"Chúng ta cần tạo cơ hội bình đẳng trong tiếp cận giáo dục nói chung và giáo dục đại học nói riêng cho tất cả người học dù có sự khác biệt về điều kiện kinh tế, vùng miền, ngôn ngữ, chủng tộc, tôn giáo...", Giáo sư Mona Khoury cho biết tại Hội thảo Đa dạng và Hoà nhập trong giáo dục đại học, do Đại sứ quán Israel tại Việt Nam và Viện Khoa học Giáo dục Việt Nam tổ chức

Theo giáo sư, vấn đề kinh tế ảnh hưởng đến các sinh viên như thế nào?

Thực tế, khả năng kinh tế không phải là vấn đề lớn bằng nền giáo dục, sự hỗ trợ của cha mẹ, quan hệ cha mẹ-con cái, cộng đồng xung quanh. Dù bạn có sống trong một gia đình giàu có, nhưng môi trường xung quanh lại đầy bạo lực, tiền bạc cũng không ngăn được bạn trở nên bạo lực hơn so với những người khác. 

Về hỗ trợ tài chính, tại Israel chúng tôi có một chương trình hỗ trợ quốc gia, trao học bổng chính phủ cho các nhóm thiểu số, như cho người Arab, người Ethiopia, người Chính thống giáo… Họ có thể nộp đơn, đáp ứng các điều kiện, dù số lượng có hạn, ngoài ra sinh viên cũng có thể nhận học bổng từ trường đại học.

Tại Việt Nam, có trẻ em thậm chí cha mẹ không khuyến khích đi học, nhưng nhiều em vẫn cố gắng đi học và đạt được thành công, bà đánh giá gì về vấn đề này?

Các em cần một ai đó để tin tưởng và chính những người đó mới là người sẽ giúp đỡ các em. Trong các nghiên cứu của tôi về bạo lực và phạm tội của thanh thiếu niên, chỉ cần một giáo viên ở trường học là đủ để giúp đỡ các đối tượng như vậy. 

Họ nói nếu một người tin vào các em có thể sẽ khiến các em thay đổi. Đôi khi, trong gia đình, người như vậy là ông bà hay họ hàng chứ không phải cha mẹ. Tuy nhiên, trong nhiều trường hợp, đó sẽ là người ở trường học bởi họ dành nhiều thời gian hơn với học sinh. 

Nếu chúng ta kiên trì đưa các học sinh có hoàn cảnh như vậy tới trường, nhiều em nữa sẽ tiếp bước bởi họ tin rằng đã có những người đi trước trong cộng đồng của mình đạt được thành công, đã đổi đời. Ngày càng nhiều cha mẹ sẽ cho con đi học, sẽ có sự thay đổi mang tính thế hệ. 

Nhắc đến sự đa dạng, có một đối tượng ít được nhắc tới là trẻ phạm tội và được giáo dục trong các trường giáo dưỡng. Vậy đâu là cách để các em hòa nhập trong môi trường trường học và xã hội?

Bạn cần cho các em nền tảng giáo dục để sau đó được vào đại học. Ở Israel, tài xế taxi của phải hoàn thành 12 năm học. Bạn phải chuẩn bị cho các em kĩ năng để kiếm việc làm trong tương lai. 

Tuy nhiên, theo kinh nghiệm của chúng tôi, phần nhiều các vấn đề phải được giải quyết trước khi vào trường đại học, trong cộng đồng, hệ thống giáo dục hay an sinh xã hội. 

Ở Việt Nam, học sinh ở các vùng khó khăn như miền núi thường được cộng điểm trong các kì thi. Có ý kiến cho rằng việc này cũng tạo ra sự bất bình đẳng nhất định. Vậy kinh nghiệm của Israel trong vấn đề này là gì?

Israel cũng có cách làm tương tự. Theo luật, mỗi khoa ở đại học có thể nhận tới 5% số sinh viên có hoàn cảnh đặc biệt khi còn học phổ thông. Không nhất thiết là vì năng lực kinh tế của các em, mà có thể là vì ai đó trong gia đình như cha mẹ các em qua đời, hay do các em mắc bệnh. 

