Nói cách khác, ngành công nghiệp của nước ta tuy có doanh số cao nhưng chủ yếu vẫn là gia công cho nước ngoài. Ví như trong lĩnh vực hàng không, Việt Nam đã sản xuất được cánh tà máy bay, cung cấp cho hãng Boeing (Mỹ), nhưng tất cả các bản vẽ thiết kế đều của nước ngoài, dây chuyền máy móc nhập khẩu, kể từ chiếc khoan để bắt ốc vít. Chúng ta chủ yếu vẫn là tận dụng nhân công giá rẻ.

Theo GS. Nguyễn Đức Cương, Chủ tịch Hội  Hàng không - Vũ trụ Việt Nam, nếu tổng chi phí sản xuất cho chiếc cánh tà khoảng 100.000 USD thì giá trị DN Việt hưởng chỉ khoảng vài trăm USD.

Bộ trưởng Bộ Thông tin và Truyền thông Nguyễn Mạnh Hùng cho rằng, khi đất nước còn nghèo, việc phải gia công cho Nhật Bản hay Hàn Quốc,... là điều phải làm, bởi khi đó chúng ta không có gì. Tuy nhiên, nếu sau mấy chục năm mà vẫn làm điều đó tức là chúng ta đang có vấn đề.

“Nếu chỉ dừng ở gia công, Việt Nam sẽ không thể thoát khỏi bẫy thu nhập trung bình. Chỉ vài năm nữa, gia công sẽ lại di chuyển sang một đất nước khác, nơi có giá lao động rẻ hơn. Đã đến lúc chúng ta phải nhận định lại, tiếp tục gia công hay bắt đầu tạo ra các sản phẩm Việt Nam? Make in Viet Nam chính là nhấn mạnh quyết tâm thay đổi", Bộ trưởng khẳng định.

Theo các chuyên gia kinh tế, để xây dựng nền công nghiệp từ một xã hội nông nghiệp lạc hậu, thì giai đoạn gia công cho nước ngoài là tất yếu. Từ Singapore, Hàn Quốc, Hongkong, Đài Loan, đến Trung Quốc, Ấn Độ,... đều phải qua giai đoạn gia công. Nhưng đến nay họ đã vươn lên làm chủ công nghệ để xây dựng nền công nghiệp cho riêng mình.

Khát khao làm chủ công nghệ

Vì vậy, “Make in Viet Nam" có ý nghĩa thể hiện sự khao khát của người Việt trong việc làm chủ công nghệ. Nói đơn giản, với một chiếc áo sơ-mi, nếu làm gia công chỉ được hưởng từ 1-2 USD. Nhưng nếu chúng ta có thể tự thiết kế mẫu mã, lựa chọn nguyên liệu phù hợp, tạo ra sản phẩm, rồi mở thị trường, thì giá trị được hưởng sẽ lớn hơn rất nhiều và khâu gia công có thể chuyển sang những quốc gia có giá nhân công rẻ hơn.

Ông Nguyễn Thành Nam, đồng sáng lập FPT, cho rằng, “Make in Viet Nam” chính là một tuyên bố quyết tâm giành độc lập về mặt công nghệ. Trong tiến trình này, các DN sẽ thực hành: Sáng tạo tại Việt Nam, thiết kế tại Việt Nam, Việt Nam làm chủ công nghệ và chủ động trong sản xuất.

Ông Nguyễn Thế Tân, Tổng giám đốc Công ty VCCorp, nhận định, Việt Nam hoàn toàn có thể làm được như các nước phát triển. Tiêu biểu như Vingroup sản xuất ô tô, Viettel tự làm thiết bị quân sự, mạng 5G hay BKAV sản xuất điện thoại thông minh,...

Tuy nhiên, điểm yếu nhất của chúng ta hiện nay chính là nghiên cứu và phát triển (R&D). Đa số các DN không có nghiên cứu, thiết kế, thậm chí triết lý phát triển cũng không. Nguồn nhân lực trong lĩnh vực này vừa thiếu vừa yếu. Cùng với đó là sự thiếu hụt những lãnh đạo DN có kinh nghiệm thực tiễn, hiểu biết sâu sắc và có tầm nhìn. Điều này khiến cho chiến lược “Make in Viet Nam” gặp không ít khó khăn.

