ‘mượn’ được điện thoại của ai đó trong vài phút, thủ phạm hoàn toàn có thể cài đặt xong phần mềm này.

Câu hỏi lớn  nhất mà người dùng quan tâm hiện nay là nếu đã cài phần mềm diệt virus thì họ có còn phải lo bị nghe lén nữa hay không. Theo các chuyên gia của BitDefender, nếu phần mềm AV không đủ mạnh thì nguy cơ là vẫn tồn tại. Nếu người dùng tin rằng mình đang bị theo dõi, trước hết họ hãy ngắt các kết nối của điện thoại, tiếp theo tìm ngay mục ‘Trình quản lý thiết bị’ (nếu dùng Android) hoặc mục có chức năng tương đương với hệ điều hành khác. Khi đó, người dùng sẽ thấy ngay các ứng dụng yêu cầu quyền quản trị thiết bị. Xóa bỏ quyền này ngay lập tức với ứng dụng nghi ngờ, sau đó tìm và gỡ bỏ ứng dụng đó.

Tốt nhất, người dùng nên lựa chọn phần mềm AV từ những hãng bảo mật có tên tuổi, sản phẩm đã qua các bài kiểm tra cấp quốc tế để đảm bảo rằng đó là phần mềm đủ mạnh.

Trọng Cầm

Vụ nghe lén hơn 14.000 điện thoại: Dịch vụ hớ hênh không hề bảo mật

Người bị nghe lén là nạn nhân đã đành, nhưng kẻ đi nghe lén cũng có thể trở thành nạn nhân.

Chia sẻ về cách chống tin giả, Cục trưởng Cục Phát thanh, truyền hình và thông tin điện tử cho biết, Việt Nam có nhiều quy định để xử lý thông tin sai sự thật hiệu quả, như bộ Luật Hình sự, Luật An ninh mạng, các nghị định về việc quản lý cung cấp dịch vụ Internet và thông tin trực tuyến, gần đây có Nghị định 70 để quản lý quảng cáo xuyên biên giới. Hiện Việt Nam đang xây dựng Nghị định 72 để tiếp tục bổ sung những quy định giải quyết, xử lý tin sai sự thật.

Việt Nam đã triển khai 4 hành động trong việc phòng chống thông tin giả, tin sai sự thật. Thứ nhất là cập nhật khung pháp lý. Thứ 2 là giám sát trực tuyến thông tin, phát hiện và xác định thông tin sai lệch. Thứ 3 là hợp tác giữa chính phủ và các nền tảng mạng xã hội, đặc biệt các nền tảng xuyên biên giới. Cuối cùng là triển khai các hoạt động nâng cao nhận thức, cải thiện tính bền vững cộng đồng để đối phó với thông tin sai sự thật.

“Chúng tôi muốn tập trung vào thông tin trực tiếp, thiết lập trung tâm an ninh mạng quốc gia, với 300 triệu nội dung mỗi ngày. Điều này giúp chúng tôi quản lý thông tin các bài đăng trên mạng xã hội.

Việt Nam cũng đã thành lập trung tâm Phòng chống tin giả vào năm 2021. Chúng tôi khuyến khích người dân gửi đường link, thông tin giả, sai sự thật, từ đây phối hợp với bộ ngành, địa phương xác minh. Sau khi xác minh được tin giả, có hại, chúng tôi sẽ gửi thông tin cho cơ quan báo chí”,ông Do nói.

Cũng theo ông Do, đơn vị sẽ dừng những tài khoản không xác thực, những tài khoản truyền những thông tin sai sự thật. Sắp tới, Việt Nam sẽ yêu cầu các nền tảng xuyên biên giới dừng đăng tải lại những nội dung thông tin sai sự thật. Yêu cầu các nền tảng xuyên biên giới phải loại bỏ các thông tin sai sự thật, vi phạm pháp luật trong vòng 48 giờ. Trong một số trường hợp cấp bách, phải loại bỏ thông tin trong 24 giờ hoặc 6 giờ khi sự việc xảy ra. 

“Chúng tôi có các chương trình nâng cao hiểu biết thông tin số cho các địa phương trên cả nước. Nhiều phiên bản sổ tay bản in, điện tử liên quan đến phòng chống tin giả trên không gian mạng. Đơn cử, sổ tay phòng chống tin giả sẽ hướng dẫn người dùng làm thế nào để xác minh đó là tin sai lệch, từ đó người dân có kiến thức, kỹ năng phòng, chống tin giả”, ông Do chia sẻ thêm.

Các nước cùng chia sẻ cách làm, kinh nghiệm sẽ tìm ra lời giải chống tin giả

Đại diện Google cho biết, tại Google có 3 hướng để chống lại thông tin sai lệch. Đầu tiên, nâng cao vai trò chất lượng thông tin trong hệ thống xếp hạng sắp xếp thông tin. Tiếp đó, Google hạn chế nội dung có hại, chất lượng thấp, đồng thời, cung cấp bối cảnh cho người dùng và hỗ trợ những hiểu biết về truyền thông. Cuối cùng, hỗ trợ hệ sinh thái về tin tức, các trang web tin tức. 

“Để ngăn chặn các hành vi có hại, Google hướng dẫn cộng đồng, mỗi dịch vụ có các chính sách riêng. Google có hệ thống phát hiện thông tin sai lệch bằng các thuật toán tự động và kiểm tra thông tin từ con người”, đại diện Google chia sẻ.

Bên cạnh đó, thông qua quỹ ASEAN, Google đã đào tạo an toàn trực tuyến cho hơn 1.000 người tại các quốc gia ASEAN. Những thành viên được đào tạo sẽ giúp người dân nâng cao nhận thức về an toàn thông tin trực tuyến. 

Cùng với đó, Google phối hợp với Cục An toàn thông tin (Bộ TT&TT), Đoàn thanh niên Việt Nam tiếp cận, phối hợp thanh thiếu niên của 63 tỉnh thành, giúp nâng cao nhận thức an toàn thông tin số…

Tại diễn đàn, đại diện TikTok cho biết, TikTok có những cách kiểm duyệt như xóa nội dung, cấm tài khoản vi phạm khỏi nền tảng, quy định độ tuổi xem phù hợp với nội dung. Bên cạnh đó, công nghệ giúp xác định hành vi và tài khoản chuyên phát tán nội dung gây hiểu lầm hoặc spam để xử lý…

Thứ trưởng Bộ TT&TT Nguyễn Thanh Lâm cho biết, nguy cơ của tin giả, tin sai sự thật đến cộng đồng là một vấn đề mà những năm gần đây đã được ý thức một cách tương đối đầy đủ, kể cả từ những người sử dụng và những người tiêu thụ thông tin trên mạng lẫn các cơ quan quản lý những tác nhân tham gia vào quá trình này.

Theo Thứ trưởng, nếu như kinh nghiệm của nước này được chia sẻ và cộng hưởng với cách làm hay của nước kia thì sẽ tìm ra được lời giải chống tin giả ở tầm khu vực.

“Tin giả, sai sự thật là vấn đề toàn cầu và chúng ta cần có lời giải ở tầm khu vực, ở đây là khu vực ASEAN. Với vấn đề này, chúng tôi có niềm tin sẽ có cách, có câu trả lời riêng của mình để ứng phó một cách hiệu quả, từ đó đáp ứng tốt hơn nữa nhu cầu và quyền được bảo vệ của người tiêu dùng thông tin trong không gian mạng của khu vực”,Thứ trưởng Nguyễn Thanh Lâm nói thêm.