Chúng tôi xem xét những lí do ảnh hưởng tới điểm số của các em. Các em vẫn thi và lấy điểm. Tiếp đó chúng tôi mới tiếp nhận các em theo từng diện. Đó là một quá trình khách quan và trường đại học không liên quan đến việc cộng điểm của các em.

Nhưng chúng tôi coi đó là số lượng sinh viên bổ sung. Các em này không hề lấy chỗ của các sinh viên bình thường khác. Ví dụ trong ngành công tác xã hội, chúng tôi có 120 suất cho sinh viên mới và sẽ có thêm 6 suất nữa cho các em thiểu số. Các em buộc phải đáp ứng điều kiện đầu vào rồi mới được xét duyệt cho số lượng 5% đó. 

Một điều hay của chương trình này là nó không chỉ áp dụng cho những nhóm nhất định. Trợ cấp hoàn toàn có thể dành cho học sinh nhà giàu nhưng gặp vấn đề về gia đình khi đang đi học phổ thông. Trong rất nhiều trường hợp, nếu bạn chỉ định hỗ trợ cho một nhóm riêng biệt, điều đó thực tế sẽ tạo ra nhiều sự phản đối. Bạn cần bao quát nhiều nhóm trong xã hội nhất có thể. 

Theo bà, sự đa dạng hay sự bình đẳng quan trọng hơn trong cơ sở giáo dục?

Hai điều này có thể coi là ngang nhau. Nhưng theo tôi, bình đẳng là một điều rất quan trọng. Ở Việt Nam có nhiều sinh viên học sinh nghèo. Nếu các em vào đại học mà không được hỗ trợ, khoảng cách giữa họ và sinh viên giàu có càng rõ ràng hơn. Chúng ta cần phải hỗ trợ các em để họ thành công.

Hoài Sa

Người hâm mộ bóng đá Việt Nam có thể tận hưởng trọn vẹn Vòng chung kết UEFA Euro 2024 miễn phí trên TV360 tại: https://tv360.vn/

Đội hình thi đấu

Hà Lan: Verbruggen; Dumfries, De Vrij, Van Dijk, Ake; Schouten (Wijnaldum 73'), Reijnders; Frimpong (Geertruida 73'), Simons (Veerman 73'), Gakpo; Memphis (Weghorst 79').

Pháp: Maignan; Kounde, Upamecano, Saliba, Hernández; Tchouameni, Kante, Rabiot; Dembele (Coman 75'), Thuram (Giroud 75'), Griezmann.

Link xem trực tiếp bóng đá Euro 2024 hôm nay 21/6

Độc giả Bùi Linh chia sẻ: “Mình ra trường với sự nhiệt huyết, từng đạt giáo viên giỏi cấp tỉnh trong suốt 5 năm cống hiến với nghề. Nhưng 2 vợ chồng mình đều giáo viên, lương thấp, con hay ốm đau, bố mẹ già yếu, nhiều khi mệt mỏi vô cùng. Sau đó, mình đã quyết định nghỉ việc, đi nước ngoài đến nay được hơn 5 năm. Nhiều khi nghĩ lại, giá như mình quyết đoán đi sớm hơn thì tốt biết mấy”.

Không cổ xúy cho việc giáo viên bỏ nghề, ra nước ngoài bán sức lao động nhưng một độc giả cho rằng với lương giáo viên bậc 4 trở xuống chỉ khoảng 4 – 5 triệu đồng; lương thầy cô thâm niên gần 10 năm chưa đầy 10 triệu, chuyện phải thay đổi để tìm đến công việc có thu nhập tốt hơn cũng là điều dễ hiểu.

Theo độc giả, mức lương 4 -5 triệu chỉ đủ để giáo viên “tồn tại qua ngày”, không thể lo được những công việc khác. “Như tôi làm trong ngành giáo dục gần 40 năm, giờ đây về hưu mắc bệnh tật cũng không có điều kiện chữa trị đàng hoàng”, độc giả bày tỏ.

Đồng quan điểm, độc giả Lê Tùng cũng cho rằng khi áp lực công việc quá lớn, có nhiều ràng buộc mới được xem là hoàn thành tốt nhiệm vụ, nhưng thu nhập không đủ để trang trải cuộc sống của gia đình và bản thân, việc phải chuyển đổi nghề là nhu cầu tự nhiên, chính đáng.