Độc lập về công nghệ là một giấc mơ kỳ vĩ. Muốn giấc mơ đó trở thành hiện thực, cần có một đội ngũ giỏi về khoa học công nghệ và có kiến thức nền rộng. Tập hợp được đội ngũ này, tạo điều kiện cho họ cọ xát và cộng hưởng là việc cần được ưu tiên cao nhất. Ngoài việc tập hợp người tài, cũng cần tiếp tục cổ vũ các DN xây dựng nguồn lực công nghệ đông đảo, giỏi kỹ năng và có kỷ luật, ông Nguyễn Thành Nam nêu ý kiến.

Từ kinh nghiệm Hàn Quốc, GS Youngrak Choi, cố vấn của Tổng thống Hàn Quốc, khuyến cáo: điểm mấu chốt là tạo ra động lực để các DN tư nhân tự thân vận động trong việc học hỏi, tiếp thu, nắm bắt và làm chủ công nghệ. Còn Chính phủ đóng vai trò thúc đẩy nghiên cứu phát triển, chọn lĩnh vực ưu tiên để dồn lực đầu tư, xây dựng thể chế tốt, hạ tầng tốt, hệ sinh thái thân thiện và chuyển đổi nhanh chóng cấu trúc hệ thống đổi mới sáng tạo quốc gia.

Trần Thủy

Việt Nam có thể dùng các giải pháp của mình để phát triển

Phó Thủ tướng Vũ Đức Đam nhấn mạnh Việt Nam có thể tự tin dùng các giải pháp của mình để phát triển, trong đó công nghệ được trao sứ mệnh tiên phong.

Để phòng chống dịch Covid-19 cho tài xế điều khiển các phương tiện trên, Bộ Y tế khuyến cáo 4 việc quan trọng.

1. Trước khi làm việc

- Tự theo dõi sức khỏe bản thân, nếu có sốt, ho, khó thở, mệt mỏi phải đến ngay cơ sở y tế để được khám, tư vấn, điều trị; đồng thời, chủ động cách ly tại nhà, theo dõi sức khỏe, thông báo cho đơn vị quản lý.

- Không được đi làm nếu đang trong thời gian cách ly tại nhà theo yêu cầu của cơ quan y tế.

- Chuẩn bị các trang bị cần thiết đủ cho thời gian làm việc: Nước uống và cốc uống dùng riêng (bảo đảm vệ sinh); khăn giấy, khẩu trang, găng tay, sản phẩm vệ sinh tay có chứa cồn (ít nhất 60% cồn); quần áo sử dụng riêng khi làm việc, túi đựng rác...

2. Trong khi làm việc

- Sử dụng khẩu trang khi tiếp xúc, trao đổi với hành khách. Chủ động thực hiện và hướng dẫn hành khách đeo khẩu trang đúng cách; che mũi, miệng khi ho hoặc hắt hơi, tốt nhất bằng khăn vải hoặc khăn tay, hoặc ống tay áo để làm giảm phát tán dịch tiết đường hô hấp. Bỏ khăn giấy đã sử dụng vào túi đóng kín để vứt vào thùng rác đúng nơi quy định và rửa tay sát khuẩn.

- Sử dụng găng tay phù hợp để giảm tiếp xúc không cần thiết. Tránh đưa tay lên mắt, mũi, miệng để tránh lây nhiễm bệnh, không khạc nhổ bừa bãi. Rửa tay bằng xà phòng và nước sạch trong ít nhất 30 giây khi có điều kiện hoặc sử dụng sản phẩm vệ sinh tay.

- Chủ động giữ gìn vệ sinh cá nhân, thường xuyên súc miệng, họng bằng nước muối hoặc nước súc miệng.

- Giữ ấm cơ thể, tăng cường vận động, có lối sống khoa học và dinh dưỡng.

- Khuyến khích sử dụng thông gió tự nhiên trên phương tiện.

- Không vận chuyển hành khách có đem theo các loại động vật hoang dã.

- Trong quá trình làm việc, nếu người điều khiển phương tiện hoặc hành khách có biểu hiện sốt, ho, khó thở, cần thông báo với đơn vị quản lý và thông báo cho cơ quan y tế (qua đường dây nóng), đến cơ sở y tế gần nhất để được tư vấn, khám và điều trị kịp thời. Ngay sau khi trả khách, lái xe thực hiện khử khuẩn xe và vệ sinh cá nhân.

3. Khi kết thúc ca làm việc

- Dọn vệ sinh và vứt bỏ túi chứa khăn giấy, khẩu trang, vật dụng đã sử dụng vào thùng rác có nắp đúng nơi quy định; rửa tay bằng xà phòng và nước sạch.

- Không mặc quần áo sử dụng khi làm việc về nhà. Để quần áo đã sử dụng trong túi kín và giặt sạch sau mỗi ca làm việc.

4. Công tác khử khuẩn phương tiện giao thông

- Khử khuẩn bằng các chất tẩy rửa thông thường như xà phòng hoặc các dung dịch khử khuẩn có chứa 0,05% clo hoạt tính hoặc có chứa ít nhất 60% cồn.

- Thường xuyên vệ sinh, dọn rửa, lau khử khuẩn bề mặt vô lăng lái, tay nắm cửa xe, ghế ngồi, cửa sổ, sàn xe, điều hòa xe và các bề mặt để bảo đảm vệ sinh của phương tiện tham gia giao thông.

Thúy Hạnh

Bác sĩ 29 tuổi tử vong vì Covid-19 trước ngày cưới

Sau 27 ngày chiến đấu với căn bệnh Covid-19, bác sĩ Bành Đức Dương đã qua đời ở tuổi 29. Khi anh ra đi, thiệp cưới vẫn cất kín trong ngăn tủ.  

Một góc xã Bản Mù, Trạm Tấu, Yên Bái.

Vỡ mộng đổi đời

Trong ngôi nhà sàn nhỏ tiêu điều nằm chênh vênh nơi sườn đồi, chị Sùng Thị Dua (ở thôn Khấu Ly, xã Bản Mù) lặng lẽ xay bột. Chị là nạn nhân bị lừa vượt biên trái phép sang Trung Quốc vào đầu tháng 1/2016, trở về nhà mấy tháng nay nhưng nét mặt chị vẫn còn hoảng hốt, đau khổ khi nhắc lại chuyến đi ác mộng đó.

Lấy chồng gần 20 năm, đã có 4 đứa con, gia đình chị Dua cũng là hộ khá của thôn. Nói là khá nhưng thực tế Dua vẫn phải lao động hùng hục từ mờ sáng đến tối sẩm mới kiếm đủ bát ăn cho cả gia đình, nói gì đến váy đẹp, áo mới hoặc đi mua sắm nơi chợ huyện.

Lấy chồng từ tuổi trăng tròn, đã là mẹ của cả đàn con nhưng Dua mới ngoài 30 tuổi, vẫn còn trẻ lắm, và giờ đây khi các con đã lớn, đã biết đỡ đần mẹ vài việc thì Dua có thời giờ rảnh rang để nghĩ cho riêng mình. Khi nghe các đối tượng lạ dụ dỗ cuộc sống sung túc ở bên kia biên giới có chồng giàu và sống sung sướng hơn mà không phải lao động vất vả, chị đã trốn nhà đi.

Sau một ngày một đêm vượt núi, băng rừng ở con đường mòn giáp ranh biên giới Trung Quốc - Việt Nam, chị Sùng Thị Dua được bán cho một gia đình chị không biết tên, cũng không rõ địa chỉ.

Sau 4 ngày, Dua được một người đàn ông Trung Quốc đến xem mặt. Thấy người đàn ông già ngang tuổi bố mình, mặt mũi khó ưa, nhìn cũng không có vẻ phong lưu giàu có nên chị không đồng ý lấy ông ta làm chồng.