Độc giả Phúc Anh viết, dù lương giáo viên không thấp so với một số nghề nhưng vẫn không đủ sống. Mặc dù giáo viên thường bị “so bì” có 2 tháng nghỉ hè nhưng thực chất, trong thời gian đó, họ vẫn phải làm nhiều công việc chuyên môn. Không những vậy, giáo viên còn phải chịu áp lực tứ phía, từ học sinh, phụ huynh, xã hội.

“Cho nên, điều quan trọng là ngành giáo dục phải tìm cách giữ chân giáo viên. Nếu nghĩ người này nghỉ có người khác vào thay sẽ mất đi sự ổn định, chất lượng giáo dục vì thế cũng sẽ bị ảnh hưởng”, độc giả Phúc Anh viết.

Độc giả Tuấn Vũ nhìn nhận, ngoài nguyên nhân lương thấp, không đủ lo cho cuộc sống gia đình, còn nhiều nguyên nhân khác khiến giáo viên ngại không dám nói ra khi xin nghỉ việc.

Đó là môi trường làm việc không tốt, những áp lực, mệt mỏi từ chính phía nhà trường (như bệnh thành tích, chương trình liên tục thay đổi…), áp lực từ phụ huynh và học sinh thời nay có rất nhiều quyền, lúc nào cũng có thể đưa giáo viên lên mạng…

“Tôi cảm thấy mừng và ủng hộ vì có những giáo viên dám dũng cảm bỏ nghề để tự lo cho cuộc sống của họ”.

Theo độc giả Nguyễn Hoàng Duy, giáo viên cũng giống như rất nhiều người khác, làm việc để kiếm tiền lo toan cho bản thân và gia đình. Do đó, thu nhập cần tương xứng với trình độ và công sức giáo viên bỏ ra. Khi nhận được thu nhập cao, giáo viên cũng sẽ có trách nhiệm cao hơn với nghề, dịch vụ họ dành cho xã hội cũng tốt hơn. Do đó, điều quan trọng nhất chính là phải đảm bảo thu nhập cho giáo viên.

“Lương giáo viên hiện nay còn thua phụ hồ, thật chua chát. Thế nên, giáo viên phải tự cứu lấy mình cũng là điều dễ hiểu”, một độc giả bày tỏ.

Ông Nguyễn Ngọc Lê Nam - Trưởng phòng Tổ chức cán bộ, Sở GD-ĐT Hà Tĩnh, nhận định nguyên nhân dẫn một số giáo viên nghỉ thôi việc theo nguyện vọng cá nhân là do chuyển sang làm việc khác phù hợp với năng lực của bản thân và hoàn cảnh gia đình (làm doanh nghiệp, đi xuất khẩu lao động hay chuyển đi dạy học ở ngoài tỉnh..).

Ngoài ra, một lý do khác là chế độ tiền lương và phụ cấp của giáo viên còn thấp, chưa đảm bảo đời sống của cán bộ, công chức, viên chức và gia đình trong khi doanh nghiệp tư nhân có chế độ đãi ngộ cao với người lao động, đặc biệt có chế độ đãi ngộ cao với đội ngũ lao động chuyên môn cao, có kinh nghiệm...

Trong khi, khối lượng công việc tăng, yêu cầu của đối mới Giáo dục phổ thông, đòi hỏi thời gian thực hiện công việc ngày càng nhiều dẫn đến áp lực cho đội ngũ cán bộ, công chức, viên chức ngày càng lớn.

Trước thực trạng giáo viên nghỉ việc, Sở GD-ĐT Hà Tĩnh đề nghị Chính phủ sớm thực hiện cải cách tiền lương, nâng cao thu nhập cho cán bộ, công chức, viên chức nói chung và đội ngũ giáo viên nói riêng.

Sở cũng đề nghị các Bộ, ngành tham mưu Chính phủ có cơ chế, chính sách phù hợp đối với lĩnh vực giáo viên; điều chỉnh định mức giáo viên, để không ảnh hưởng đến an sinh xã hội mà vẫn đảm bảo mục tiêu tinh giảm biên chế.