Gia đình nhà chủ thấy vậy, nhốt chị trong một căn phòng nhỏ và dọa sẽ giết chết nếu chị không ưng thuận hoặc bỏ trốn. 12 ngày trong căn phòng u ám đến lúc cơ hội trốn chạy gần như tuyệt vọng thì may mắn, ngày hôm đó, 2 người phụ nữ trong nhà đi đám cưới, người đàn ông trông coi chị bị say rượu. Đợi trời tối, nhân lúc sơ hở, Dua liều mình trốn khỏi ngôi nhà với 1 cái đèn pin và cứ thế chạy thẳng lên rừng.

Dua kể, 6 ngày liên tục, ban ngày chị lang thang hết cánh rừng này đến cánh rừng khác để tìm lối thoát, tối đến tìm bìa rừng gần khu dân cư để ngủ. 6 ngày chị chỉ xin được 2 bữa cơm, còn lại là ăn mía hoặc quả tại những vạt đồi của những gia đình Trung Quốc trồng. Khi nước mắt đã cạn, bản thân không còn chút sức lực, chị may mắn gặp được công an nước bạn và sống sót trở về.

Hôm nay, kể lại cho chúng tôi, Dua vẫn còn thảng thốt: “Tôi sợ lắm rồi, vì nhẹ dạ cả tin và mơ tưởng hão huyền, chút nữa tôi mất đi mạng sống, không được gặp các con. Tôi mong chị em phụ nữ đừng dại dột như tôi nữa. Hãy ở nhà yêu thương chồng con và người thân của mình, ở đâu cũng cần phải lao động mới có cuộc sống tốt”.

Hỏi ra mới biết, chị Dua không biết chữ, chưa từng được đi học. Con gái vùng sâu, nhà nghèo, lo có cái ăn đã khó, nói gì đến học hành. Trong chuyến vượt biên, Dua chỉ nhớ được một người đã dặn, nếu gặp công an hãy nói 2 từ “Lào Cai”, họ sẽ đưa chị về. Thông tin trang bị cho chuyến vượt biên của mình chỉ có vậy.

Chị Sùng Thị Bầu- Chủ tịch Hội Phụ nữ xã Bản Mù (huyện Trạm Tấu, Yên Bái) chia sẻ: “Toàn xã có 530 hội viên phụ nữ, người trẻ thì biết chữ, còn người như chị Dua thì nhiều lắm. Học xóa mù rồi con chữ theo lên nương chẳng được lâu. Nhận thức hạn chế nên các chị mới dễ bị lôi kéo, dụ dỗ. Tới đây, Hội sẽ tiếp tục tăng cường công tác tuyên truyền để chị em phụ nữ hiểu hơn về tình trạng này để còn tránh”.

Bi kịch vì sự nhẹ dạ và thiếu hiểu biết

Tiếp tục hành trình, chúng tôi lại lên đường về thôn Sán Trá, xã Bản Công (huyện Trạm Tấu, Yên Bái)- nơi có 15 phụ nữ vượt biên và 1 người đã trở về.

Người phụ nữ may mắn ấy là Giàng Thị May, 28 tuổi, lý do vượt biên không khác chị Dua. May muốn tìm đến chân trời mới với một người chồng mới giàu có, chiều chuộng giống như trên mấy bộ phim đã từng xem để thay đổi cuộc sống.

Nhưng cũng một cái kết đắng lòng khi 4 ngày ròng rã với những cuộc mua đi, bán lại, kiệt quệ cả thể xác và tinh thần, cơm không có ăn, nước không đủ uống và cuối cùng May cũng được công an Trung Quốc phát hiện cùng một người phụ nữ khác và giúp đỡ trở về địa phương. Cũng giống chị Dua, May không biết chữ, tiếng Việt bập bõm, tiếng Trung thì không, chỉ khi đi về rồi mới biết đến cụm từ “vượt biên trái phép và lừa đảo phụ nữ”.

Khi còn ở nhà với chồng, May chỉ lên nương, họa hoằn mới xem phim trên ti vi hoặc ca nhạc. May nhắn nhủ: “Chị em phụ nữ khác đừng để bị lừa như mình. Sang đấy cũng rừng xanh, núi đỏ, khổ lắm, nhục lắm! Hãy ở nhà lao động sẽ có cuộc sống tốt hơn”.

Chúng tôi về xã Túc Đán gặp chị Mè Thị Lẩu ở thôn Pa Te. Chồng mất sớm, chị lại bị khuyết tật ở chân nên hoàn cảnh gia đình khó khăn, 4 mẹ con sống tựa vào nhau.

Khoảng tháng 8/2014, con gái lớn của chị là Lèo Thị Y, sinh năm 2000, đang lớp 8 thì bỏ học đi theo một số người trong thôn nói là đi làm ở Hưng Yên kiếm tiền để nuôi gia đình. Hơn một năm nay, Y chỉ được về thăm nhà có một lần.

Một tháng trước, Y có liên lạc về nói là đang ở Trung Quốc nhưng cũng không biết rõ địa chỉ cụ thể, hiện giờ thì chị Lầu mất liên lạc hoàn toàn, không biết con gái 16 tuổi của chị đang ở đâu. Cuộc sống gia đình chị Lẩu đã khó khăn lại càng khó khăn hơn. Con đi không một chút tin tức, không đêm nào chị Lẩu được yên giấc nên sức khỏe càng ngày càng sa sút.

Chị Lầu vừa nói vừa khóc: “Khi con tôi cùng mấy người trong thôn đi làm xa, nó mới 14 tuổi. Mới đầu tưởng nó làm ở trong nước thôi, ai ngờ đi xa quá. Biết nó ở Trung Quốc nhưng cụ thể không biết ở đâu, lại bặt vô âm tín. Gia đình tôi sống không yên, thương con và sợ có chuyện không may xảy ra với cháu”.

Chị Lưu Thị Quế - Chủ tịch Hội Phụ nữ huyện Trạm Tấu cho biết: “Thời gian tới, Hội sẽ phối hợp với các ngành chức năng tăng cường công tác tuyên truyền về cơ sở, để nâng cao nhận thức cho chị em phụ nữ. Nhiệm kỳ mới, Hội đã có những đồng chí đủ trình độ, tâm huyết với công việc, tin tưởng hoạt động Hội sẽ đạt hiệu quả cao hơn”.

Hiện những phụ nữ trở về từ bên kia biên giới đã được các ban ngành, đoàn thể của huyện Trạm Tấu quan tâm, thăm hỏi động viên. Chị em trở về địa phương trong sự bao dung của cộng đồng đã yên tâm ổn định sản xuất, xóa đi những vết thương lòng do nhẹ dạ, cả tin.

Huyện đã có những chỉ đạo quyết liệt trong công tác tuyên truyền, vận động nâng cao nhận thức cho người dân, như: làm đĩa VCD tuyên truyền bằng 3 thứ tiếng Việt, Mông, Thái gửi về các xã để tuyên truyền trong các buổi họp thôn, bản; phân công cán bộ phụ trách các cơ sở thường xuyên theo dõi nắm tình hình để kịp thời xử lý khi có tình huống xảy ra. Đến nay, huyện Trạm Tấu đã không còn những trường hợp rời khỏi địa phương trái phép.

Có đến những thôn bản vùng cao khó khăn này mới thấu hiểu nỗi cơ cực của bà con, nhất là chị em phụ nữ. Trong xã hội công nghệ thông tin phát triển nhưng vẫn có những chị em phụ nữ nơi non cao Trạm Tấu vẫn tụt hậu về văn hóa như: không biết nói tiếng phổ thông hoặc không biết chữ; việc tiếp cận thông tin đại chúng chỉ dừng ở việc xem phim, xem ca nhạc. Đây có lẽ là nguyên nhân để chị em phụ nữ người Mông trên địa bàn huyện dễ bị dụ dỗ, lừa đảo vượt biên trái phép, để lại trên mình những tổn thương về tinh thần và thể xác khó có thể lành lại.